Οι κυριότεροι μικροοργανισμοί που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες στα πουλιά, είναι τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες. Συνήθως, αναφερόμαστε σε αυτά με το γενικό όρο "μικρόβια". Ποιες είναι όμως οι μεταξύ τους διάφορες και με ποιον τρόπο προσβάλλουν την υγεία των πουλιών;
Ο όρος μικρόβιο αναφέρεται σε κάθε μικροοργανισμό, ειδικά όμως σε αυτούς που προκαλούν ασθένειες. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται ορισμένοι ιοί, βακτηρίδια, και μύκητες. Ποια είναι όμως η διαφορά μεταξύ αυτών των τριών τύπων μικροβίων; Ποια από αυτά προκαλούν ασθένειες και ποιες συγκεκριμένα; Πρέπει να αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο;
Επειδή οι ιοί, τα βακτηρίδια και οι μύκητες προκαλούν πολλές γνωστές ασθένειες, είναι σύνηθες να συγχέονται, έστω και αν διαφέρουν μεταξύ τους όσο ένα ποντίκι από έναν ελέφαντα. Μια ματιά στο μέγεθος, τη δομή, τον τρόπο αναπαραγωγής τους, τους ξενιστές και τις ασθένειες που προκαλούνται από το κάθε ένα, μπορεί να "φωτίσει" τις σημαντικές διαφορές αυτών των μικροβίων.
Οι ιοί είναι μικροσκοπικοί, απλοί οργανισμοί. Στην πραγματικότητα, είναι τόσο μικροσκοπικοί που μπορούν να φανούν μόνο με ειδικό, πολύ ισχυρό μικροσκόπιο που λέγεται "ηλεκτρονικό μικροσκόπιο" και είναι τόσο "απλοί" που τεχνικά δεν θεωρούνται καν "ζωντανοί".
Υπάρχουν έξι κοινά χαρακτηριστικά σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς:
Κάθε ιός αποτελείται από δύο στοιχειώδη συστατικά. Το πρώτο είναι η βάση του γενετικού υλικού, είτε το δεσοξυριβονουκλεϊνικό οξύ (DNA) είτε το ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA). Αντίθετα με τα ζωντανά κύτταρα, οι ιοί έχουν είτε το DNA είτε το RNA, αλλά όχι και τα δύο μαζί.
Το γενετικό υλικό είναι ένα "σχεδιάγραμμα" που καθορίζει τη δομή και τη συμπεριφορά ενός κυττάρου. Σε έναν ιό, υπάρχει ένα πρωτεϊνικό περίβλημα που ονομάζεται καψίδιο και περιβάλλει το νουκλεϊνικό οξύ. Αυτό το περίβλημα χρησιμεύει στην προστασία του νουκλεϊνικού οξέως και πραγματοποιεί την επικοινωνία μεταξύ αυτού και των κυττάρων ξενιστών.
Τα καψίδια αποτελούνται από πολλά μικρά πρωτεϊνικά μόρια που ονομάζονται καψομερή και μπορούν να διαμορφωθούν σε τρεις γενικές μορφές:
Το περίβλημα χρησιμεύει στη "μεταμφίεση" του ιού κάνοντάς τον να μοιάζει με ένα "πραγματικό" κύτταρο, για να μην απορριφθεί ως "ξένο σώμα" από το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή. Η δομή ενός ιού συσχετίζεται πολύ με τον τρόπο αναπαραγωγής του.
Το κύτταρο σταματά την παραγωγή πρωτεϊνών και χρησιμοποιεί το νέο "σχεδιάγραμμα" που του παρέχει ο ιός, αρχίζοντας έτσι την παραγωγή των πρωτεϊνών του ιού. Ο ιός χρησιμοποιεί την ενέργεια και τα υλικά του κυττάρου, για να παραγάγει νουκλεϊνικό οξύ και καψομερή, με σκοπό να δημιουργήσει πολυάριθμα αντίγραφα του εαυτού του.
Μόλις συντεθούν αυτοί οι "κλώνοι", ο ιός αναγκάζει το κύτταρο ξενιστή να διασπαστεί, απελευθερώνοντας τους ιούς αυτούς οι οποίοι στη συνέχεια θα μολύνουν τα γειτονικά κύτταρα.
Οι ιοί εμφανίζονται με τρεις βασικές μορφές:
Είναι γνωστό ότι οι ιοί μπορούν να μολύνουν σχεδόν οποιοδήποτε είδος διαθέτει ζωντανά κύτταρα. Τα ζώα, τα φυτά, οι μύκητες, και τα βακτηρίδια, μπορούν να γίνουν ξενιστές των ιών. Όμως, οι ιοί τείνουν να προτιμούν συγκεκριμένους τύπους κυττάρων για να μολύνουν. Παραδείγματος χάριν, οι ιοί των φυτών δεν είναι ικανοί να μολύνουν τα ζωικά κύτταρα, αν και ένας ιός κάποιου συγκεκριμένου φυτού, θα μπορούσε να μολύνει διάφορα άλλα φυτά.
Μερικές φορές, ένας ιός μπορεί να μολύνει έναν οργανισμό χωρίς να τον βλάψει και να εξοντώσει έναν άλλο, διαφορετικό αλλά πολύ συγγενές με τον πρώτο οργανισμό. Παραδείγματος χάριν, ένα είδος ποντικιού (Deer Mouse) είναι φορέας του ιού Hantavirus, ο οποίος δεν έχει κάποια αξιοπρόσεκτη βλαπτική επίδραση στα τρωκτικά, αλλά εάν μολύνει τον άνθρωπο, προκαλεί μια σοβαρή και συχνά θανατηφόρο ασθένεια που χαρακτηρίζεται από ακατάσχετη αιμορραγία.
Εντούτοις, οι περισσότεροι ζωικοί ιοί προσβάλουν συγκεκριμένα είδη. Αυτό σημαίνει ότι μολύνουν ένα είδος ζώου. Για παράδειγμα, ο ιός της ανοσοανεπάρκειας (FIV) προσβάλει μόνο τις γάτες, ενώ ο ιός της ανοσοανεπάρκειας (HIV), προσβάλει μόνο τους ανθρώπους.
Τι κάνει ο ξενιστής προκειμένου να αντιμετωπίσει την εισβολή ενός ιού; Κάθε "ξένο σώμα" που εισβάλει στον οργανισμό, προκαλεί μια αντίδραση που ονομάζεται ανοσοαντίδραση. Μέσω αυτής της διαδικασίας, το σώμα του ξενιστή παράγει τα αντισώματα.
Τα αντισώματα είναι ουσίες που καταστρέφουν έναν "εισβολέα" και αποτρέπουν την προσβολή από την ίδια ασθένεια στο μέλλον.
