Ασθένειες Εξέταση περιττωμάτων για τη διάγνωση ασθενειών των πτηνών

Τα περιττώματα (κουτσουλιές) είναι ένας άριστος δείκτης της κατάστασης υγείας των πτηνών. Οι αλλαγές στην εμφάνιση, τη σύσταση ή την ποσότητα της κουτσουλιάς μπορεί να είναι μία πρόωρη ένδειξη ασθένειας ή άλλων προβλημάτων που οφείλονται σε ελλείψεις στη φροντίδα τους.

Έλεγχος και αξιολόγηση των περιττωμάτων​

Η προσεκτική εξέταση των περιττωμάτων είναι πολύ σημαντική για την υγεία των πουλιών μας. Για τη σωστή αξιολόγησή τους πρέπει πρώτα απ' όλα ν' αποκτήστε μια αίσθηση του φυσιολογικού για τα δικά σας πουλιά. Οι αλλαγές από το φυσιολογικό πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, διότι μπορούν να σημαίνουν ότι το πτηνό σας είναι άρρωστο.

Σε ένα υγιές πτηνό, τα περιττώματα πρέπει να είναι σχηματισμένα και ομοιογενή, με ελάχιστη οσμή (εκτός από τα πουλερικά, υδρόβια και σαρκοφάγα πτηνά). Ένα υγιές πουλί κάνει κάνει γύρω στις 30-40 κουτσουλιές την ημέρα. Η εικόνα της μίας με την άλλη πρέπει να είναι σχετικά συνεπής. Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν περιστασιακές αλλαγές ανάλογα με το είδος της τροφής ή την ποσότητα που καταναλώνεται, όταν όμως μία αλλαγή τείνει να γίνει μόνιμή, τότε μπορεί να υπάρχει πρόβλημα.

Ελέγχετε τον πάτο των κλουβιών καθημερινά. Εάν χρησιμοποιείτε ροκανίδια, άμμο ή άλλα υλικά επίστρωσης, η εμφάνιση και η ποσότητα των περιττωμάτων δεν μπορεί να αξιολογηθεί εύκολα. Για να κάνετε σωστά τον έλεγχο, τοποθετήστε ένα λευκό φύλλο χαρτιού εκτύπωσης στους πάτους των κλουβιών ούτως ώστε να μπορείτε να τα παρατηρείτε καλύτερα.

Δείτε εδώ ένα παράδειγμα κουτσουλιών πάνω σε λευκό χαρτί.

Μπορούν να υπάρξουν πολλές αλλαγές στην ποσότητα, το μέγεθος, το χρώμα, τη συνοχή ή τη συχνότητα των κενώσεων. Όμως, οι αλλαγές που πρέπει να μας ανησυχούν είναι αυτές που διαρκούν χρονικά.

Στη συνέχεια θα εξηγήσουμε ποια είναι τα συστατικά στοιχεία της κουτσουλιάς ενός υγιούς πτηνού, ποιοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν την εικόνα τους και τέλος θα σας δώσουμε μερικά παράδειγμα ώστε να μπορείτε να αξιολογείτε ευκολότερα την κατάσταση των περιττωμάτων των δικών σας πτηνών.

Η σύσταση της κουτσουλιάς​

Τα περιττώματα των πτηνών αποτελούνται από τρία συστατικά:
  1. Περίττωμα
  2. Ουρικό οξύ
  3. Ούρα

1. Περίττωμα​

Το περίττωμα είναι το σκούρο στερεό τμήμα της κουτσουλιάς που έχει τη μορφή σκουληκιού. Το χρώμα του μπορεί να είναι σκούρο πράσινο (συνήθως στα σποροφάγα) ή καφέ (συνήθως στα πουλιά που καταναλώνουν pellets). Το πράσινο χρώμα του περιττώματος των σποροφάγων οφείλεται στο γεγονός ότι οι σπόροι που καταναλώνουν συνήθως δεν χρωματίζουν οπότε υπερισχύει το πράσινο χρώμα της χολής.

Το περίττωμα δημιουργείται κατά τη διέλευση των τροφών από το γαστρεντερικό σύστημα. Πρόκειται για το προϊόν που παράγεται μετά την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφών από το έντερο και έχει συνήθως τη μορφή διαμήκους απέκκρισης.

Το χρώμα ή και η σύσταση του περιττώματος επηρεάζεται ιδιαίτερα από τη διατροφή οπότε μπορεί να εμφανίσει έντονες μεταβολλές μετά από κάποια αλλαγή στη διατροφή. Αυτές οι αλλαγές χρώματος είναι συνήθως ακίνδυνες.

