Αναπαραγωγή Εμβρυϊκή νέκρωση στα πτηνά

Η εμβρυική νέκρωση, ο θάνατος δηλαδή του νεοσσού μέσα στο κέλυφος του αυγού είναι ένα φαινόμενο που προβληματίζει συχνά τους εκτροφείς.

Γιατί πεθαίνουν οι νεοσσοί μέσα στο αυγό​

Τα γενεσιουργά αίτια του προβλήματος είναι δύσκολο να διαγνωστούν, έτσι ώστε, ανάλογα με την περίπτωση, να λαμβάνονται τα πλέον αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισης.

Το αυγό και η διαχείρισή του​

Το αυγό αποτελεί για το έμβρυο το ασφαλές καταφύγιο, πριν εκκολαφτεί και πάψει να εξαρτάται απ’ αυτό και την κατάστασή του. Αυτό που κυρίως μας χωρίζει από το έμβρυο είναι το κέλυφος του αυγού. Πολλά προβλήματα ξεκινούν ακριβώς από το χειρισμό του αυγού από τον εκτροφέα.

Ανταλλαγή αέρα, υγρασίας και θερμότητας​

Η δομή του κελύφους του επιτρέπει να ανταλλάσσει αέρα και υγρασία με το περιβάλλον έτσι ώστε να αναπτύσσεται ομαλά και ο μικρός του κάτοικος. Η πυκνότητα του επιτρέπει να διατηρεί την θερμοκρασία του όταν η επώαση σταματά πρόσκαιρα από τους γονείς για να ικανοποιήσουν τις φυσικές τους ανάγκες και το προστατεύει από ενδεχόμενα χτυπήματα.

Δείτε επίσης Εσωτερική άποψη του αυγού.

Η επαφή του εκτροφέα με τα αυγά​

Η απλή και μόνο επαφή των αυγών με τα γυμνά δάχτυλα του εκτροφέα δεν αποτελεί λόγο εγκατάλειψής τους και σε καμιά περίπτωση. Οι οσφρητικοί υποδοχείς του πτηνού δεν είναι εκείνοι που θα καθορίσουν μια τέτοια αντίδραση. Αυτό που δυνητικά μπορεί να επηρεάσει τη σύσταση του περιεχομένου του αυγού είναι η εναπόθεση ελαίων και αλάτων στο κέλυφος, στο οποίο και φθάνουν μέσω των γυμνών δαχτύλων μας.

Αυτή η πρακτική, όταν δεν λαμβάνονται προληπτικά μέτρα υγιεινής μπορεί να αποβεί μοιραία για το μικροσκοπικό πλασματάκι που μόλις ξεκινάει τη ζωούλα του.

Οι ουσίες που φθάνουν στο κέλυφος δια της επαφής με τα χέρια μας είναι ικανές να εισέλθουν στο εσωτερικό του αυγού και να έχουμε ανάπτυξη βακτηριδίων. Η ανάπτυξη των βακτηριδίων θα προκαλέσει αργά η γρήγορα το θάνατο του εμβρύου και η εξάπλωσή τους ενδέχεται να επηρεάσει και τα όμορα αυγά.

Ένα άλλο τραγικό αποτέλεσμα της επαφής με τα χέρια του εκτροφέα είναι η απόφραξη των μικροσκοπικών πόρων του κελύφους. Αυτό συμβαίνει από τα έλαια και τα άλατα που εκκρίνει το δέρμα μας. Το αποτέλεσμα είναι πολλές φορές θανάσιμο και προκαλείται από την μη επαρκή ή και μηδαμινή οξυγόνωση του εμβρύου.

Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν, πριν την επαφή μας με τα αυγά, πλένουμε επιμελημένα τα χέρια μας και τα στεγνώνουμε πολύ καλά με καθαρή πετσέτα ή θερμότητα. Εναλλακτικά, μπορούμε να χρησιμοποιούμε γάντια μιας χρήσεως ή την ειδική λαβίδα συλλογής των αυγών.