Υπάρχουν συγκεκριμένα αντισώματα για κάθε "εισβολέα" και κάθε φορά που εμφανίζεται μια νέα ασθένεια, δημιουργείται μια νέα ομάδα αντισωμάτων. Αυτή η διαδικασία της δημιουργίας συγκεκριμένων αντισωμάτων για την αντιμετώπιση κάποιου ιού, διαρκεί περίπου επτά ημέρες.
Στο μεταξύ, το κύτταρο που έχει μολυνθεί από έναν ιό, παράγει πρωτεΐνες που ονομάζονται ιντερφερόνες. Αυτές οι ιντερφερόνες, απελευθερώνονται μέσα σε τρεις έως πέντε ημέρες, με σκοπό να προλάβουν τη μόλυνση των γειτονικών κυττάρων έως ότου δημιουργηθούν τα αντισώματα.
Πρέπει να πούμε ότι γίνονται επιστημονικές έρευνες για τα οφέλη των ιντερφερονών στην αντιμετώπιση και θεραπεία των ασθενειών που προκαλούνται από ιούς, αλλά ο ακριβής μηχανισμός δράσης της ιντερφερόνης δεν είναι εξ ολοκλήρου γνωστός.
Υπάρχουν αρκετά φάρμακα που μπορούν να αντιμετωπίσουν ασθένειες που προκαλούνται από ιούς, αλλά το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού είναι κατά κύριο λόγο το σημαντικότερο όπλο στην αντιμετώπιση αυτών των μολύνσεων.
Τα βακτηρίδια είναι πολύ διαφορετικά από τους ιούς. Καταρχήν, τα βακτηρίδια είναι πολύ μεγαλύτερα σε μέγεθος. Ο μεγαλύτερος ιός έχει το μέγεθος του μικρότερου βακτηριδίου. Παρόλα αυτά τα βακτηρίδια παραμένουν μικροσκοπικά και δεν μπορούν να φανούν με "γυμνό μάτι".
Είναι τόσο μικρά που το μέγεθός τους μετριέται σε μικρόμετρα (10,000 μικρόμετρα = 1 εκατοστό). Σε σύγκριση, το κεφάλι μιας καρφίτσας έχει περίπου 1000 μικρόμετρα πλάτος. Αν και πιο σύνθετα από τους ιούς, η δομή των βακτηριδίων παραμένει σχετικά απλή.
Photo: Σάρωση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο της Escherichia coli που καλλιεργήθηκε και τοποθετήθηκε στην καλυπτρίδα. (3)
Τα περισσότερα βακτηρίδια έχουν ένα εξωτερικό, άκαμπτο κυτταρικό τοίχωμα. Αυτό τους δίνει σχήμα και προστασία. Στο εσωτερικό του κυτταρικού τοιχώματος υπάρχει μια μεμβράνη πλάσματος. Αυτή είναι όμοια με τη μεμβράνη που βρίσκεται γύρω από κάθε ζωντανό κύτταρο και παρέχει και στα δύο έναν οριοθετημένο χώρο, μέσα στον οποίο βρίσκεται το περιεχόμενο του κυττάρου.
Ταυτόχρονα δημιουργεί ένα "φράγμα" που εμποδίζει τις ουσίες που εισάγονται στο εσωτερικό του κυττάρου να διαφύγουν. Το περιεχόμενο του κυττάρου ονομάζεται κυτταρόπλασμα.
Photo: Δομή και περιεχόμενο ενός τυπικού gram-θετικού βακτηριακού κυττάρου (φαίνεται από το γεγονός ότι διαθέτει μόνο μία κυτταρική μεμβράνη). (4)
Μέσα στο κυτταρόπλασμα βρίσκονται τα ριβοσώματα (για την πρωτεϊνική σύνθεση), ο πυρήνας (συγκεντρωμένο γενετικό υλικό), και τα πλασμίδια (μικρά, κυκλικά τμήματα του DNA, μερικά από τα οποία φέρνουν τα γονίδια που ελέγχουν την αντίσταση στα διάφορα φάρμακα). Όλα τα ζωντανά κύτταρα έχουν ριβοσώματα, αλλά αυτά των βακτηριδίων είναι μικρότερα από εκείνα που βρίσκονται σε οποιοδήποτε άλλο κύτταρο.
Μερικά αντιβακτηριακά φάρμακα, έχουν δημιουργηθεί με σκοπό να επιτίθενται στα ριβοσώματα ενός βακτηριδίου, καθιστώντας το έτσι ανίκανο να παραγάγει πρωτεΐνες και επομένως το σκοτώνουν. Δεδομένου ότι τα ριβοσώματα διαφέρουν, τα κύτταρα του ξενιστή δεν καταστρέφονται από το αντιβιοτικό.
Άλλα αντιβιοτικά στοχεύουν σε ορισμένα σημεία του κυτταρικού τοιχώματος. Μερικά βακτηρίδια έχουν μακρά δομή που μοιάζει στο σχήμα με μαστίγιο και μπορούν χρησιμοποιώντας κατάλληλα το σχήμα τους αυτό να μετακινούνται.
Τα βακτηρίδια εμφανίζονται με τρεις βασικές μορφές:
Τα βακτηρίδια υπόκεινται σε μια κατηγορία α-γενούς αναπαραγωγικού τύπου, γνωστού ως διχοτόμηση. Αυτό σημαίνει απλά ότι χωρίζονται στα δύο και κάθε νέο βακτηρίδιο είναι ένας κλώνος του αρχικού, ο οποίος φέρει ένα αντίγραφο του ίδιου DNA.
Τα βακτηρίδια μπορούν να αναπαραχθούν πολύ γρήγορα. Στην πραγματικότητα, σε ιδανικές εργαστηριακές συνθήκες ένας συγκεκριμένος πληθυσμός βακτηριδίων, μπορεί να διπλασιαστεί σε είκοσι μόνο λεπτά. Με αυτόν τον εκπληκτικό ρυθμό ανάπτυξης, ένα βακτηρίδιο θα μπορούσε να γίνει ένα ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ (1.000.000.000) βακτηρίδια σε 10 μόνο ώρες!
Ευτυχώς, δεν υπάρχουν ούτε αρκετές θρεπτικές ουσίες ούτε διαθέσιμος χώρος για να υποστηρίξουν αυτήν την ταχεία ανάπτυξη, διαφορετικά ο κόσμος θα είχε κατακλυστεί από βακτηρίδια. Τα βακτηρίδια μπορούν να βρεθούν σχεδόν σε οποιαδήποτε επιφάνεια και σε οποιεσδήποτε κλιματολογικές συνθήκες στον κόσμο.