Παραδείγματος χάριν, τα παντζάρια μπορούν να κάνουν το περίττωμα κόκκινο, ενώ τα βατόμουρά μπορούν να το κάνουν μοβ ή οι φράουλες κοκκινωπό. Οι χρωστικές ουσίες μπορούν επίσης να αλλάξουν το χρώμα του αναλόγως.

Αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί είναι η ξαφνική και άσχετη με την τροφή εμφάνιση κοκκινωπού περιττώματος, διότι μπορεί να οφείλεται στην ύπαρξη αίματος μέσα σε αυτό.

Επομένως, πριν πανικοβληθείτε, θυμηθείτε τι τροφή έχει καταναλώσει το πουλί για να αξιολογήσετε σωστά την αλλαγή χρώματος.

2. Ουρικό οξύ​

Το δεύτερο συστατικό στοιχείο της κουτσουλιάς είναι το ουρικό οξύ (εστέρας ουρικού οξέος). Τα άλατα του ουρικού οξέος είναι υποπροϊόντα της πέψης και του μεταβολισμού των πρωτεϊνών στον οργανισμό του πουλιού. Αποβάλλονται μέσω των νεφρών.

Το ουρικό οξύ έχει λευκό προς ανοιχτό κρεμ ή ελαφρώς κιτρινωπό χρώμα και είναι αδιαφανές. Το πράσινο, κίτρινο, καφέ ή κεραμιδί χρώμα είναι σημάδι σοβαρής ασθένειας.

Οποιαδήποτε αλλαγή από το κανονικό, θα πρέπει να ερευνηθεί αμέσως.

3. Ούρα​

Το τρίτο τμήμα των κενώσεων ενός πουλιού είναι τα ούρα, τα υγρά απόβλητα που παράγουν τα νεφρά του πουλιού σας. Η ποσότητα τους αλλάζει ανάλογα με την ποσότητα νερού που καταναλώνεται.

Έτσι, ένα πουλί που καταναλώνει πολλά φρούτα και λαχανικά (με υψηλή περιεκτικότητα νερού) θα "ουρεί" περισσότερο από ένα πουλί που τρώει μόνο σπόρους ή pellets. Επομένως το ποσό υδαρές είναι οι κουτσουλιές του πουλιού σας, επηρεάζεται άμεσα από την περιεκτικότητα σε νερό των τροφών που καταναλώνει.

Διαταραχές που προκαλούν αλλαγές στις κενώσεις​

Ακολουθούν μερικές από τις διαταραχές που μπορούν να προκαλέσουν αλλαγή στην εικόνα της κουτσουλιάς:
  • Διάρροια
  • Πολυουρία
  • Αίμα ή πολύ σκούρο στερεό περίττωμα
  • Ροζ ή κόκκινα ούρα (αιματουρία / αιμοσφαιρινουρία)
  • Πράσινα ούρα ή ουρικό οξύ
  • Κίτρινα ούρα ή ουρικό οξύ
  • Πορτοκαλί ούρα
  • Αχώνευτοι σπόροι μέσα στην κουτσουλιά
  • Ογκώδη περιττώματα
  • Περιττώματα σχήματος "popcorn"
  • Περιττώματα που μυρίζουν άσχημα
  • Ανουρία.

Διάρροια​

Πολλοί άνθρωποι συμπεραίνουν εσφαλμένα ότι η σίτιση των πουλιών με φρούτα και λαχανικά προκαλεί διάρροια. Η αλήθεια είναι ότι όσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητα σε νερό των φρούτων και των λαχανικών, τόσο μεγαλύτερη ποσότητα ούρων θα υπάρχουν στα περιττώματα με αποτέλεσμα η εικόνα τους να μοιάζει με διάρροια.

Διάρροια υπάρχει μόνο όταν το περίττωμα της κουτσουλιάς δεν είναι διαμορφωμένο αλλά ασχημάτιστο ή απλωμένο. Αν κάποιες κουτσουλιές παρουσιάζουν αυξημένη ποσότητα ούρων με συνέπεια να δείχνουν υγρές γενικά, αλλά το περίττωμά τους παραμένει σχηματισμένο, τότε δεν πρέπει να θεωρείται ότι υπάρχει διάρροια, ανεξάρτητα από την ποσότητα ούρων που υπάρχουν.

