Η έκφραση "έχει σπυρί" είναι γνωστή στους περισσότερους κατόχους πτηνών. Τι είναι όμως αυτό το σπυρί, γιατί το έχουν τα πουλιά και τι πρέπει να κάνουμε αν το δούμε να μεγαλώνει;
Όλα τα πουλιά στα άνω μέρος της βάσης της ουράς (πάνω από την αμάρα) και κάτω από το δέρμα έχουν ένα μικρό εξόγκωμα που μοιάζει με σπυρί. Το "σπυρί" αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από έναν αδένα, που ονομάζεται ουροπυγικός.
Αυτός ο αδένας παράγει ένα έκκριμα το οποίο περιέχει λιπαρά οξέα και κερί. Το έκκριμα αυτό έχει στιλπνωτικές και αδριαβροχοποιητικές ιδιότητες για το πτέρωμα, ενώ παράλληλα προστατεύει την κερατίνη (ράμφος και λέπια ποδιών) από τη φθορά.
Το πουλί με το ράμφος του μεταφέρει το έκκριμα και στιλπνώνει το πτέρωμα το ράμφος και τα πόδια του καθημερινά και ειδικότερα μετά το μπάνιο.
Στα υδρόβια πτηνά (πάπιες κτλ) ο αδένας αυτός είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος.
Να τονίσω ότι μερικές φορές ο ουροπυγικός αδένας μολύνεται από μύκητες ή βακτήρια, ενώ κτηνιατρικοί κύκλοι αναφέρονται και σε κληρονομικότητα. Σίγουρα πάντως, ένα πτηνό που θα το εμφανίσει χρειάζεται συνεχή προσοχή και τακτικό έλεγχο, διότι είναι πιθανό να ξαναεμφανιστεί.
Η πιο συχνή θεραπεία είναι η εφαρμογή μίγματος μπενταντίν με γλυκερίνη ή ελαιολάδου στην περιοχή, 1 φορά ημερησίως μέχρι να ξεκοκκινήσει η περιοχή και να φύγει το πρήξιμο (οίδημα).
Επιπλέον, λόγω της λοίμωξης δίνουμε αντιβίωση σύμφωνα με τις οδηγίες του σκευάσματος. Επιπροσθέτως, εάν έχει αδυνατίσει το πτηνό, δίνουμε για 3 ημέρες δεξτρόζη και μετά για 1 εβδομάδα πολυβιταμίνες.
Σε ένα βιβλίο* που έχω στην κατοχή μου αναφέρεται ως θεραπεία:
Συνιστάται η χορήγηση αντιβιοτικών, σουλφοναμιδών ή κινολονών για 5-7 ημέρες, σε συνδυασμό με ψεκασμό με τοπικό αντισηπτικό. Μετά τον ψεκασμό, συνιστάται η τοποθέτηση ελαιολάδου ή γλυκερίνης (2 σταγόνες) πάνω στον αδένα.
Επιβάλλεται το πουλί να κάνει συχνά μπάνιο.
Προσοχή: Η παλιά συνήθεια του τρυπήματος του μολυσμένο αδένα με πυρωμένη καρφίτσα και της πίεσής του με τα δάκτυλα για να βγει η πηκτή ουσία που περιέχει, είναι επικίνδυνη και πολλές φορές θανατηφόρα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, εκτός από την αυξημένη πιθανότητα μόλυνσης, καταστρέφονται οι πόροι με αποτέλεσμα ο αδένας να καθίσταται μη λειτουργικός.
Τι είναι το "σπυρί" των πουλιών
Όλα τα πουλιά στα άνω μέρος της βάσης της ουράς (πάνω από την αμάρα) και κάτω από το δέρμα έχουν ένα μικρό εξόγκωμα που μοιάζει με σπυρί. Το "σπυρί" αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από έναν αδένα, που ονομάζεται ουροπυγικός.Αυτός ο αδένας παράγει ένα έκκριμα το οποίο περιέχει λιπαρά οξέα και κερί. Το έκκριμα αυτό έχει στιλπνωτικές και αδριαβροχοποιητικές ιδιότητες για το πτέρωμα, ενώ παράλληλα προστατεύει την κερατίνη (ράμφος και λέπια ποδιών) από τη φθορά.
Το πουλί με το ράμφος του μεταφέρει το έκκριμα και στιλπνώνει το πτέρωμα το ράμφος και τα πόδια του καθημερινά και ειδικότερα μετά το μπάνιο.
Στα υδρόβια πτηνά (πάπιες κτλ) ο αδένας αυτός είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος.
Φλεγμονή ουροπυγικού αδένα
Κατά τη διαδικασία συλλογής και μεταφοράς του εκκρίματος, κάποιες φορές ο αδένας πληγώνεται από το ράμφος και στη συνέχεια μολύνεται, πρήζεται και κοκκινίζει ελαφρά. Αυτή είναι ένδειξη τοπικής φλεγμονής που αποφράσσει τους πόρους του αδένα. Το έκκριμα τότε εγκλωβίζεται, γίνεται πιο πηχτό και σκληραίνει.Να τονίσω ότι μερικές φορές ο ουροπυγικός αδένας μολύνεται από μύκητες ή βακτήρια, ενώ κτηνιατρικοί κύκλοι αναφέρονται και σε κληρονομικότητα. Σίγουρα πάντως, ένα πτηνό που θα το εμφανίσει χρειάζεται συνεχή προσοχή και τακτικό έλεγχο, διότι είναι πιθανό να ξαναεμφανιστεί.
Συμπτώματα
Το πουλί υποφέρει, είναι ανήσυχο, κουνά συνεχώς την ουρά και τσιμπά τον αδένα. Δεν τρώει, αδυνατίζει και διπλώνεται. Σε σοβαρές λοιμώξεις μπορεί να επέλθει και θάνατος.Θεραπεία
Η πιο συχνή θεραπεία είναι η εφαρμογή μίγματος μπενταντίν με γλυκερίνη ή ελαιολάδου στην περιοχή, 1 φορά ημερησίως μέχρι να ξεκοκκινήσει η περιοχή και να φύγει το πρήξιμο (οίδημα).Επιπλέον, λόγω της λοίμωξης δίνουμε αντιβίωση σύμφωνα με τις οδηγίες του σκευάσματος. Επιπροσθέτως, εάν έχει αδυνατίσει το πτηνό, δίνουμε για 3 ημέρες δεξτρόζη και μετά για 1 εβδομάδα πολυβιταμίνες.
Σε ένα βιβλίο* που έχω στην κατοχή μου αναφέρεται ως θεραπεία:
Συνιστάται η χορήγηση αντιβιοτικών, σουλφοναμιδών ή κινολονών για 5-7 ημέρες, σε συνδυασμό με ψεκασμό με τοπικό αντισηπτικό. Μετά τον ψεκασμό, συνιστάται η τοποθέτηση ελαιολάδου ή γλυκερίνης (2 σταγόνες) πάνω στον αδένα.
Επιβάλλεται το πουλί να κάνει συχνά μπάνιο.
Προσοχή: Η παλιά συνήθεια του τρυπήματος του μολυσμένο αδένα με πυρωμένη καρφίτσα και της πίεσής του με τα δάκτυλα για να βγει η πηκτή ουσία που περιέχει, είναι επικίνδυνη και πολλές φορές θανατηφόρα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, εκτός από την αυξημένη πιθανότητα μόλυνσης, καταστρέφονται οι πόροι με αποτέλεσμα ο αδένας να καθίσταται μη λειτουργικός.