Υπάρχουν βακτηρίδια στο έδαφος, στα βάθη των ωκεανών, στους κρατήρες των ηφαιστείων, στην επιφάνεια των δοντιών και στο πεπτικό σύστημα των ανθρώπων και των ζώων. Βρίσκονται παντού και είναι αμέτρητα. Για παράδειγμα, ένα κουταλάκι του γλυκού χώμα περιέχει τουλάχιστον 1.000.000.000 βακτηρίδια.
Συχνά τα βακτηρίδια θεωρούνται ως "κακό πράγμα", αλλά τα περισσότερα δεν είναι παθογόνα (δεν προκαλούν ασθένεια). Στην πραγματικότητα, πολλά από αυτά είναι πολύ χρήσιμα σε μας. Υπάρχουν είδη τα οποία αποσυνθέτουν τα απορρίμματα, καθαρίζουν πετρελαιοκηλίδες και κάποια επίσης παράγουν φάρμακα. Εντούτοις, τα λίγα είδη που είναι παθογόνα, δίνουν στα υπόλοιπα βακτηρίδια "κακό όνομα".
Τα παθογόνα κατατάσσονται με βάση τα εξής δύο χαρακτηριστικά:
Ένα είδος βακτηριδίου δεν πρέπει να έχει απαραίτητα υψηλό βαθμό επιθετικότητας και τοξικότητας ταυτόχρονα για να χαρακτηριστεί μολυσματικό. Και μόνο το ένα από τα δύο χαρακτηριστικά αν βρίσκεται σε υψηλά όρια, μπορεί να καταστήσει ένα βακτηρίδιο αρκετά λοιμογόνο.
Παραδείγματος χάριν, το βακτηρίδιο Streptococcus pneumoniae (προκαλεί πνευμονία) δεν παράγει τοξίνες, αλλά είναι τόσο επιθετικό που αναγκάζει τους πνεύμονες για να γεμίσουν με υγρό, ως αποτέλεσμα της άνοσης αντίδρασης. Αντίθετα, το βακτηρίδιο Clostridium tetani (προκαλεί τέτανο) δεν είναι πολύ επιθετικό, αλλά παράγει μια ισχυρή τοξίνη που προκαλεί ζημία ακόμη και σε πολύ μικρή συγκέντρωση.
Τα αντιβιοτικά φάρμακα ενδείκνυνται συνήθως για τη θεραπεία των βακτηριακών λοιμώξεων και όχι για τις ιώσεις ή τις μυκητισιάσεις. Οι ειδικοί ανησυχούν για το γεγονός ότι η κατάχρηση των αντιβιοτικών, όταν δηλαδή αυτά δεν απαιτούνται, μπορεί να οδηγήσει στη μετάλλαξη των γνωστών βακτηριδίων σε ανθεκτικά προς τα αντιβιοτικά βακτηρίδια.
Τα βακτηρίδια είναι πολύ ευπροσάρμοστα και πολλά από αυτά έχουν ήδη αναπτύξει ανθεκτικότητα σε αρκετά αντιβιοτικά.
Μια άλλη ανησυχία είναι ότι τα χρήσιμα βακτηρίδια που ζουν στο πεπτικό σύστημα μπορούν επίσης να πέσουν θύματα των αντιβιοτικών. Αυτά τα βακτηρίδια, γνωστά ως φυσική μικροβιακή χλωρίδα, παράγουν βιταμίνες που ο οργανισμός έχει ανάγκη και χρησιμοποιεί, καθώς επίσης βοηθούν στην πέψη των τροφών.
Οι μύκητες είναι διαφορετικοί και από τους ιούς και από τα βακτηρίδια από πολλές απόψεις. Είναι μεγαλύτεροι, φυτικού τύπου οργανισμοί, που στερούνται χλωροφύλλης (ουσία που κάνει τα φυτά πράσινα και μετατρέπει το φως του ήλιου σε ενέργεια). Δεδομένου ότι οι μύκητες δεν έχουν χλωροφύλλη για να παράγουν τροφή, αναπτύσσονται πάνω σε κάποιο σημείο και απορροφούν την τροφή τους από αυτό.
Οι μύκητες μπορούν να είναι πολύ χρήσιμοι, για παράδειγμα στην παρασκευή της μπίρας, στο "φούσκωμα" του ψωμιού, στην αποσύνθεση των απορριμμάτων, αλλά μπορούν επίσης να είναι επιβλαβείς εάν "κλέβουν" θρεπτικές ουσίες από έναν άλλο ζωντανό οργανισμό.
Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι ακούνε τη λέξη μύκητες, αυτομάτως σκέφτονται τα μανιτάρια που τρώμε. Αυτό είναι γεγονός, τα μανιτάρια είναι σημαντικοί μύκητες, αλλά υπάρχουν και άλλες μορφές όπως η μούχλα και οι ζυμομύκητες.
Photo: Σπόρια του μύκητα Melanoleuca
Τα κύρια προσδιοριστικά χαρακτηριστικά των μυκήτων, ορίζονται με βάση την σύνθεση των κυτταρικών τους τοιχωμάτων. Πολλοί από αυτούς περιέχουν μια αζωτούχα ουσία γνωστή ως χιτίνή που δεν βρίσκεται στα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών, αλλά μπορεί να βρεθεί στα κελύφη μερικών καβουριών και μαλακίων.
Οι περισσότεροι μύκητες είναι πολυκυτταρικοί (φτιαγμένοι από πολλά κύτταρα), με εξαίρεση τους ζυμομύκητες. Τα κύτταρα σχηματίζουν ένα δίκτυο διακλαδωτών αγωγών γνωστό και ως υφές και ένα σύνολο υφών ονομάζεται μυκήλιο.
Το εσωτερικό των κυττάρων είναι λίγο διαφορετικό από αυτό των βακτηριακών κυττάρων. Καταρχήν, το γενετικό υλικό βρίσκεται συγκεντρωμένο και κλεισμένο μέσα σε μια μεμβράνη που ονομάζεται πυρήνας.
Photo Δομή ζυμομύκητα (5)
Επίσης, υπάρχουν και άλλες δομές που ονομάζονται κυτταρικά όργανα και βοηθούν το κύτταρο να πραγματοποιεί τις λειτουργίες του. Τέτοια είναι, τα μιτοχόνδρια (μετατροπείς ενέργειας), το ενδοπλασματικό δικτύωμα (ER) (φτιάχνει σύνθετες πρωτεΐνες).
Τα λυσοσώματα περιέχουν ένζυμα και βοηθούν στην αφομοίωση των θρεπτικών ουσιών. Τα κεντριόλα είναι απαραίτητα για τη σωστή διχοτόμηση του κυττάρου. Και τα βακτηρίδια και οι μύκητες έχουν ριβοσώματα, αλλά αυτά των βακτηριδίων είναι μικρότερα σε μέγεθος και αναπαράγονται με διαφορετικό τρόπο.