Η κατάσταση των αυγών​

Ορισμένα αυγά συχνά τα βρίσκουμε σε κακή κατάσταση. Μπορεί να είναι ελαφρώς ραγισμένα, βρώμικα, πεσμένα ή γεννημένα στον πάτο του κλουβιού. Παρά τις προσπάθειές μας να τα επαναφέρουμε στη φωλιά και σε καλή (φαινομενικά) κατάσταση, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να έχει εισέλθει του κελύφους επιβλαβής παράγοντας για την ανάπτυξη του εμβρύου.

Επίσης η πτώση του αυγού από κάποιο ύψος αν δεν έχει προκαλέσει σπάσιμο ή ράγισμα, ενδεχομένως να έχει σκοτώσει το έμβρυο από το ισχυρό τράνταγμα. Για να είμαστε σίγουροι ότι το ύποπτο αυγό δεν θα ζημιώσει το σύνολο των αυγών, καλό είναι να το αποσύρουμε από την εκτροφή.

Η φωλιά​

Ορισμένα πουλιά και ανεξάρτητα με το είδος είναι και αποτελεσματικά στο άρτιο "χτίσιμο της φωλιάς". Κάποια άλλα ακριβώς το αντίθετο. Ή αφήνουν τη φωλιά λειψή από υλικό, ή βάζουν πολύ περισσότερο του ιδανικού, ή ενώ επωάζουν προσθέτουν υλικό θάβοντας συχνά τα αυγά.

Εδώ απαιτείται η έγκαιρη επέμβαση του εκτροφέα. Ανάλογα με την περίπτωση, αφαιρεί, προσθέτει υλικό ή και διαμορφώνει τη φωλιά ο ίδιος. Μια καθυστέρηση από μέρους του μπορεί να σημαίνει ανεπάρκεια στην ανάπτυξη και διατήρηση της ιδανικής θερμοκρασίας, με θανατηφόρες συνέπειες για το έμβρυο.

Διάγνωση της νέκρωσης​

Ο θάνατος του νεοσσού στο κέλυφος μπορεί να προκληθεί από διάφορα προβλήματα. Ο ακριβής καθορισμός του χρονικού σημείου στην ανάπτυξη, στην οποία ο θάνατος εμφανίστηκε, μπορεί να είναι πολύ χρήσιμος στον προσδιορισμό της αιτίας. Η σήμανση των αυγών, επίσης, βοηθά να καθορίσουμε πότε κατά τη διαδικασία επώασης επήλθε ο θάνατος.

Ενδείξεις​

Στην πορεία της επώασης, και κυρίως μετά την 3η και 4η μέρα, αν επιθεωρήσουμε το αυγό με τη χρήση φωτεινής πηγής και σε σκοτεινό χώρο, θα διακρίνουμε αμυδρά το σχηματισμό των πρώτων αιμοφόρων αγγείων του εμβρύου.

Αυτό σημαίνει ότι το έμβρυο αναπτύσσεται. Με την πάροδο των ημερών η πυκνότητα των αγγείων αυξάνεται και γίνονται πιο ευδιάκριτα. Όσο μεγαλώνει ο νεοσσός τόσο σκουραίνει και το χρώμα του εσωτερικού του αυγού, αλλά πάντα μένει στα όρια του κόκκινου.

Ο σάκος αέρα παραμένει σταθερός σε μέγεθος ή αυξάνεται ελάχιστα κατά το τέλος της περιόδου επώασης. Αν, μετά την παρατήρηση του αυγού, διαπιστώσουμε ότι το χρώμα έχει μεταβληθεί σε θαμπό γκρι ή και μελανό και συνάμα ότι ο σάκος αέρα έχει μεγαλώσει πέραν του αρχικού μεγέθους, τότε είναι σίγουρο ότι έχουμε νεκρό έμβρυο. Επίσης, η στασιμότητα στην ανάπτυξη και εξέλιξη του εμβρύου, οδηγεί στο ίδιο συμπέρασμα.

