Τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ όλο και πιο συχνά διάφορες δημοσιεύσεις που αφορούν στη νοημοσύνη των πτηνών. Μια πρόσφατη είναι και αυτή που δημοσίευσα στο PetBirds, με θέμα Τα Mockingbirds μπορούν να αναγνωρίσουν πρόσωπα στο πλήθος.
Σύμφωνα με την έρευνα αυτήν που έγινε στο πανεπιστήμιο της Φλόριντα, τα Mockingbirds αναγνωρίζουν και θυμούνται ανθρώπους, τους οποίους παρατηρούν να απειλούν τις φωλιές τους. Όταν αυτά τα πουλιά εντοπίσουν τον ανεπιθύμητο επισκέπτη τους, φωνάζουν δυνατά και βουτούν με δύναμη από ψηλά προς το μέρος του εισβολέα, αγγίζοντας το κεφάλι του. Από την άλλη πλευρά πάλι, αγνοούν εντελώς τους περαστικούς που δεν τους θεωρούν επικίνδυνους.
Καθώς μετέφραζα το άρθρο, μού είχε έρθει στο μυαλό μια παλιότερη συζήτηση στο φόρουμ που αφορούσε στη νοημοσύνη των πτηνών. Εκεί είχαμε αναφέρει και παρουσιάσει με κάποια βίντεο, εξελιγμένες ικανότητες διαφόρων πτηνών. Μεταξύ αυτών των πτηνών αναφέρθηκε και η τακτική κάποιων κορακιών, τα οποία πετούν καρύδια στο δρόμο για να τα πατούν τα αυτοκίνητα και στη συνέχεια αφού ανάψει το κόκκινο φανάρι στο δρόμο, πηγαίνουν με ασφάλεια και τρώνε την ψίχα από τα σπασμένα καρύδια. Παρακολουθήστε το βίντεο, είναι πραγματικά εντυπωσιακό:
Παρακολουθώντας τα νέα δεδομένα σχετικά με τη νοημοσύνη των πτηνών, αναρωτιέμαι αν οι συνθήκες διαβίωσης που τους παρέχουμε είναι ανάλογες του επιπέδου της συνείδησής τους. Δεν ξέρω αν μπορούμε να μιλάμε για συνείδηση όταν αναφερόμαστε σε πουλιά, είναι σίγουρο όμως πλέον ότι δε μιλάμε για πλάσματα που λειτουργούν αποκλειστικά με το ένστικτο. Το επίπεδο της ευφυΐας τους τούς επιτρέπει να εκτελούν πολύπλοκες λειτουργίες για να διευκολύνουν την καθημερινή τους ζωή. Συνεπώς η νοημοσύνη που διαθέτουν τους παρέχει ένα αυξημένο επίπεδο αντίληψης, το οποίο θα πρέπει να μας προβληματίσει.
Δε θέλω σε καμία περίπτωση να πω ότι αν τα πουλιά είχαν χαμηλότερη νοημοσύνη θα έπρεπε να απολαμβάνουν και λιγότερη φροντίδα. Δε θέλω επίσης να πω ότι θα πρέπει να μετατρέψουμε τα κατοικίδια πουλιά ή ζώα σε ανθρώπους. Ενέργειες που φτάνουν στο άλλο άκρο όταν τα κατοικίδια αντιμετωπίζονται από τους ανθρώπους ως άνθρωποι, τα ντύνουν ως ανθρώπους και τα περιφέρουν σε χώρους όπου οι συνθήκες είναι εναντίον τους, είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίσει επίσης.
Το σημείο στο οποίο θέλω να σταθώ είναι στο ότι, όσο υψηλότερη είναι η πνευματική αντίληψη ενός πλάσματος το οποίο χρειάζεται τη φροντίδα μας, εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς ενώ δεν έχει επιλέξει το ίδιο να βρίσκεται μαζί μας, τόσο μεγαλύτερες θα πρέπει να είναι οι ευθύνες μας απέναντι του.
Είναι απαράδεκτη ή εικόνα πουλιών σε κλουβιά 15Χ20Χ20. Κατασκευές τέτοιου είδους που γίνονται με “πολύ μεράκι” και ακόμη μεγαλύτερη δόση ανευθυνότητας είναι αν μη τι άλλο απογοητευτικές. Είναι απάνθρωπο να διατηρούνται πουλιά μέσα στη βρώμα. Πουλιά που διατρέφονται με τροφές κακής ποιότητας ή ακόμη χειρότερα με τροφές που δεν προορίζονται καν για το είδος τους. Πουλιά σε διάφορα pet shop στοιβαγμένα κατά δεκάδες μέσα σε κλούβες που έχουν ως υπόστρωμα υγιεινής τα πτώματα από άλλα πουλιά που είχαν την ατυχία να βρίσκονται εκεί μέσα. Πουλιά που δεν έχουν εκτραφεί ως κατοικίδια αλλά έχουν αρπαχτεί από το φυσικό τους περιβάλλον για να γίνουν κατοικίδια, αν τα καταφέρουν να ζήσουν.