Ο Τεμαχισμός είναι ο τρόπος αναπαραγωγής των μυκήτων που δημιουργούν τις υφές. Κατά τη διάρκεια του Τεμαχισμού, μερικές από τις υφές διασπώνται και αρχίζουν απλά μα αναπτύσσονται ως νέες.
Τα Σπόρια είναι μικροσκοπικά μονά κύτταρα που παράγονται από τους μύκητες που έχουν τις υφές. Μπορούν να παραχθούν μη σεξουαλικά με μια διαδικασία κατά την οποία οι άκρες του σχηματισμού των υφών περιβάλλουν ειδικά κύτταρα - τα σπόρια.
Μερικοί μύκητες παράγουν σπόρια, σεξουαλικά. Υπάρχουν δύο τύποι ειδικών κυττάρων που ονομάζονται γαμέτες. Ένας από κάθε τύπο αυτών των κυττάρων ενώνονται για να παράξουν ένα νέο σπόριο.
Τα σπόρια είναι μικροσκοπικά μονά κύτταρα που είναι συνήθως πολύ ανθεκτικά στις περιβαλλοντικές αλλαγές. Μπορούν να παραμείνουν "κοιμισμένα" για μεγάλες χρονικές περιόδους, έως ότου δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να αναπτυχθούν ώριμα άτομα.
Οι μύκητες συνήθως εισπνέονται ή έρχονται σε επαφή με το δέρμα. Εάν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες, τότε αυτοί αρχίζουν να αναπτύσσονται προκαλώντας έτσι την ασθένεια.
Υπάρχουν ορισμένα αντιμυκητιακά φάρμακα για τη θεραπεία των μολύνσεων, αλλά είναι δυσκολότερο για τους επιστήμονες να δημιουργήσουν νέα, εξελιγμένα αντιμυκητιακά φάρμακα από ότι αντιβακτηριακά. Αυτό συμβαίνει επειδή τα κύτταρα των μυκήτων μοιάζουν στη δομή περισσότερο στα ζωικά κύτταρα από ότι τα βακτηριακά κύτταρα.
Στη δημιουργία των φαρμάκων, είναι δύσκολο να βρεθεί κάποια φαρμακευτική ουσία που να σκοτώνει τα μυκητιακά κύτταρα και να αφήνει αβλαβή τα ζωικά. Τα πιο επιτυχημένα φάρμακα που έχουν δημιουργηθεί, αποτρέπουν το σχηματισμό της χιτίνης και επομένως αναστέλλουν τη δημιουργία των νέων κυτταρικών τοιχωμάτων και άρα την εξάπλωση. Το κυτταρικό τοίχωμα είναι η μόνη δομή που δεν μοιράζονται τα ζωικά και μυκητιακά κύτταρα.
Άλλα φάρμακα δεσμεύουν συγκεκριμένες μυκητιακές πρωτεΐνες, αποτρέποντας έτσι την ανάπτυξή τους. Δυστυχώς, πολλά από τα φάρμακα είναι μόνο μηκυτοστατικά, που σημαίνει ότι μπορούν μόνο να αποτρέψουν την περαιτέρω ανάπτυξη παρά μυκητοκτόνα, που σημαίνει ότι σκοτώνουν το μύκητα.
Πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για σοβαρές μυκητιακές μολύνσεις προκαλούν πιθανές τοξικές παρενέργειες.
Η ακόλουθη λίστα ταξινομεί μερικές κοινές ασθένειες που προσβάλλουν διάφορα είδη ζώων και προκαλούνται από ιούς, βακτηρίδια ή μύκητες.
Τι είναι τα μικρόβια
Ο όρος μικρόβιο αναφέρεται σε κάθε μικροοργανισμό, ειδικά όμως σε αυτούς που προκαλούν ασθένειες. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται ορισμένοι ιοί, βακτηρίδια, και μύκητες. Ποια είναι όμως η διαφορά μεταξύ αυτών των τριών τύπων μικροβίων; Ποια από αυτά προκαλούν ασθένειες και ποιες συγκεκριμένα; Πρέπει να αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο;
Επειδή οι ιοί, τα βακτηρίδια και οι μύκητες προκαλούν πολλές γνωστές ασθένειες, είναι σύνηθες να συγχέονται, έστω και αν διαφέρουν μεταξύ τους όσο ένα ποντίκι από έναν ελέφαντα. Μια ματιά στο μέγεθος, τη δομή, τον τρόπο αναπαραγωγής τους, τους ξενιστές και τις ασθένειες που προκαλούνται από το κάθε ένα, μπορεί να "φωτίσει" τις σημαντικές διαφορές αυτών των μικροβίων.
Τι είναι Ιός;
Οι ιοί είναι μικροσκοπικοί, απλοί οργανισμοί. Στην πραγματικότητα, είναι τόσο μικροσκοπικοί που μπορούν να φανούν μόνο με ειδικό, πολύ ισχυρό μικροσκόπιο που λέγεται "ηλεκτρονικό μικροσκόπιο" και είναι τόσο "απλοί" που τεχνικά δεν θεωρούνται καν "ζωντανοί".Υπάρχουν έξι κοινά χαρακτηριστικά σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς:
- Προσαρμογή στο περιβάλλον
- Κυτταρική σύνθεση
- Μεταβολικές διαδικασίες που εξασφαλίζουν και χρησιμοποιούν ενέργεια
- Τάση αντίδρασης προς το περιβάλλον
- Ανάπτυξη και εξέλιξη
- Αναπαραγωγή
Κάθε ιός αποτελείται από δύο στοιχειώδη συστατικά. Το πρώτο είναι η βάση του γενετικού υλικού, είτε το δεσοξυριβονουκλεϊνικό οξύ (DNA) είτε το ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA). Αντίθετα με τα ζωντανά κύτταρα, οι ιοί έχουν είτε το DNA είτε το RNA, αλλά όχι και τα δύο μαζί.Το γενετικό υλικό είναι ένα "σχεδιάγραμμα" που καθορίζει τη δομή και τη συμπεριφορά ενός κυττάρου. Σε έναν ιό, υπάρχει ένα πρωτεϊνικό περίβλημα που ονομάζεται καψίδιο και περιβάλλει το νουκλεϊνικό οξύ. Αυτό το περίβλημα χρησιμεύει στην προστασία του νουκλεϊνικού οξέως και πραγματοποιεί την επικοινωνία μεταξύ αυτού και των κυττάρων ξενιστών.
Τα καψίδια αποτελούνται από πολλά μικρά πρωτεϊνικά μόρια που ονομάζονται καψομερή και μπορούν να διαμορφωθούν σε τρεις γενικές μορφές:
- Ελικοειδή
- Εικοσάεδρα (αποτελούμενο από ισόπλευρα τρίγωνα σε κάθε του πλευρά).
