Η οικογένεια των Κορακίδών - Corvidae ανήκει στην τάξη των στρουθιόμορφων και αριθμεί περίπου 120 γένη πτηνών, εκ των οποίων άνω του 1/3 καλύπτει το γένος Corvus (Καλιακούδες, Κουρούνες και Κοράκια). [1]
Μερικά βασικά εμφανισιακά χαρακτηριστικά είναι κοινά σε όλα τα πτηνά αυτής της οικογένειας, όπως ο μακρύς ταρσός που φέρει κλίμακες μπροστά και σκληρή προστασία πίσω, τα ενισχυμένα πρωτεύοντα φτερά και τα φτερά της ουράς καθώς και τα εμφανή ρινικά τριχοειδή φτερά που εκτείνονται στο άνοιγμα των ρουθουνιών (εκτός του είδους Pinyon Jay). [1]
Τα περισσότερα έχουν μαύρο ράμφος, ταρσούς και πόδια. Τα θηλυκά είναι συχνά μικρότερα από τα αρσενικά. Έχουν δέκα πρωτεύοντα φτερά, που τείνουν να είναι στρογγυλεμένα στην άκρη. Η ουρά μπορεί να είναι κοντή ή πολύ μακριά. Το ράμφος μπορεί να ποικίλλει σε μέγεθος και σχήμα από πτηνό σε πτηνό αλλά συνήθως είναι χοντρό και ισχυρό, αρκετά μακρύ με ελαφρά κλίση στην άκρη σαν γάντζος. Οι πατούσες και γενικά τα πόδια είναι πολύ δυνατά.
Είναι σβέλτα πουλιά με δεξιοτεχνία στο πέταγμα, ιδιαίτερα τα μέλη του γένους Corvus, εκτελούν πτήσεις μεγάλων αποστάσεων, με συνεχόμενο και σταθερό ρυθμό. Τα δενδρόβια είδη, Κίσσες και Καρακάξες, έχοντας μικρότερα φτερά, χαρακτηρίζονται από έναν πιο εργώδη και συχνό ρυθμό στην κίνηση τους.
Κάθε άτομο ή οικογένεια μπορεί να έχει δικούς της και ιδιαίτερους ήχους συνεννόησης, ωστόσο υπάρχουν και περιφερειακοί για την επικοινωνία των ομάδων. Αναλόγως της περίστασης, οι κρωγμοί μπορεί να συνοδεύονται από κυκλική κίνηση του σώματος, καθοδική πτήση με μαζεμένα τα φτερά κτλ.
Κάποια ζευγάρια, όπως η αμερικάνικη κουρούνα (American Crows), εκπέμπουν νότες σε ντουέτο για να ορίσουν την εδαφική κυριαρχία τους.
Η κλήση του συναγερμού κινδύνου είναι συνήθως ταχεία και κοφτή αλλά όταν ο θηρευτής βρίσκεται πλησίον του σμήνους, γίνεται μαλακή και χαμηλότονη για να μην προδοθεί η θέση τους.
Τέλος το πλέον αξιοσημείωτο είναι η μιμητική ικανότητα διάφορων μελών της οικογένειας των κορακιδών, όπως τα κοράκια, οι κίσσες και οι καρακάξες που μπορούν να αντιγράψουν ακόμα και την ανθρώπινη ομιλία, ήχους σφυριγμάτων, το κελάηδημα άλλων πτηνών ή την φωνή άλλων ζώων. [3]
Οι πρώτοι πρόγονοι τους εμφανίζονται στην Αυστραλασία * και από εκεί εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο. Το πρώτο χρονολογηθέν απολίθωμα κορακίδας είναι της εποχής του Μειόκαινου (17 εκατομμύρια χρόνια πριν).
Παρά το γεγονός πως ένα μεγάλο ποσοστό της οικογένειας των Κορακιδών αποτελείται από μαύρα ή σκουρόχρωμα πτηνά, υπάρχουν αρκετοί εκπρόσωποι με ιδιαίτερα χρωματιστό και εντυπωσιακό πτέρωμα, με κυριότερο την ασιατική Κοινή Πράσινη Καρακάξα (Common Green-Magpie), αλλά ακόμα και την πανέμορφη δική μας Κίσσα (Garrulus glandarius).