Το γεγονός ότι τα πουλιά που φροντίζουμε γεννήθηκαν στην αιχμαλωσία (στην καλύτερη περίπτωση), δε μας δίνει κανένα δικαίωμα να τους φερόμαστε με την υπεροψία του ανώτερου είδους. Η απόδειξη της ανωτερότητας του ανθρώπινου είδους είναι ο πολιτισμός και η συμπεριφορά του απέναντι στα αλλά είδη. Εξημερώσαμε ζώα για να τα χρησιμοποιήσουμε ως εργαλεία ανάπτυξης του πολιτισμού μας. Εκτρέφουμε ζώα με αποκλειστικό σκοπό την παροχή τροφής για εμάς. Εξημερώσαμε ζώα απλά για να μας ψυχαγωγούν.
Σε αυτήν την περίπτωση και αφού θεωρούμε αναγκαία την ύπαρξη τους γι’ αυτόν το σκοπό, αφού θεωρούμε ότι θα πρέπει να ζουν για να μας ψυχαγωγούν, αφού επιλέγουμε εμείς να τα κατέχουμε και δεν έχουν επιλέξει αυτά να συμμετέχουν στον κόσμο της ψυχαγωγίας μας, ας τους δείξουμε τουλάχιστον τον ανάλογο σεβασμό γι’ αυτό που προσφέρουν και ας αποδείξουμε έμπρακτα ότι είμαστε το ανώτερο είδος. Ας φροντίζουμε να έχουν όσο το δυνατόν πιο ευρύχωρο περιβάλλον, να διαβιώνουν με φυσικούς ρυθμούς και τρόπους και να διατρέφονται σύμφωνα με τον τρόπο που απαιτεί το είδος τους. Ας αντιληφθούμε ότι όσα και αν τους προσφέρουμε είναι απλά τα στοιχειώδη και ότι έχουμε υποχρέωση να τους προσφέρουμε το καλύτερο δυνατόν.
Σύμφωνα με την έρευνα αυτήν που έγινε στο πανεπιστήμιο της Φλόριντα, τα Mockingbirds αναγνωρίζουν και θυμούνται ανθρώπους, τους οποίους παρατηρούν να απειλούν τις φωλιές τους. Όταν αυτά τα πουλιά εντοπίσουν τον ανεπιθύμητο επισκέπτη τους, φωνάζουν δυνατά και βουτούν με δύναμη από ψηλά προς το μέρος του εισβολέα, αγγίζοντας το κεφάλι του. Από την άλλη πλευρά πάλι, αγνοούν εντελώς τους περαστικούς που δεν τους θεωρούν επικίνδυνους.
Καθώς μετέφραζα το άρθρο, μού είχε έρθει στο μυαλό μια παλιότερη συζήτηση στο φόρουμ που αφορούσε στη νοημοσύνη των πτηνών. Εκεί είχαμε αναφέρει και παρουσιάσει με κάποια βίντεο, εξελιγμένες ικανότητες διαφόρων πτηνών. Μεταξύ αυτών των πτηνών αναφέρθηκε και η τακτική κάποιων κορακιών, τα οποία πετούν καρύδια στο δρόμο για να τα πατούν τα αυτοκίνητα και στη συνέχεια αφού ανάψει το κόκκινο φανάρι στο δρόμο, πηγαίνουν με ασφάλεια και τρώνε την ψίχα από τα σπασμένα καρύδια. Παρακολουθήστε το βίντεο, είναι πραγματικά εντυπωσιακό:
Παρακολουθώντας τα νέα δεδομένα σχετικά με τη νοημοσύνη των πτηνών, αναρωτιέμαι αν οι συνθήκες διαβίωσης που τους παρέχουμε είναι ανάλογες του επιπέδου της συνείδησής τους. Δεν ξέρω αν μπορούμε να μιλάμε για συνείδηση όταν αναφερόμαστε σε πουλιά, είναι σίγουρο όμως πλέον ότι δε μιλάμε για πλάσματα που λειτουργούν αποκλειστικά με το ένστικτο. Το επίπεδο της ευφυΐας τους τούς επιτρέπει να εκτελούν πολύπλοκες λειτουργίες για να διευκολύνουν την καθημερινή τους ζωή. Συνεπώς η νοημοσύνη που διαθέτουν τους παρέχει ένα αυξημένο επίπεδο αντίληψης, το οποίο θα πρέπει να μας προβληματίσει.