- Σύνθετα
Το περίβλημα χρησιμεύει στη "μεταμφίεση" του ιού κάνοντάς τον να μοιάζει με ένα "πραγματικό" κύτταρο, για να μην απορριφθεί ως "ξένο σώμα" από το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή. Η δομή ενός ιού συσχετίζεται πολύ με τον τρόπο αναπαραγωγής του.
Πως αναπαράγεται ο ιός
Ο μόνος σκοπός ενός ιού είναι η αναπαραγωγή του. Εν τούτοις, χρειάζεται ένα κύτταρο ξενιστή για το σκοπό αυτό. Μόλις βρεθεί το κατάλληλο κύτταρο, ο ιός επικολλάται στην επιφάνειά του ή εισχωρεί σε αυτό με μια διαδικασία που ονομάζεται φαγοκυτταρισμός. Κατόπιν, απελευθερώνει το γενετικό του υλικό στο κύτταρο και διακόπτει ουσιαστικά τη φυσιολογική κυτταρική λειτουργία.Το κύτταρο σταματά την παραγωγή πρωτεϊνών και χρησιμοποιεί το νέο "σχεδιάγραμμα" που του παρέχει ο ιός, αρχίζοντας έτσι την παραγωγή των πρωτεϊνών του ιού. Ο ιός χρησιμοποιεί την ενέργεια και τα υλικά του κυττάρου, για να παραγάγει νουκλεϊνικό οξύ και καψομερή, με σκοπό να δημιουργήσει πολυάριθμα αντίγραφα του εαυτού του.
Μόλις συντεθούν αυτοί οι "κλώνοι", ο ιός αναγκάζει το κύτταρο ξενιστή να διασπαστεί, απελευθερώνοντας τους ιούς αυτούς οι οποίοι στη συνέχεια θα μολύνουν τα γειτονικά κύτταρα.
Μορφές του Ιού
Οι ιοί εμφανίζονται με τρεις βασικές μορφές:
- Ελικοειδής
- Εικοσαεδρής
- Σύνθετη
Είναι γνωστό ότι οι ιοί μπορούν να μολύνουν σχεδόν οποιοδήποτε είδος διαθέτει ζωντανά κύτταρα. Τα ζώα, τα φυτά, οι μύκητες, και τα βακτηρίδια, μπορούν να γίνουν ξενιστές των ιών. Όμως, οι ιοί τείνουν να προτιμούν συγκεκριμένους τύπους κυττάρων για να μολύνουν. Παραδείγματος χάριν, οι ιοί των φυτών δεν είναι ικανοί να μολύνουν τα ζωικά κύτταρα, αν και ένας ιός κάποιου συγκεκριμένου φυτού, θα μπορούσε να μολύνει διάφορα άλλα φυτά.
Μερικές φορές, ένας ιός μπορεί να μολύνει έναν οργανισμό χωρίς να τον βλάψει και να εξοντώσει έναν άλλο, διαφορετικό αλλά πολύ συγγενές με τον πρώτο οργανισμό. Παραδείγματος χάριν, ένα είδος ποντικιού (Deer Mouse) είναι φορέας του ιού Hantavirus, ο οποίος δεν έχει κάποια αξιοπρόσεκτη βλαπτική επίδραση στα τρωκτικά, αλλά εάν μολύνει τον άνθρωπο, προκαλεί μια σοβαρή και συχνά θανατηφόρο ασθένεια που χαρακτηρίζεται από ακατάσχετη αιμορραγία.
Εντούτοις, οι περισσότεροι ζωικοί ιοί προσβάλουν συγκεκριμένα είδη. Αυτό σημαίνει ότι μολύνουν ένα είδος ζώου. Για παράδειγμα, ο ιός της ανοσοανεπάρκειας (FIV) προσβάλει μόνο τις γάτες, ενώ ο ιός της ανοσοανεπάρκειας (HIV), προσβάλει μόνο τους ανθρώπους.
Τι κάνει ο ξενιστής προκειμένου να αντιμετωπίσει την εισβολή ενός ιού; Κάθε "ξένο σώμα" που εισβάλει στον οργανισμό, προκαλεί μια αντίδραση που ονομάζεται ανοσοαντίδραση. Μέσω αυτής της διαδικασίας, το σώμα του ξενιστή παράγει τα αντισώματα.
Τα αντισώματα είναι ουσίες που καταστρέφουν έναν "εισβολέα" και αποτρέπουν την προσβολή από την ίδια ασθένεια στο μέλλον.
Υπάρχουν συγκεκριμένα αντισώματα για κάθε "εισβολέα" και κάθε φορά που εμφανίζεται μια νέα ασθένεια, δημιουργείται μια νέα ομάδα αντισωμάτων. Αυτή η διαδικασία της δημιουργίας συγκεκριμένων αντισωμάτων για την αντιμετώπιση κάποιου ιού, διαρκεί περίπου επτά ημέρες.
Στο μεταξύ, το κύτταρο που έχει μολυνθεί από έναν ιό, παράγει πρωτεΐνες που ονομάζονται ιντερφερόνες. Αυτές οι ιντερφερόνες, απελευθερώνονται μέσα σε τρεις έως πέντε ημέρες, με σκοπό να προλάβουν τη μόλυνση των γειτονικών κυττάρων έως ότου δημιουργηθούν τα αντισώματα.
Πρέπει να πούμε ότι γίνονται επιστημονικές έρευνες για τα οφέλη των ιντερφερονών στην αντιμετώπιση και θεραπεία των ασθενειών που προκαλούνται από ιούς, αλλά ο ακριβής μηχανισμός δράσης της ιντερφερόνης δεν είναι εξ ολοκλήρου γνωστός.
Υπάρχουν αρκετά φάρμακα που μπορούν να αντιμετωπίσουν ασθένειες που προκαλούνται από ιούς, αλλά το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού είναι κατά κύριο λόγο το σημαντικότερο όπλο στην αντιμετώπιση αυτών των μολύνσεων.
Τι είναι βακτήριο;
Τα βακτηρίδια είναι πολύ διαφορετικά από τους ιούς. Καταρχήν, τα βακτηρίδια είναι πολύ μεγαλύτερα σε μέγεθος. Ο μεγαλύτερος ιός έχει το μέγεθος του μικρότερου βακτηριδίου. Παρόλα αυτά τα βακτηρίδια παραμένουν μικροσκοπικά και δεν μπορούν να φανούν με "γυμνό μάτι".
Είναι τόσο μικρά που το μέγεθός τους μετριέται σε μικρόμετρα (10,000 μικρόμετρα = 1 εκατοστό). Σε σύγκριση, το κεφάλι μιας καρφίτσας έχει περίπου 1000 μικρόμετρα πλάτος. Αν και πιο σύνθετα από τους ιούς, η δομή των βακτηριδίων παραμένει σχετικά απλή.