Οι Κορακίδες έχουν διασπορά σε όλο τον πλανήτη εκτός του ακραίου νότιου τμήματος της Αμερικανικής Ηπείρου και των παγωμένων πόλων και τις συναντούμε σε κάθε υψόμετρο, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και τα 6.500 μέτρα.
Στην Ελλάδα απαντώνται 10 είδη και όλα είναι επιδημητικά - καθιστικά (δεν μεταναστεύουν). [2]
Η νοημοσύνη τους ενισχύεται από την αργή ενηλικίωση των νέων αλλά και από την ποικιλία των εμπειριών και ερεθισμάτων που λαμβάνουν λόγω της πλούσιας κοινωνικής ζωής του σμήνους όπως και από τη συμμετοχή αρκετών ατόμων στην ανατροφή τους, λόγω της ύπαρξης των βοηθών.
Έχουν υψηλή γνωστική λειτουργία και δύνανται να πραγματοποιούν συνδυαστικές σκέψεις.
Η κοινωνική τους δομή αποδεικνύει πως έχουν ιεραρχία την οποία σέβονται και ότι αναγνωρίζονται μεταξύ τους ως άτομα.
Επίσης είναι ίσως τα μοναδικά πουλιά πτηνά που συμμετέχουν σε ταφικές τελετές και θλίψη πένθους. [9]
Η Καρακάξα είναι το μόνο πτηνό που αναγνωρίζει το είδωλό της στον καθρέφτη. [10]
Κοράκια κατασκευάζουν εργαλεία προκειμένου να ψαρέψουν ή να αντλήσουν προνύμφες εντόμων από τρύπες δέντρων. Χρησιμοποιούν συνδυαστικές κινήσεις με εργαλεία για θραύση καρπών.
Τέλος αξιοποιούν την ευφυΐα, τη νοημοσύνη και την παρατηρητικότητά τους, ώστε να παρακολουθούν άλλα πτηνά, να κλέβουν την τροφή τους και να την αποθηκεύουν. Αξιοσημείωτο είναι πως κάνουν ολόκληρα πλάνα, ώστε οι αποθήκες τους να είναι έξω από την πορεία κίνησης των θυμάτων τους αλλά και φρουρούν τα κλοπιμαία τους ώστε ν' αποφύγουν τις απώλειες.
Είναι διαπιστωμένο, πως θυμούνται και επιστρέφουν στις αποθήκες τους ακόμα και μετά από 9 μήνες από την ημέρα αποθήκευσης. Πάντως επειδή τελικά πολλοί καρποί παραμένουν κρυμμένοι στο έδαφος χωρίς να καταναλωθούν, οι Κορακίδες λειτουργούν ως οι κηπουροί του μέλλοντος, μια και πολλοί από αυτούς φυτρώνουν, δημιουργώντας νέα δέντρα και φυτά. [11]
Δείτε ακόμη Η νοημοσύνη των πτηνών και οι ευθύνες μας απέναντί τους
Ως επί το πλείστον είναι παμφάγα και καταναλώνουν, ασπόνδυλα, νεοσσούς, αυγά, έντομα βλαπτικά των καλλιεργειών όπως ακρίδες, μικρά θηλαστικά, καρπούς και φρούτα του δάσους, μέχρι και ψοφίμια (λόγω ράμφους, αφού έχουν διαμελιστεί από άλλα ζώα ή πατημένα στην άσφαλτο), ενώ κάποια κυνηγούν και ενήλικα πουλιά πουλιά μικρότερου μεγέθους. [1]
Κατά τις εποχές ένδειας, πολλά κορακοειδή συστήνουν ομάδες ανεύρεσης τροφής. [6]
Παρά το γεγονός πως η εξέλιξη και η καταστροφή των οικοτόπων ώθησε πολλά είδη ζώων και πτηνών στον αφανισμό, ωστόσο από τις κορακίδες, τα κοράκια αλλά και οι καρακάξες, φαίνεται να ευνοούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αφού έχουν καταφέρει να αξιοποιούν τα ανθρώπινα τροφικά απορρίμματα, καταναλώνοντας ακόμα και μακαρόνια και κάθε είδος μαγειρεμένου φαγητού, με αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού τους. Οι φόβοι ότι η αύξηση αυτή θα είχε συνέπειες λόγω της επιθετικότητας προς τις φωλιές των μικρότερων πτηνών δεν επιβεβαιώνονται, αφού η απώλεια είναι πολύ ασήμαντη σε σύγκριση με αυτήν που προκύπτει από την καταστροφή των οικοτόπων τους από την ανθρώπινη δραστηριότητα. [4]