Αιτιολογία​

Είναι τόσες πολλές οι πιθανές αιτίες θανάτου του νεοσσού στο κέλυφος που απορεί κανείς πως είναι δυνατόν να έχουμε τελικά αποτελεσματική εκκόλαψη.

Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι θανάτου είναι: Υπερβολική ή χαμηλή υγρασία. Μόλυνση που οφείλεται σε βακτήρια, μύκητες ή ιούς ή και πολυπαραγοντική μόλυνση. Μυκητιακή μόλυνση. Ανωμαλίες στην ρουτίνα επώασης οφειλόμενη στην συμπεριφορά των γονιών.

Χτυπήματα του αυγού με αποτέλεσμα το θάνατο του εμβρύου. Αβιταμινώσεις και διατροφικές ελλείψεις της μητέρας πριν και κατά την ωοτοκία. Υπερβολική κατανάλωση ασβεστίου από τη μητέρα, γεγονός που καθιστά το κέλυφος πάρα πολύ σκληρό για το νεοσσό.

Επίσης, άλλοι λόγοι είναι κληρονομικές ανωμαλίες καθώς και μη συμβατά ζευγαρώματα.

Εκτέλεση ενδοσκόπησης και νεκροψίας​

Όταν έχουμε περίπτωση νεκρού εμβρύου, αφαιρούμε προσεκτικά το μέρος του κελύφους ακριβώς στο σημείο που εντοπίζεται η περιοχή του εγκλωβισμένου αέρα. Μια μικρή μεμβράνη χωρίζει το έμβρυο από αυτή την περιοχή. Εάν αυτήν την μεμβράνη δεν έχει σπάσει, ο θάνατος προκαλείται πιθανότατα από το αυγό που ψύχεται, νωρίς στη διαδικασία επώασης. Το πρώτο τρίτο της περιόδου επώασης είναι η κρισιμότερη περίοδος.

Ένα έμβρυο που δεν θερμαίνεται ικανοποιητικά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα συνεχίσει συχνά να αναπτύσσεται, αλλά θα αποτύχει να προκαλέσει διέξοδο προς την περιοχή αέρα και θα πεθάνει πριν καν προλάβει να εκκολαφθεί. Οι αντιστάσεις του νεοσσού στις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας κατά τις τελευταίες μέρες της επώασης είναι ανεπτυγμένες και συνήθως δεν έχουμε αρνητικές επιπτώσεις στην εκκόλαψη.

Στην περίπτωση που έχει διαρραγεί η μεμβράνη στην περιοχή αέρα, εξετάζουμε προσεκτικά το νεοσσό. Εάν το πρόβλημα είναι η ανεπαρκής υγρασία, ο νεοσσός θα εμφανιστεί κολλημένος στα "τοιχώματα" του αυγού.

Όταν υπάρχει, επίσης, λίγη υγρασία, ο νεοσσός εγκλωβίζεται, κολλημένος στο κέλυφος, ανίκανος να περιστραφεί και να διαρρήξει το περίβλημα που τον περιβάλλει. Ο νεοσσός θα εμφανιστεί πλήρως αναπτυγμένος αλλά το υγρό γύρω από τον έχει συχνά μια παχιά, κολλώδη εμφάνιση.

Οι θάνατοι που οφείλονται σε βακτήρια και ιούς θα λάβουν χώρα στο πρώτο μισό της επώασης. Η βακτηριακή μόλυνση είναι δύσκολο να εμφανιστεί εκεί που υπάρχει ξηρότητα και καθαριότητα.