Photo: Σάρωση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο της Escherichia coli που καλλιεργήθηκε και τοποθετήθηκε στην καλυπτρίδα. (3)
Δομή
Τα περισσότερα βακτηρίδια έχουν ένα εξωτερικό, άκαμπτο κυτταρικό τοίχωμα. Αυτό τους δίνει σχήμα και προστασία. Στο εσωτερικό του κυτταρικού τοιχώματος υπάρχει μια μεμβράνη πλάσματος. Αυτή είναι όμοια με τη μεμβράνη που βρίσκεται γύρω από κάθε ζωντανό κύτταρο και παρέχει και στα δύο έναν οριοθετημένο χώρο, μέσα στον οποίο βρίσκεται το περιεχόμενο του κυττάρου.Ταυτόχρονα δημιουργεί ένα "φράγμα" που εμποδίζει τις ουσίες που εισάγονται στο εσωτερικό του κυττάρου να διαφύγουν. Το περιεχόμενο του κυττάρου ονομάζεται κυτταρόπλασμα.
Photo: Δομή και περιεχόμενο ενός τυπικού gram-θετικού βακτηριακού κυττάρου (φαίνεται από το γεγονός ότι διαθέτει μόνο μία κυτταρική μεμβράνη). (4)
Μέσα στο κυτταρόπλασμα βρίσκονται τα ριβοσώματα (για την πρωτεϊνική σύνθεση), ο πυρήνας (συγκεντρωμένο γενετικό υλικό), και τα πλασμίδια (μικρά, κυκλικά τμήματα του DNA, μερικά από τα οποία φέρνουν τα γονίδια που ελέγχουν την αντίσταση στα διάφορα φάρμακα). Όλα τα ζωντανά κύτταρα έχουν ριβοσώματα, αλλά αυτά των βακτηριδίων είναι μικρότερα από εκείνα που βρίσκονται σε οποιοδήποτε άλλο κύτταρο.
Μερικά αντιβακτηριακά φάρμακα, έχουν δημιουργηθεί με σκοπό να επιτίθενται στα ριβοσώματα ενός βακτηριδίου, καθιστώντας το έτσι ανίκανο να παραγάγει πρωτεΐνες και επομένως το σκοτώνουν. Δεδομένου ότι τα ριβοσώματα διαφέρουν, τα κύτταρα του ξενιστή δεν καταστρέφονται από το αντιβιοτικό.
Άλλα αντιβιοτικά στοχεύουν σε ορισμένα σημεία του κυτταρικού τοιχώματος. Μερικά βακτηρίδια έχουν μακρά δομή που μοιάζει στο σχήμα με μαστίγιο και μπορούν χρησιμοποιώντας κατάλληλα το σχήμα τους αυτό να μετακινούνται.
Μορφές βακτηριδίων
Τα βακτηρίδια εμφανίζονται με τρεις βασικές μορφές:- Κόκκοι (σφαιρικά)
- Βάκιλοι (επιμήκη)
- Σπειρίλια (σπειροειδή)
Τα βακτηρίδια υπόκεινται σε μια κατηγορία α-γενούς αναπαραγωγικού τύπου, γνωστού ως διχοτόμηση. Αυτό σημαίνει απλά ότι χωρίζονται στα δύο και κάθε νέο βακτηρίδιο είναι ένας κλώνος του αρχικού, ο οποίος φέρει ένα αντίγραφο του ίδιου DNA.
Τα βακτηρίδια μπορούν να αναπαραχθούν πολύ γρήγορα. Στην πραγματικότητα, σε ιδανικές εργαστηριακές συνθήκες ένας συγκεκριμένος πληθυσμός βακτηριδίων, μπορεί να διπλασιαστεί σε είκοσι μόνο λεπτά. Με αυτόν τον εκπληκτικό ρυθμό ανάπτυξης, ένα βακτηρίδιο θα μπορούσε να γίνει ένα ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ (1.000.000.000) βακτηρίδια σε 10 μόνο ώρες!
Ευτυχώς, δεν υπάρχουν ούτε αρκετές θρεπτικές ουσίες ούτε διαθέσιμος χώρος για να υποστηρίξουν αυτήν την ταχεία ανάπτυξη, διαφορετικά ο κόσμος θα είχε κατακλυστεί από βακτηρίδια. Τα βακτηρίδια μπορούν να βρεθούν σχεδόν σε οποιαδήποτε επιφάνεια και σε οποιεσδήποτε κλιματολογικές συνθήκες στον κόσμο.
Ξενιστές και αντίσταση
Όπως έχει αναφερθεί παραπάνω, τα βακτηρίδια μπορούν να αναπτυχθούν σχεδόν παντού. Αυτά τα μικρόβια υπάρχουν εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια επειδή έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται στις συνεχείς μεταβολές του περιβάλλοντος. Μπορούν να βρουν "σπίτι" οπουδήποτε και μερικά από αυτά ζουν σε μέρη που θεωρητικά δεν θα μπορούσε να επιζήσει τίποτα.Υπάρχουν βακτηρίδια στο έδαφος, στα βάθη των ωκεανών, στους κρατήρες των ηφαιστείων, στην επιφάνεια των δοντιών και στο πεπτικό σύστημα των ανθρώπων και των ζώων. Βρίσκονται παντού και είναι αμέτρητα. Για παράδειγμα, ένα κουταλάκι του γλυκού χώμα περιέχει τουλάχιστον 1.000.000.000 βακτηρίδια.
Συχνά τα βακτηρίδια θεωρούνται ως "κακό πράγμα", αλλά τα περισσότερα δεν είναι παθογόνα (δεν προκαλούν ασθένεια). Στην πραγματικότητα, πολλά από αυτά είναι πολύ χρήσιμα σε μας. Υπάρχουν είδη τα οποία αποσυνθέτουν τα απορρίμματα, καθαρίζουν πετρελαιοκηλίδες και κάποια επίσης παράγουν φάρμακα. Εντούτοις, τα λίγα είδη που είναι παθογόνα, δίνουν στα υπόλοιπα βακτηρίδια "κακό όνομα".
Τα παθογόνα κατατάσσονται με βάση τα εξής δύο χαρακτηριστικά:
Επιθετικότητα και τοξικότητα.
Η "επιθετικότητα" μετρά τη δυνατότητα ανάπτυξης του βακτηριδίου μέσα στον ξενιστή και η τοξικότητα μετρά την ικανότητα του βακτηριδίου να παράγει τοξίνες (χημικές ουσίες που βλάπτουν τον ξενιστή). Ο συνδυασμός αυτών των δύο χαρακτηριστικών δίνει την τελική εκτίμηση της μολυσματικότητας των βακτηριδίων (δυνατότητα να προκαλούν ασθένεια).Ένα είδος βακτηριδίου δεν πρέπει να έχει απαραίτητα υψηλό βαθμό επιθετικότητας και τοξικότητας ταυτόχρονα για να χαρακτηριστεί μολυσματικό. Και μόνο το ένα από τα δύο χαρακτηριστικά αν βρίσκεται σε υψηλά όρια, μπορεί να καταστήσει ένα βακτηρίδιο αρκετά λοιμογόνο.