Το ζευγάρι κατασκευάζει την φωλιά από κοινού. Κάποια διατηρούν πιο μοναχικές φωλιές, ενώ τα περισσότερα είδη, ακολουθούν τακτική συνεργασιών. Υπάρχουν περιπτώσεις που βλέπουμε φωλιές την μία δίπλα στην άλλη σε μεγάλη έκταση μίας περιοχής, με ακραίο παράδειγμα Κουρούνες στην Σκωτία όπου έχει παρατηρηθεί αποικία 65.000 μελών. [1]
Οι φωλιές μπορεί να κατασκευάζονται στα υψηλότερα σημεία δέντρων, στις διχάλες των χοντρών κλαδιών, σε θάμνους ή και στο έδαφος με κάλυψη τη βλάστηση, ακόμα και σε λαγούμια όπως τα κουνέλια
Το Κοράκι φωλιάζει σε βράχους ή ακόμα και δημιουργεί κατασκευή για την φωλιά του. Η φωλιά έχει το σχήμα μεγάλου ανοιχτού φλυτζανιού εξωτερικά κατασκευασμένη από κλαδιά και επενδεδυμένη εσωτερικά με μαλακά υλικά, όπως χόρτα και ξερά φύλλα.
Είναι γενναία πουλιά, ικανά ν' αντιμετωπίσουν εχθρούς και πολύ μεγαλύτερους του μεγέθους τους, τους οποίους καταδιώκουν απομακρύνοντάς τους σε μεγάλη ακτίνα από τη φωλιά ή την περιοχή τους.
Αναλόγως του είδους του πτηνού, οι Κορακίδες γεννούν από 1 έως 9 αυγά και συνηθέστερα 4 με 5 τα οποία κλωσσάει αποκλειστικά το θηλυκό ενώ το αρσενικό βοηθάει στην τροφοδοσία του. Τα αυγά είναι συνήθως πράσινου χρώματος με καφέ στίγματα.
Η εκκόλαψη συντελείται μεταξύ 14 ημερών (Florida Scrub-Jay) έως 45 ημερών (Ραβδοκουρούνα) εξαρτουμένου από το είδος.
Στα περισσότερα είδη, μέλη του σμήνους που για διάφορους λόγους έμειναν εκτός αναπαραγωγής, παίζουν τον ρόλο των βοηθών (αρσενικά ή και θηλυκά), αναλαμβάνοντας ισότιμες υποχρεώσεις στη φροντίδα των νεοσσών μετά την εκκόλαψη. [8]
Τα νεαρά πουλιά γενικά καθυστερούν να πετάξουν, μερικά χρειάζονται και πάνω από 45 ημέρες
Σε αντιδιαστολή με την άλλη οικογένεια των ευφυών παπαγάλων, οι οποίοι λόγω της δυνατότητας αναρρίχησής τους και άρα μερικής εκτόνωσης της ενέργειάς τους μέσω του τρόπου αυτού, επειδή οι κορακίδες δεν μπορούν παρά μόνο να πετούν, είναι αδύνατον να εγκλωβιστούν σε κλουβί ούτε καν σε κλούβα.
Η μόνη εφικτή περίπτωση είναι σε υπερμεγέθεις εξωτερικές κλούβες, ουσιαστικά μια προσομοίωση του περιβάλλοντος τους, κάτι που φυσικά για τους περισσότερους είναι πρακτικά αδύνατον, συνυπολογιζομένης και της παράνομης δραστηριότητας.
Μπορεί όμως κάποιοι που στον περιβάλλοντα χώρο τους υπάρχουν αποικίες κορακιών ή άλλων κορακοειδών να αναπτύξουν μία αλληλεπίδραση μέσω της παροχής τροφής στην αυλή που ίσως οδηγήσει και σε μια στενότερη σχέση εμπιστοσύνης.