Να ελέγχετε τις φρέσκες κουτσουλιές διότι με το χρόνο το περιττωματικό τμήμα μπορεί να απορροφήσει κάποια ούρα, που δίνουν την ψευδή εντύπωση διάρροιας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις διάρροιας, μπορεί να υπάρχουν φυσαλίδες αέρα στα περιττώματα.

Η διάρροια στα πτηνά μπορεί να προκληθεί από:

Πολυουρία​

Μην συγχέετε την πραγματική, παθογόνο πολυουρία με αυτήν που εμφανίζεται περιστασιακά λόγω ενθουσιασμού ή στρες. Πολλά πουλιά, όταν βρίσκονται σε κατάσταση στρες "ουρούν" περισσότερο λόγω της αυξημένης τους αρτηριακής πίεσης. Αυτό είναι αναμενόμενο.

Σε καταστάσεις στρες, ένα πουλί μπορεί να "ουρήσει" μόνο, χωρίς να αποβάλει συγχρόνως όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την κουτσουλιά ή να αποβάλει μόνο ουρικό οξύ και ούρα, ανεξάρτητα από το περίττωμα. Η κατάσταση αυτή όμως σταματά όταν πάψουν να υφίστανται οι λόγοι που προκαλούν αυτή τη διέγερση.

Επίσης, τα Lorikeets, λόγω της διατροφής τους που αποτελείται κυρίως από χυμούς και φρούτα, παράγουν μεγάλες ποσότητες ούρων οι οποίες δεν πρέπει να συγχέονται με την πολυουρία.

Επομένως, η αύξηση των ούρων μπορεί να προκληθεί από τη δίψα, την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φρούτων και λαχανικών, το στρες, από λοιμώξεις αλλά και ορισμένες μεταβολικές νόσους όπως ο διαβήτης των πτηνών.

Για να αξιολογηθούν σωστά οι κενώσεις πρέπει να ελέγχονται όταν το πουλί βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας.

Αίμα ή πολύ σκούρο περίττωμα​

Το αίμα ή το πολύ σκούρο περίττωμα οφείλεται σε γαστρεντερική αιμορραγία ή ασιτία αντίστοιχα. Πολλές φορές είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ αίματος και πολύ σκούρου πράσινου χρώματος, επομένως είναι σημαντικό να γίνεται σωστά για να μην οδηγηθούμε σε λανθασμένα συμπεράσματα.

Το αίμα στο περίττωμα οφείλεται σε προσβολή του γαστρεντερικού από παθογόνους μικροοργανισμούς (πχ κοκκίδια) ή από προβλήματα της ωοθήκης που οφείλονται σε φλεγμονές, έλκη ή όγκους.

Το νωπό αίμα (έντονο κόκκινο) στην κουτσουλιά οφείλεται σε τραυματισμό της αμάρας λόγω δυσκολίας κατά την ωοτοκία, την αφόδευση ή την παρουσία κοκκιοποιημένου ιστού (εμφανίζεται σχεδόν όπως μια φράουλα) γύρω από την αμάρα.

Στους παπαγάλους macaw, το αίμα στα περιττώματα θα μπορούσε να οφείλεται σε όγκους του επιθηλιακού ιστού, ιογενούς αιτιολογίας.

Το πολύ σκούρο πράσινο (σχεδόν μαύρο) και κολλώδες περίττωμα υποδειλώνει ασιτία ή και αφιφιδάτωση. Αν ένα πουλί δεν φάει καθόλου στερεά τροφή για τουλάχιστον 24 ώρες, το περίττωμα των κενώσεών του θα γίνει αυτό το χρώμα.

Η εικόνα και η σύσταση αυτής της κουτσουλιάς, συγχέεται συχνά με την ύπαρξης αίματος στις κενώσεις, ενώ στην πραγματικότητα οφείλεται σε μία ουσία της χολής (μπιλιβερδίνη) που υπερισχύσει στα περιττώματα λόγω της έλλειψης τροφής.

Ροζ ή κόκκινα ούρα (αιματουρία)​

Τα ροζ ή κόκκινα ούρα (αιματουρία / αιμοσφαιρινουρία) ή στο ή το ουρικό οξύ (αφού διακριθεί από το κόκκινο χρώμα του περιττώματος) παρατηρούνται σε περιπτώσεις νεφρικής λοίμωξης ή τοξικότητας που μπορεί να οφείλεται σε δηλητηρίαση από μόλυβδος.