Παραδείγματος χάριν, το βακτηρίδιο Streptococcus pneumoniae (προκαλεί πνευμονία) δεν παράγει τοξίνες, αλλά είναι τόσο επιθετικό που αναγκάζει τους πνεύμονες για να γεμίσουν με υγρό, ως αποτέλεσμα της άνοσης αντίδρασης. Αντίθετα, το βακτηρίδιο Clostridium tetani (προκαλεί τέτανο) δεν είναι πολύ επιθετικό, αλλά παράγει μια ισχυρή τοξίνη που προκαλεί ζημία ακόμη και σε πολύ μικρή συγκέντρωση.
Πώς καταπολεμά το σώμα μια βακτηριακή μόλυνση;
Για άλλη μια φορά, το σώμα προκαλεί μια άνοση αντίδραση ενάντια στον εισβολέα, παράγοντας αντισώματα με σκοπό την παροχή άμεσης βοήθειας αλλά και τη μελλοντική προστασία. Δεδομένου ότι αυτή η διαδικασία διαρκεί μια εβδομάδα, το ρόλο της προστασίας αναλαμβάνουν τα αντιβιοτικά για το συγκεκριμένο διάστημα.Τα αντιβιοτικά φάρμακα ενδείκνυνται συνήθως για τη θεραπεία των βακτηριακών λοιμώξεων και όχι για τις ιώσεις ή τις μυκητισιάσεις. Οι ειδικοί ανησυχούν για το γεγονός ότι η κατάχρηση των αντιβιοτικών, όταν δηλαδή αυτά δεν απαιτούνται, μπορεί να οδηγήσει στη μετάλλαξη των γνωστών βακτηριδίων σε ανθεκτικά προς τα αντιβιοτικά βακτηρίδια.
Τα βακτηρίδια είναι πολύ ευπροσάρμοστα και πολλά από αυτά έχουν ήδη αναπτύξει ανθεκτικότητα σε αρκετά αντιβιοτικά.
Μια άλλη ανησυχία είναι ότι τα χρήσιμα βακτηρίδια που ζουν στο πεπτικό σύστημα μπορούν επίσης να πέσουν θύματα των αντιβιοτικών. Αυτά τα βακτηρίδια, γνωστά ως φυσική μικροβιακή χλωρίδα, παράγουν βιταμίνες που ο οργανισμός έχει ανάγκη και χρησιμοποιεί, καθώς επίσης βοηθούν στην πέψη των τροφών.
Τι είναι Μύκητας
Οι μύκητες είναι διαφορετικοί και από τους ιούς και από τα βακτηρίδια από πολλές απόψεις. Είναι μεγαλύτεροι, φυτικού τύπου οργανισμοί, που στερούνται χλωροφύλλης (ουσία που κάνει τα φυτά πράσινα και μετατρέπει το φως του ήλιου σε ενέργεια). Δεδομένου ότι οι μύκητες δεν έχουν χλωροφύλλη για να παράγουν τροφή, αναπτύσσονται πάνω σε κάποιο σημείο και απορροφούν την τροφή τους από αυτό.Οι μύκητες μπορούν να είναι πολύ χρήσιμοι, για παράδειγμα στην παρασκευή της μπίρας, στο "φούσκωμα" του ψωμιού, στην αποσύνθεση των απορριμμάτων, αλλά μπορούν επίσης να είναι επιβλαβείς εάν "κλέβουν" θρεπτικές ουσίες από έναν άλλο ζωντανό οργανισμό.
Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι ακούνε τη λέξη μύκητες, αυτομάτως σκέφτονται τα μανιτάρια που τρώμε. Αυτό είναι γεγονός, τα μανιτάρια είναι σημαντικοί μύκητες, αλλά υπάρχουν και άλλες μορφές όπως η μούχλα και οι ζυμομύκητες.
Photo: Σπόρια του μύκητα Melanoleuca
Δομή
Τα κύρια προσδιοριστικά χαρακτηριστικά των μυκήτων, ορίζονται με βάση την σύνθεση των κυτταρικών τους τοιχωμάτων. Πολλοί από αυτούς περιέχουν μια αζωτούχα ουσία γνωστή ως χιτίνή που δεν βρίσκεται στα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών, αλλά μπορεί να βρεθεί στα κελύφη μερικών καβουριών και μαλακίων.Οι περισσότεροι μύκητες είναι πολυκυτταρικοί (φτιαγμένοι από πολλά κύτταρα), με εξαίρεση τους ζυμομύκητες. Τα κύτταρα σχηματίζουν ένα δίκτυο διακλαδωτών αγωγών γνωστό και ως υφές και ένα σύνολο υφών ονομάζεται μυκήλιο.
Το εσωτερικό των κυττάρων είναι λίγο διαφορετικό από αυτό των βακτηριακών κυττάρων. Καταρχήν, το γενετικό υλικό βρίσκεται συγκεντρωμένο και κλεισμένο μέσα σε μια μεμβράνη που ονομάζεται πυρήνας.
Photo Δομή ζυμομύκητα (5)
Επίσης, υπάρχουν και άλλες δομές που ονομάζονται κυτταρικά όργανα και βοηθούν το κύτταρο να πραγματοποιεί τις λειτουργίες του. Τέτοια είναι, τα μιτοχόνδρια (μετατροπείς ενέργειας), το ενδοπλασματικό δικτύωμα (ER) (φτιάχνει σύνθετες πρωτεΐνες).
Τα λυσοσώματα περιέχουν ένζυμα και βοηθούν στην αφομοίωση των θρεπτικών ουσιών. Τα κεντριόλα είναι απαραίτητα για τη σωστή διχοτόμηση του κυττάρου. Και τα βακτηρίδια και οι μύκητες έχουν ριβοσώματα, αλλά αυτά των βακτηριδίων είναι μικρότερα σε μέγεθος και αναπαράγονται με διαφορετικό τρόπο.
Αναπαραγωγή
Οι μύκητες μπορούν να αναπαραχθούν με πολλούς τρόπους που εξαρτώνται από τον τύπο του μύκητα και τις περιβαλλοντικές συνθήκες:- Βλάστηση
- Τεμαχισμός
- Παραγωγή σπορίων μη σεξουαλικά
- Παραγωγή σπορίων σεξουαλικά
Ο Τεμαχισμός είναι ο τρόπος αναπαραγωγής των μυκήτων που δημιουργούν τις υφές. Κατά τη διάρκεια του Τεμαχισμού, μερικές από τις υφές διασπώνται και αρχίζουν απλά μα αναπτύσσονται ως νέες.