Ακόμα στην ΝΑ Ασία η καταστροφή των τροπικών δασών έχει θέσει σε κίνδυνο κάποιες αποικίες, ενώ απειλούμενο είδος είναι και η Florida Scrub Jay λόγω σταδιακής καταστροφής του οικοσυστήματος που περιλαμβάνει τους βιότοπους της.
Στην Αρχαία Ελλάδα μέσω και των μύθων του Αισώπου, το κοράκι ήταν σύμβολο ευφυίας. Αντίθετα στις βορειοευρωπαϊκές χώρες εστιάζοντας στο χρώμα και στις φωνές, τα θεώρησαν προπομπούς άσχημων ειδήσεων και μάντεις θλιβερών γεγονότων.
Ωστόσο, το μαύρο πτέρωμα για τα ίδια τα πουλιά αποτελεί κοινωνικό πλεονέκτημα, επειδή έτσι είναι πιο εμφανή στις ανοικτές περιοχές όπου ζουν και η επαφή μεταξύ τους γίνεται πιο εύκολη.
Οι Κίσσες και οι Καρακάξες δεν ακολουθούν μονοφυλετική εξέλιξη και πιθανόν έλκουν δύο γραμμές καταγωγής, μία του Παλαιού Κόσμου - Αμερικανικής Ηπείρου και μία της Αρκτικής - Oriental Ζώνης, που δεν φαίνεται να συνδέονται απόλυτα κληρονομικά μεταξύ τους. [1]
Τάξη: Στρουθιόμορφα (Passeriformes)
Οικογένεια: Κορακίδες (Corvidae)
Γένη και Είδη (αναφέρονται μόνο τα είδη που απαντώνται στην Ελλάδα). [1]
Περιγραφή
Οι Κορακίδες διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους στο μέγεθος. Το Κοράκι (Corvus corax) είναι το μεγαλύτερο με μήκος περίπου 70 εκ. και βάρος περίπου 2 κ., ενώ η Νάνα Κίσσα (Cyanolyca nana) είναι το μικρότερο με μήκος μόνο 20-23 εκ. και βάρος περίπου 40-42 γρ. [3]Μερικά βασικά εμφανισιακά χαρακτηριστικά είναι κοινά σε όλα τα πτηνά αυτής της οικογένειας, όπως ο μακρύς ταρσός που φέρει κλίμακες μπροστά και σκληρή προστασία πίσω, τα ενισχυμένα πρωτεύοντα φτερά και τα φτερά της ουράς καθώς και τα εμφανή ρινικά τριχοειδή φτερά που εκτείνονται στο άνοιγμα των ρουθουνιών (εκτός του είδους Pinyon Jay). [1]
Τα περισσότερα έχουν μαύρο ράμφος, ταρσούς και πόδια. Τα θηλυκά είναι συχνά μικρότερα από τα αρσενικά. Έχουν δέκα πρωτεύοντα φτερά, που τείνουν να είναι στρογγυλεμένα στην άκρη. Η ουρά μπορεί να είναι κοντή ή πολύ μακριά. Το ράμφος μπορεί να ποικίλλει σε μέγεθος και σχήμα από πτηνό σε πτηνό αλλά συνήθως είναι χοντρό και ισχυρό, αρκετά μακρύ με ελαφρά κλίση στην άκρη σαν γάντζος. Οι πατούσες και γενικά τα πόδια είναι πολύ δυνατά.
Είναι σβέλτα πουλιά με δεξιοτεχνία στο πέταγμα, ιδιαίτερα τα μέλη του γένους Corvus, εκτελούν πτήσεις μεγάλων αποστάσεων, με συνεχόμενο και σταθερό ρυθμό. Τα δενδρόβια είδη, Κίσσες και Καρακάξες, έχοντας μικρότερα φτερά, χαρακτηρίζονται από έναν πιο εργώδη και συχνό ρυθμό στην κίνηση τους.