Αντιμετώπιση του προβλήματος​

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία! Για να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης του φαινόμενου του εμβρυϊκού θανάτου, θα πρέπει να λαμβάνουμε τα απαραίτητα μέτρα διασφάλισης των ιδανικών συνθηκών διαβίωσης των ατόμων του σμήνους μας. Αυτό αφορά στα:

Εγκαταστάσεις​

Αυτές πρέπει να είναι πλήρεις και άρτια οργανωμένες. Απαλλαγμένες από την άμεση έκθεση στις μεταβολές των καιρικών συνθηκών, από υπερβολική ζέστη, κρύο ή ρεύματα αέρα, καθώς και να μην έχουν γειτνίαση με ρυπογόνες πηγές.

Οι κλειστοί χώροι πρέπει να είναι εξοπλισμένοι με κατάλληλα συστήματα, αερισμού και ανανέωσης του αέρα, με υγραντήρες και αφυγραντήρες για την αντιμετώπιση προβλημάτων υγρασίας, με πρόβλεψη για κλουβί νοσοκομείο, συστήματα θέρμανσης και ελέγχου της θερμοκρασίας (όταν αυτό επιβάλλεται), συστήματα αυτόματου και επαρκούς φωτισμού (όταν δεν έχουμε την δυνατότητα του φυσικού φωτός).

Ένα μικρό φαρμακείο κρίνεται επίσης απαραίτητο, όταν προηγείται σαφής γνώση της δράσης των φαρμακευτικών ουσιών και είναι δυνατή η διάγνωση της ασθένειας από εμάς τους ίδιους.

Τροφές και συμπληρώματα​

Άρτια γνώση των διατροφικών αναγκών των πτηνών μας και παροχή της κατάλληλης ποιότητας, ποσότητας και σε ορθολογικές δόσεις, καθώς και σε σταθερή βάση ανά περίοδο του έτους. Εφαρμόζουμε τον κανόνα: Ποικιλία – Ισορροπία – Μέτρο.

Σωστή επιλογή των ατόμων του ζευγαριού​

Επιλέγουμε υγιή πουλιά, χωρίς εμφανείς ανωμαλίες και βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό. Προσέχουμε τη συμβατικότητα του ζευγαριού. Για παράδειγμα, στα Gloster δεν ενδείκνυται το ζευγάρωμα δύο ατόμων όταν και τα δύο φέρουν κορόνα. Η περίπτωση νεκρού εμβρύου είναι κάτι παραπάνω από πιθανή.

Καθαριότητα​

Καθαρίζουμε και απολυμαίνουμε συχνά τους χώρους, τα κλουβιά και τα παρελκόμενά τους. Εκτελούμε περιοδικά αποπαρασιτώσεις, για ενδογενή και εξωγενή παράσιτα. Δίνουμε συχνά τη δυνατότητα μπάνιου στα πουλιά και εκτελούμε περιοδικούς ελέγχους της κατάστασης του πτερώματος, ποδιών, ράμφους, νυχιών και ματιών καθώς και της περιοχής της αμάρας.

Επισταμένη παρατήρηση, έλεγχος και επέμβαση​

Η άμεση επέμβασή μας κρίνεται καθοριστική και σε αρκετές περιπτώσεις για τη ζωή των νεοσσών και την ομαλή πορεία της επώασης. Παρατηρούμε, ελέγχουμε και επεμβαίνουμε ανάλογα, όπου και όταν παραστεί ανάγκη. Η συχνή ενημέρωσή μας σε εκτροφικά θέματα είναι επιβεβλημένη, για να βαδίζουμε με ασφάλεια, αποτελεσματικότητα, ώστε να είμαστε χρήσιμα παρόντες όταν ανακύπτει πρόβλημα και να μην "σκοτώνουμε" τα πουλιά από δική μας αμέλεια, αμάθεια ή ημιμάθεια.

Σχετικό περιεχόμενο​

Γιατί δεν εκκολάπτονται τα αυγά των καναρινιών
Απώλεια εμβρύων καναρινιών λόγω διατροφικών ελλείψεων
Νεκρά πουλάκια μέσα στο αυγό