Δε θέλω σε καμία περίπτωση να πω ότι αν τα πουλιά είχαν χαμηλότερη νοημοσύνη θα έπρεπε να απολαμβάνουν και λιγότερη φροντίδα. Δε θέλω επίσης να πω ότι θα πρέπει να μετατρέψουμε τα κατοικίδια πουλιά ή ζώα σε ανθρώπους. Ενέργειες που φτάνουν στο άλλο άκρο όταν τα κατοικίδια αντιμετωπίζονται από τους ανθρώπους ως άνθρωποι, τα ντύνουν ως ανθρώπους και τα περιφέρουν σε χώρους όπου οι συνθήκες είναι εναντίον τους, είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίσει επίσης.
Το σημείο στο οποίο θέλω να σταθώ είναι στο ότι, όσο υψηλότερη είναι η πνευματική αντίληψη ενός πλάσματος το οποίο χρειάζεται τη φροντίδα μας, εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς ενώ δεν έχει επιλέξει το ίδιο να βρίσκεται μαζί μας, τόσο μεγαλύτερες θα πρέπει να είναι οι ευθύνες μας απέναντι του.
Είναι απαράδεκτη ή εικόνα πουλιών σε κλουβιά 15Χ20Χ20. Κατασκευές τέτοιου είδους που γίνονται με “πολύ μεράκι” και ακόμη μεγαλύτερη δόση ανευθυνότητας είναι αν μη τι άλλο απογοητευτικές. Είναι απάνθρωπο να διατηρούνται πουλιά μέσα στη βρώμα. Πουλιά που διατρέφονται με τροφές κακής ποιότητας ή ακόμη χειρότερα με τροφές που δεν προορίζονται καν για το είδος τους. Πουλιά σε διάφορα pet shop στοιβαγμένα κατά δεκάδες μέσα σε κλούβες που έχουν ως υπόστρωμα υγιεινής τα πτώματα από άλλα πουλιά που είχαν την ατυχία να βρίσκονται εκεί μέσα. Πουλιά που δεν έχουν εκτραφεί ως κατοικίδια αλλά έχουν αρπαχτεί από το φυσικό τους περιβάλλον για να γίνουν κατοικίδια, αν τα καταφέρουν να ζήσουν.
Το γεγονός ότι τα πουλιά που φροντίζουμε γεννήθηκαν στην αιχμαλωσία (στην καλύτερη περίπτωση), δε μας δίνει κανένα δικαίωμα να τους φερόμαστε με την υπεροψία του ανώτερου είδους. Η απόδειξη της ανωτερότητας του ανθρώπινου είδους είναι ο πολιτισμός και η συμπεριφορά του απέναντι στα αλλά είδη. Εξημερώσαμε ζώα για να τα χρησιμοποιήσουμε ως εργαλεία ανάπτυξης του πολιτισμού μας. Εκτρέφουμε ζώα με αποκλειστικό σκοπό την παροχή τροφής για εμάς. Εξημερώσαμε ζώα απλά για να μας ψυχαγωγούν.
Σε αυτήν την περίπτωση και αφού θεωρούμε αναγκαία την ύπαρξη τους γι’ αυτόν το σκοπό, αφού θεωρούμε ότι θα πρέπει να ζουν για να μας ψυχαγωγούν, αφού επιλέγουμε εμείς να τα κατέχουμε και δεν έχουν επιλέξει αυτά να συμμετέχουν στον κόσμο της ψυχαγωγίας μας, ας τους δείξουμε τουλάχιστον τον ανάλογο σεβασμό γι’ αυτό που προσφέρουν και ας αποδείξουμε έμπρακτα ότι είμαστε το ανώτερο είδος. Ας φροντίζουμε να έχουν όσο το δυνατόν πιο ευρύχωρο περιβάλλον, να διαβιώνουν με φυσικούς ρυθμούς και τρόπους και να διατρέφονται σύμφωνα με τον τρόπο που απαιτεί το είδος τους. Ας αντιληφθούμε ότι όσα και αν τους προσφέρουμε είναι απλά τα στοιχειώδη και ότι έχουμε υποχρέωση να τους προσφέρουμε το καλύτερο δυνατόν.