Φωνή
Οι κορακίδες δεν είναι ωδικές όπως πολλά άλλα στρουθιόμορφα πτηνά, ωστόσο χρησιμοποιούν μία ευρεία κλίμακα ήχων. Το ρεπερτόριό τους μπορεί να ποικίλει εποχικά και πάντως οι περισσότεροι ήχοι χρησιμοποιούνται κατά την περίοδο της αναπαραγωγής. Η φωνή τους είναι ένρινη και μπορεί να χαρακτηριστεί σκληρή, βραχνή, στριγκή, σφυριχτή, σαν αλύχτημα.Κάθε άτομο ή οικογένεια μπορεί να έχει δικούς της και ιδιαίτερους ήχους συνεννόησης, ωστόσο υπάρχουν και περιφερειακοί για την επικοινωνία των ομάδων. Αναλόγως της περίστασης, οι κρωγμοί μπορεί να συνοδεύονται από κυκλική κίνηση του σώματος, καθοδική πτήση με μαζεμένα τα φτερά κτλ.
Κάποια ζευγάρια, όπως η αμερικάνικη κουρούνα (American Crows), εκπέμπουν νότες σε ντουέτο για να ορίσουν την εδαφική κυριαρχία τους.
Η κλήση του συναγερμού κινδύνου είναι συνήθως ταχεία και κοφτή αλλά όταν ο θηρευτής βρίσκεται πλησίον του σμήνους, γίνεται μαλακή και χαμηλότονη για να μην προδοθεί η θέση τους.
Τέλος το πλέον αξιοσημείωτο είναι η μιμητική ικανότητα διάφορων μελών της οικογένειας των κορακιδών, όπως τα κοράκια, οι κίσσες και οι καρακάξες που μπορούν να αντιγράψουν ακόμα και την ανθρώπινη ομιλία, ήχους σφυριγμάτων, το κελάηδημα άλλων πτηνών ή την φωνή άλλων ζώων. [3]
Οι πρώτοι πρόγονοι τους εμφανίζονται στην Αυστραλασία * και από εκεί εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο. Το πρώτο χρονολογηθέν απολίθωμα κορακίδας είναι της εποχής του Μειόκαινου (17 εκατομμύρια χρόνια πριν).
Παρά το γεγονός πως ένα μεγάλο ποσοστό της οικογένειας των Κορακιδών αποτελείται από μαύρα ή σκουρόχρωμα πτηνά, υπάρχουν αρκετοί εκπρόσωποι με ιδιαίτερα χρωματιστό και εντυπωσιακό πτέρωμα, με κυριότερο την ασιατική Κοινή Πράσινη Καρακάξα (Common Green-Magpie), αλλά ακόμα και την πανέμορφη δική μας Κίσσα (Garrulus glandarius).
Οι Κορακίδες έχουν διασπορά σε όλο τον πλανήτη εκτός του ακραίου νότιου τμήματος της Αμερικανικής Ηπείρου και των παγωμένων πόλων και τις συναντούμε σε κάθε υψόμετρο, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και τα 6.500 μέτρα.
Στην Ελλάδα απαντώνται 10 είδη και όλα είναι επιδημητικά - καθιστικά (δεν μεταναστεύουν). [2]
Ευφυία
Η ιδιαίτερη ευφυία των κορακοειδών ήταν γνωστή ήδη από την αρχαιότητα. Στις ημέρες μας έχει επιβεβαιωθεί και από επιστημονικές μελέτες και πειράματα. Η αναλογία βάρους του εγκεφάλου προς το σώμα είναι από τις μεγαλύτερες σε πτηνά, ίση με εκείνη των περισσότερων μεγάλων πιθήκων και μόνο ελαφρώς χαμηλότερη από έναν άνθρωπο.Η νοημοσύνη τους ενισχύεται από την αργή ενηλικίωση των νέων αλλά και από την ποικιλία των εμπειριών και ερεθισμάτων που λαμβάνουν λόγω της πλούσιας κοινωνικής ζωής του σμήνους όπως και από τη συμμετοχή αρκετών ατόμων στην ανατροφή τους, λόγω της ύπαρξης των βοηθών.
Έχουν υψηλή γνωστική λειτουργία και δύνανται να πραγματοποιούν συνδυαστικές σκέψεις.
Η κοινωνική τους δομή αποδεικνύει πως έχουν ιεραρχία την οποία σέβονται και ότι αναγνωρίζονται μεταξύ τους ως άτομα.
Επίσης είναι ίσως τα μοναδικά πουλιά πτηνά που συμμετέχουν σε ταφικές τελετές και θλίψη πένθους. [9]
Η Καρακάξα είναι το μόνο πτηνό που αναγνωρίζει το είδωλό της στον καθρέφτη. [10]
Κοράκια κατασκευάζουν εργαλεία προκειμένου να ψαρέψουν ή να αντλήσουν προνύμφες εντόμων από τρύπες δέντρων. Χρησιμοποιούν συνδυαστικές κινήσεις με εργαλεία για θραύση καρπών.