Τα Σπόρια είναι μικροσκοπικά μονά κύτταρα που παράγονται από τους μύκητες που έχουν τις υφές. Μπορούν να παραχθούν μη σεξουαλικά με μια διαδικασία κατά την οποία οι άκρες του σχηματισμού των υφών περιβάλλουν ειδικά κύτταρα - τα σπόρια.
Μερικοί μύκητες παράγουν σπόρια, σεξουαλικά. Υπάρχουν δύο τύποι ειδικών κυττάρων που ονομάζονται γαμέτες. Ένας από κάθε τύπο αυτών των κυττάρων ενώνονται για να παράξουν ένα νέο σπόριο.
Τα σπόρια είναι μικροσκοπικά μονά κύτταρα που είναι συνήθως πολύ ανθεκτικά στις περιβαλλοντικές αλλαγές. Μπορούν να παραμείνουν "κοιμισμένα" για μεγάλες χρονικές περιόδους, έως ότου δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να αναπτυχθούν ώριμα άτομα.
Ξενιστές και αντίσταση
Οι μύκητες είναι εταιρότροφοι, που σημαίνει ότι εκκρίνουν πεπτικά ένζυμα πάνω στο σημείο όπου αναπτύσσονται και απορροφούν τις θρεπτικές ουσίες που προκύπτουν από την έκκριση αυτή. Για αυτόν τον λόγο, ο ρόλος τους μέσα στο οικοσύστημα όσον αφορά στην αποσύνδεση είναι πολύ σημαντικός, αλλά μπορούν επίσης να προκαλέσουν προβλήματα όταν απορροφούν θρεπτικές ουσίες από έναν ζωντανό οργανισμό.Οι μύκητες συνήθως εισπνέονται ή έρχονται σε επαφή με το δέρμα. Εάν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες, τότε αυτοί αρχίζουν να αναπτύσσονται προκαλώντας έτσι την ασθένεια.
Υπάρχουν ορισμένα αντιμυκητιακά φάρμακα για τη θεραπεία των μολύνσεων, αλλά είναι δυσκολότερο για τους επιστήμονες να δημιουργήσουν νέα, εξελιγμένα αντιμυκητιακά φάρμακα από ότι αντιβακτηριακά. Αυτό συμβαίνει επειδή τα κύτταρα των μυκήτων μοιάζουν στη δομή περισσότερο στα ζωικά κύτταρα από ότι τα βακτηριακά κύτταρα.
Στη δημιουργία των φαρμάκων, είναι δύσκολο να βρεθεί κάποια φαρμακευτική ουσία που να σκοτώνει τα μυκητιακά κύτταρα και να αφήνει αβλαβή τα ζωικά. Τα πιο επιτυχημένα φάρμακα που έχουν δημιουργηθεί, αποτρέπουν το σχηματισμό της χιτίνης και επομένως αναστέλλουν τη δημιουργία των νέων κυτταρικών τοιχωμάτων και άρα την εξάπλωση. Το κυτταρικό τοίχωμα είναι η μόνη δομή που δεν μοιράζονται τα ζωικά και μυκητιακά κύτταρα.
Άλλα φάρμακα δεσμεύουν συγκεκριμένες μυκητιακές πρωτεΐνες, αποτρέποντας έτσι την ανάπτυξή τους. Δυστυχώς, πολλά από τα φάρμακα είναι μόνο μηκυτοστατικά, που σημαίνει ότι μπορούν μόνο να αποτρέψουν την περαιτέρω ανάπτυξη παρά μυκητοκτόνα, που σημαίνει ότι σκοτώνουν το μύκητα.
Πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για σοβαρές μυκητιακές μολύνσεις προκαλούν πιθανές τοξικές παρενέργειες.
Μικρόβια που προκαλούν κοινές ασθένειες ή μολύνσεις σε διάφορα ζωικά είδη
Όταν ένα κατοικίδιο ζώο ή ένας άνθρωπος προσβάλλεται από μια ασθένεια, είναι σημαντική η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αυτή δρα, καθώς επίσης και η προέλευσή της. Τα στοιχεία αυτά είναι πολύ σημαντικά και για τη θεραπεία της νόσου, αλλά και για την προστασία άλλων ζώων ή ανθρώπων που θα μπορούσαν να εκτεθούν σε αυτήν.Η ακόλουθη λίστα ταξινομεί μερικές κοινές ασθένειες που προσβάλλουν διάφορα είδη ζώων και προκαλούνται από ιούς, βακτηρίδια ή μύκητες.
Ιικές λοιμώξεις
- Άνθρωπος: Γρίπη, Ιλαρά, Ρινοϊός
- Σκυλιά: Παρβοϊός, Distemper, Ηπατίτιδα
- Γάτες: Λευχαιμία της γάτας, Πανλευκοπενία
- Ψάρια: Λεμφοκύστη, Εαρινή ιαιμία του κυπρίνου
- Πουλιά: Ψευδοπανώλη των πτηνών (Newcastle disease), Ασθένεια του φτερώματος και του ράμφους - PBFD
- Κουνάβια: Νόσος Aleutian, Επιζωοτική καταρροϊκή εντερίτιδα
- Ερπετά: Ευλογιά των Κάιμαν, Ερπητοϊός των Ιγκουάνα
- Μικρά κατοικίδια: Ιογενής αιμορραγική νόσος
Βακτηριακές λοιμώξεις
- Άνθρωπος: Φυματίωση, Κοκκύτης, Φαρυγγίτιδα (στρεπτόκοκκος)
- Σκυλιά: Νόσος του Lyme, Λεπτοσπείρωση, Βρουκέλλωση
- Γάτες: Μυκοπλασμα στο αιμα, Πανούκλα
- Ψάρια: Φυματίωση, Δονακίωση
- Πουλιά: Ψιττάκωση, Καμπυλοβακτήριο
- Κουνάβια: Ελικοβακτήριο
- Ερπετά: Σαλμονέλα
- Μικρά κατοικίδια: Παστερέλλωση, Εντεροτοξαιμία
Μυκητιασικές λοιμώξεις
- Άνθρωπος: Πόδι αθλητή, Καντιντίαση, Κρυπτοκόκκωση
- Σκυλιά: Βλαστομύκωση, Ιστοπλάσμωση
- Γάτες: Κοκκιδιοειδομυκητίαση, Λειχήνα
- Ψάρια: Cotton wool disease, Μυκητίαση των αυγών
- Πουλιά: Ασπεργίλλωση, Καντιντίαση
- Κουνάβια: Κοκκιδιομυκητίαση, Κρυπτοκόκκωση
- Ερπετά: Καντιντίαση, Ασπεργίλλωση
- Μικρά κατοικίδια: Λειχήνα, Ιστοπλάσμωση