Πράσινα ούρα ή ουρικό οξύ​

Τα πράσινα ούρα ή ουρικό οξύ είναι συχνά ένδειξη ηπατικής νόσου (προβλήματα στο συκώτι). Εάν είναι πράσινο μόνο το ουρικό οξύ, μπορεί να σημαίνει ότι το πτηνό πάσχει από ψιττάκωση (χλαμυδόφιλα).

Κίτρινα ούρα​

Τα κίτρινα ούρα συσχετίζονται με ανορεξία.

Πορτοκαλί ούρα​

Τα πορτοκαλί ούρα υποδειλώνουν ότι έγινε ενέσιμη χορηγηση βιταμίνης Β πριν από μερικές ώρες.

Αχώνευτοι σπόροι μέσα στην κουτσουλιά​

Οι μη χωνεμένοι σπόροι ή η άμμος στα περιττώματα είναι ένδειξη πεπτικού προβλήματος που οφείλεται σε δυσλειτουργία του προστομάχου και του στομάχου.

Ογκώδη περιττώματα​

Τα ογκώδη περιττώματα μπορεί να οφείλονται σε κακή διατροφή ή κακή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές. Ογκώδη περιττώματα μπορεί να κάνουν επίσης τα θηλυκά πουλιά κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγής ή τα πουλιά που τρέφονται με πέλλετς.

Περιττώματα σχήματος "popcorn"​

Τα ογκώδη περιττώματα σχήματος "popcorn" είναι ένδειξη ασθένειας του παγκρέατος. Το χρώμα τους είναι συνήθως λευκό ή γκρίζο.

Περιττώματα που μυρίζουν άσχημα​

Τα περιττώματα που μυρίζουν άσχημα συσχετίζονται συχνά με υπερανάπτυξη βακτηριδίων ή μυκήτων.

Δείγματα περιττωμάτων​

droppings.jpg
  • Α) Φυσιολογική κουτσουλιά υγιούς παπαγάλου, με σχηματισμένο περίττωμα, φυσιολογικό ουρικό οξύ και μικρή ποσότητα ούρων.
  • Β) Αιματουρία. Ένδειξη σοβαρής νεφρικής νόσου ή τοξίκωσης.
    Γ) Χολοπρασίνη στα ούρα και πολυουρία. Υποδηλώνει ηπατική νόσο.
  • Δ) Μεγάλο, ογκώδες περίττωμα. Σχετίζεται με την ύπαρξη στερεής μάζας στο υπογάστριο, πχ λόγω επικείμενης ωοτοκίας.
  • Ε) Αίμα στο περίττωμα. Ένδειξη σοβαρής γαστρεντερικής πάθησης.
  • ΣΤ) Αχώνευτοι σπόροι στα περιττώματα. Ένδειξη πεπτικού προβλήματος.

Επίλογος​

Ο τακτικός έλεγχος για την αξιολόγηση των περιττωμάτων των κατοικίδιων πτηνών, είναι μία από τις βασικές ευθύνες των ιδιοκτητών τους. Οι αλλαγές στις κενώσεις να είναι συχνά το πρώτο, βασική ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά με την υγεία των πτηνών. Η έγκαιρη αναγνώριση της ασθένειας, πριν ακόμη το πουλί καταστεί κλινικά άρρωστο και η σωστή αντιμετώπισή της από τον ειδικό γιατρό, αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες ίασης, χωρίς καν να απειληθεί η ζωή του.

Σχετικό περιεχόμενο​

Προκαλούν διάρροια στα πουλιά τα βρεγμένα χορταρικά;
Αναγνώριση ασθενειών των πουλιών
Λοιμώδη νοσήματα στα πτηνά συντροφιάς
 
Πολύ ενδιαφέροντα. Για μένα η καθαριότητα και η απολύμανση των κλουβιών καθώς και η αποπαρασίτωση των πουλιών είναι αρκετά για βασικά καλά αποτελέσματα στα πουλάκια μας.
 
Ποια ώρα της ημέρας πρέπει να ελέγχουμε τις κουτσουλιές; (π.χ. το πρωί προτού φάει;)
 
  • Like
Αντιδράσεις: Vada
@Mirto δεν υπάρχει συγκεκριμένη ώρα για τον έλεγχο των περιττώματων, χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση και αξιολόγηση. Συνήθως το πρωί τα περιττώματα είναι μεγάλα και μας βοηθούν στην παρατήρηση τους. Ανησυχείς μόνο όταν βλέπεις αλλαγή στην υφή,την σύσταση,και το χρώμα τους.
 
Back
Top