Τέλος αξιοποιούν την ευφυΐα, τη νοημοσύνη και την παρατηρητικότητά τους, ώστε να παρακολουθούν άλλα πτηνά, να κλέβουν την τροφή τους και να την αποθηκεύουν. Αξιοσημείωτο είναι πως κάνουν ολόκληρα πλάνα, ώστε οι αποθήκες τους να είναι έξω από την πορεία κίνησης των θυμάτων τους αλλά και φρουρούν τα κλοπιμαία τους ώστε ν' αποφύγουν τις απώλειες.
Είναι διαπιστωμένο, πως θυμούνται και επιστρέφουν στις αποθήκες τους ακόμα και μετά από 9 μήνες από την ημέρα αποθήκευσης. Πάντως επειδή τελικά πολλοί καρποί παραμένουν κρυμμένοι στο έδαφος χωρίς να καταναλωθούν, οι Κορακίδες λειτουργούν ως οι κηπουροί του μέλλοντος, μια και πολλοί από αυτούς φυτρώνουν, δημιουργώντας νέα δέντρα και φυτά. [11]
Δείτε ακόμη Η νοημοσύνη των πτηνών και οι ευθύνες μας απέναντί τους
Διατροφή
Κάθε είδος έχει διαφορετικές διατροφικές επιλογές αλλά το κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η επινοητικότητα στην ανεύρεση λύσεων όταν οι συνθήκες είναι αντίξοες. Τα περισσότερα είναι καιροσκόποι και προσαρμόζουν την διατροφή τους σύμφωνα με την διαθεσιμότητα της εποχής και της περιοχής τους. [3]Ως επί το πλείστον είναι παμφάγα και καταναλώνουν, ασπόνδυλα, νεοσσούς, αυγά, έντομα βλαπτικά των καλλιεργειών όπως ακρίδες, μικρά θηλαστικά, καρπούς και φρούτα του δάσους, μέχρι και ψοφίμια (λόγω ράμφους, αφού έχουν διαμελιστεί από άλλα ζώα ή πατημένα στην άσφαλτο), ενώ κάποια κυνηγούν και ενήλικα πουλιά πουλιά μικρότερου μεγέθους. [1]
Κατά τις εποχές ένδειας, πολλά κορακοειδή συστήνουν ομάδες ανεύρεσης τροφής. [6]
Παρά το γεγονός πως η εξέλιξη και η καταστροφή των οικοτόπων ώθησε πολλά είδη ζώων και πτηνών στον αφανισμό, ωστόσο από τις κορακίδες, τα κοράκια αλλά και οι καρακάξες, φαίνεται να ευνοούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αφού έχουν καταφέρει να αξιοποιούν τα ανθρώπινα τροφικά απορρίμματα, καταναλώνοντας ακόμα και μακαρόνια και κάθε είδος μαγειρεμένου φαγητού, με αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού τους. Οι φόβοι ότι η αύξηση αυτή θα είχε συνέπειες λόγω της επιθετικότητας προς τις φωλιές των μικρότερων πτηνών δεν επιβεβαιώνονται, αφού η απώλεια είναι πολύ ασήμαντη σε σύγκριση με αυτήν που προκύπτει από την καταστροφή των οικοτόπων τους από την ανθρώπινη δραστηριότητα. [4]
Αναπαραγωγή
Οι Κορακίδες είναι μονογαμικά πτηνά, με ισχυρούς δεσμούς, ωστόσο ενδέχονται κάποια ζευγαρώματα με άλλα άτομα του κοπαδιού. [7] Κατά την περίοδο των ερωτοτροπιών, τα αρσενικά πραγματοποιούν περίτεχνους ελιγμούς, ολοκληρώνοντας με θεαματικές κάθετες πτώσεις, μια συμπεριφορά που επιδεικνύουν και κατά την αντιμετώπιση εχθρικής απειλής. Πολλά ζευγάρια επιδίδονται σε εναέριο χορό, ακολουθώντας το ένα την ουρά του άλλου.Το ζευγάρι κατασκευάζει την φωλιά από κοινού. Κάποια διατηρούν πιο μοναχικές φωλιές, ενώ τα περισσότερα είδη, ακολουθούν τακτική συνεργασιών. Υπάρχουν περιπτώσεις που βλέπουμε φωλιές την μία δίπλα στην άλλη σε μεγάλη έκταση μίας περιοχής, με ακραίο παράδειγμα Κουρούνες στην Σκωτία όπου έχει παρατηρηθεί αποικία 65.000 μελών. [1]
Οι φωλιές μπορεί να κατασκευάζονται στα υψηλότερα σημεία δέντρων, στις διχάλες των χοντρών κλαδιών, σε θάμνους ή και στο έδαφος με κάλυψη τη βλάστηση, ακόμα και σε λαγούμια όπως τα κουνέλια
Το Κοράκι φωλιάζει σε βράχους ή ακόμα και δημιουργεί κατασκευή για την φωλιά του. Η φωλιά έχει το σχήμα μεγάλου ανοιχτού φλυτζανιού εξωτερικά κατασκευασμένη από κλαδιά και επενδεδυμένη εσωτερικά με μαλακά υλικά, όπως χόρτα και ξερά φύλλα.
Είναι γενναία πουλιά, ικανά ν' αντιμετωπίσουν εχθρούς και πολύ μεγαλύτερους του μεγέθους τους, τους οποίους καταδιώκουν απομακρύνοντάς τους σε μεγάλη ακτίνα από τη φωλιά ή την περιοχή τους.
Αναλόγως του είδους του πτηνού, οι Κορακίδες γεννούν από 1 έως 9 αυγά και συνηθέστερα 4 με 5 τα οποία κλωσσάει αποκλειστικά το θηλυκό ενώ το αρσενικό βοηθάει στην τροφοδοσία του. Τα αυγά είναι συνήθως πράσινου χρώματος με καφέ στίγματα.
Η εκκόλαψη συντελείται μεταξύ 14 ημερών (Florida Scrub-Jay) έως 45 ημερών (Ραβδοκουρούνα) εξαρτουμένου από το είδος.
Στα περισσότερα είδη, μέλη του σμήνους που για διάφορους λόγους έμειναν εκτός αναπαραγωγής, παίζουν τον ρόλο των βοηθών (αρσενικά ή και θηλυκά), αναλαμβάνοντας ισότιμες υποχρεώσεις στη φροντίδα των νεοσσών μετά την εκκόλαψη. [8]
Τα νεαρά πουλιά γενικά καθυστερούν να πετάξουν, μερικά χρειάζονται και πάνω από 45 ημέρες
Οι Κορακίδες ως κατοικίδια
Παγκοσμίως η διατήρηση κορακιδών ως κατοικίδια απαγορεύεται από τις νομοθεσίες των κρατών. Ωστόσο πολλοί άνθρωποι, είτε επειδή τυχαία βρήκαν κάποιο νεοσσό μετά από την πτώση του από φωλιά είτε με δόλο, προσπαθούν να διατηρήσουν σε κλουβιά τα πουλιά αυτά, γοητευμένοι από την εξυπνάδα και τις μιμητικές τους ικανότητες.Σε αντιδιαστολή με την άλλη οικογένεια των ευφυών παπαγάλων, οι οποίοι λόγω της δυνατότητας αναρρίχησής τους και άρα μερικής εκτόνωσης της ενέργειάς τους μέσω του τρόπου αυτού, επειδή οι κορακίδες δεν μπορούν παρά μόνο να πετούν, είναι αδύνατον να εγκλωβιστούν σε κλουβί ούτε καν σε κλούβα.
Η μόνη εφικτή περίπτωση είναι σε υπερμεγέθεις εξωτερικές κλούβες, ουσιαστικά μια προσομοίωση του περιβάλλοντος τους, κάτι που φυσικά για τους περισσότερους είναι πρακτικά αδύνατον, συνυπολογιζομένης και της παράνομης δραστηριότητας.
Μπορεί όμως κάποιοι που στον περιβάλλοντα χώρο τους υπάρχουν αποικίες κορακιών ή άλλων κορακοειδών να αναπτύξουν μία αλληλεπίδραση μέσω της παροχής τροφής στην αυλή που ίσως οδηγήσει και σε μια στενότερη σχέση εμπιστοσύνης.
Κατάσταση κινδύνου
Σε αντίθεση με πολλά άλλα πτηνά και ζώα οι Κορακίδες δεν μοιάζουν να πλήττονται από την εξέλιξη, αντίθετα κάποιων ειδών ο πληθυσμός αυξάνεται. Παρόλα αυτά ιδιαίτερα σε μερικά νησιά νεο-εισαγόμενα είδη απειλούν κάποιους πληθυσμούς ή έχουν οδηγήσει ήδη κάποιους μικρότερους σε αφανισμό όπως το Κοράκι της Ν. Ζηλανδίας.Ακόμα στην ΝΑ Ασία η καταστροφή των τροπικών δασών έχει θέσει σε κίνδυνο κάποιες αποικίες, ενώ απειλούμενο είδος είναι και η Florida Scrub Jay λόγω σταδιακής καταστροφής του οικοσυστήματος που περιλαμβάνει τους βιότοπους της.
Μύθοι και θρύλοι
Στην οικογένεια των κορακιδων υπάρχουν αρκετά είδη που ίσως λόγω εμφάνισης (συνήθως μαύρο ή γενικά σκούρο χρώμα) αλλά και της χαρακτηριστικής φωνής τους, έχουν συνδεθεί από τα αρχαία χρόνια στις κουλτούρες των λαών, με μύθους, θρύλους, κάποτε και δεισιδαιμονίες.Στην Αρχαία Ελλάδα μέσω και των μύθων του Αισώπου, το κοράκι ήταν σύμβολο ευφυίας. Αντίθετα στις βορειοευρωπαϊκές χώρες εστιάζοντας στο χρώμα και στις φωνές, τα θεώρησαν προπομπούς άσχημων ειδήσεων και μάντεις θλιβερών γεγονότων.
Ωστόσο, το μαύρο πτέρωμα για τα ίδια τα πουλιά αποτελεί κοινωνικό πλεονέκτημα, επειδή έτσι είναι πιο εμφανή στις ανοικτές περιοχές όπου ζουν και η επαφή μεταξύ τους γίνεται πιο εύκολη.
Ονοματολογία και συστηματική ταξινόμηση
Η ταξινόμηση των διάφορων ειδών στην οικογένεια, είναι αντικείμενο εκτεταμένης συζήτησης στην επιστημονική κοινότητα κυρίως για κάποια από αυτά, χωρίς πάντως να αμφισβητείται η βασική καταγωγή τους. [5]Οι Κίσσες και οι Καρακάξες δεν ακολουθούν μονοφυλετική εξέλιξη και πιθανόν έλκουν δύο γραμμές καταγωγής, μία του Παλαιού Κόσμου - Αμερικανικής Ηπείρου και μία της Αρκτικής - Oriental Ζώνης, που δεν φαίνεται να συνδέονται απόλυτα κληρονομικά μεταξύ τους. [1]
Τάξη: Στρουθιόμορφα (Passeriformes)
Οικογένεια: Κορακίδες (Corvidae)
Γένη και Είδη (αναφέρονται μόνο τα είδη που απαντώνται στην Ελλάδα). [1]
Aphelocoma
Calocitta
Cyanocitta
Cyanocorax
Cyanolyca
Cyanopica
Corvus
Κοράκι - Corvus corax - Common Raven
Σταχτοκουρούνα - Corvus cornix - Hooded Crow
Μαυροκουρούνα - Corvus corone - Carrion Crow
Χαβαρόνι - Corvus frugilegus - Rook
Κάργια - Corvus monedula - Western Jackdaw
Crypsirina
Dendrocitta
Platysmurus
Temnurus
Cissa
Urocissa
Garrulus
Podoces
Ptilostomus
Nucifraga
Καρυοθραύστης - Nucifraga caryocatactes - Spotted nutcracker
Pica
Καρακάξα - Pica pica - Eurasian Magpie
Perisoreus
Psilorhinus
Pyrrhocorax
Κιτρινοκαλιακούδα - Pyrrhocorax graculus - Alpine Chough
Κοκκινοκαλιακούδα - Pyrrhocorax pyrrhocorax - Red billed Chough
Gymnorhinus
Zvattariornis
Media gallery κορακίδων
