Αναπαραγωγή Προβλήματα στη φωλιά των ωδικών και οι λύσεις τους

Λύσεις σε προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, όταν η αναπαραγωγή των ωδικών πτηνών μας δεν πηγαίνει όπως θα θέλαμε ή είχαμε προγραμματίσει.

Η αναπαραγωγική και τα προβλήματα στη φωλιά​

Η αναπαραγωγή των ωδικών πτηνών είναι μια από τις καλύτερες περιόδους με όμορφες και υπέροχες στιγμές και με απίστευτες εικόνες που μπορεί να ζήσει μόνο όποιος ευτυχήσει να μπει σε αυτή τη διαδικασία. Και όσο οι αναπαραγωγικές διαδικασίες και υποχρεώσεις κυλούν ομαλά οι εικόνες αυτές γίνονται μαγικές και γράφουν ανεξίτηλα στη μνήμη του εκτροφέα.

Τα πράγματα όμως γίνονται άσχημα όταν οι απαραίτητες αναπαραγωγικές "διεργασίες" και υποχρεώσεις δεν κυλούν ομαλά και σε πολλές περιπτώσεις βρισκόμαστε μπροστά σε σοβαρά διλήμματα που απαιτούν γρήγορες αλλά κυρίως ορθές αποφάσεις. Μια σωστή απόφαση μπορεί να μας σώσει, μια λάθος να καταστρέψει την όλη προσπάθεια, να μας πάει χρονικά πολύ πίσω αλλά κυρίως να χαθούν οι ζωές των νεοσσών που είναι πολυτιμότερο όλων.

Υπάρχουν προβλήματα που παρουσιάζονται κατά την αναπαραγωγική διαδικασία και που στις περισσότερες περιπτώσεις, είτε δεν γνωρίζουμε τις λύσεις, είτε τις βρίσκουμε "κατόπιν εορτής". Μοιραία λοιπόν βλέπουμε να χάνονται οι ελπίδες μας μαζί με το περιεχόμενο της φωλιάς κι όσο περισσότερο δεμένοι είμαστε με την προσπάθεια και τα πουλιά, τόσο πιο δύσκολα το αντιμετωπίζουμε. Δε σας κρύβω μάλιστα πως ακόμη και σήμερα, μετά από τέσσερις δεκαετίες στην εκτροφή των ωδικών πτηνών, αδυνατώ να δεχτώ τέτοιες απώλειες.

Οι αιτίες για τα δεκάδες, για να μην πω εκατοντάδες προβλήματα είναι πολλές και θεωρώ λογικό πως αδυνατώ να τις καλύψω όλες. Συνεπώς στοχεύω με την παρούσα καταγραφή να καλύψω ένα τμήμα τους, ομαδοποιώντας τις "καταστάσεις" και τα προβλήματα που οφείλονται αποκλειστικά στη μητέρα.



Θα καταγραφούν προτάσεις λύσεων ώστε να είναι πρόχειρες και πιθανότατα σωσίβιες για τα πουλιά και τη φωλιά μας χωρίς απαραίτητα να θεωρούνται ως οι μοναδικές ή ως απόλυτα σωστές.

Αναπαραγωγικά προβλήματα που οφείλονται στη μητέρα​

Τα περισσότερα προβλήματα που μπορούν να παρουσιαστούν σε μια αναπαραγωγική προσπάθεια οφείλονται κυρίως στη μητέρα και αφορούν:

1. Τη διακεκομμένη ή περιορισμένη ή προβληματική ή μηδενική ωοτοκία του θηλυκού
2. Την αδυναμία επώασης των αυγών στη φωλιά
3. Την πλημμελή ή μηδενική τροφοδοσία των νεοσσών
4. Την εγκατάλειψη της φωλιάς και των νεοσσών
5. Το μάδημα των νεοσσών
6. Την βίαιη απομάκρυνση των νεοσσών από τη φωλιά ή το "θάψιμο" μέσα στη φωλιά
7. Τον ξαφνικό θάνατο της μητέρας

Τα παραπάνω σοβαρά προβλήματα μπορούν να βρουν λύσεις και να περισωθεί η προσπάθεια με όσο το δυνατό μικρότερες απώλειες, αρκεί να έχουμε πρόχειρες τις λύσεις για το πως μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε.

1. Η διακεκομμένη ή περιορισμένη ή προβληματική ακόμη και μηδενική ωοτοκία ενός θηλυκού​

Αιτίες - ανάπτυξη: Η βιασύνη που διακατέχει τους εκτροφείς στο ξεκίνημα της αναπαραγωγικής προσπάθειας μας φέρνει αντιμέτωπους με τις παραπάνω προβληματικές καταστάσεις. Έτσι λοιπόν, ενώ το θηλυκό έχει ετοιμάσει τη φωλιά και κάθε μέρα με αδημονία παρακολουθούμε να δούμε τα όσα διαδραματίζονται μέσα σ΄αυτή, είτε βλέπουμε να γεννά αυγά αλλά με κενά ανάμεσα στις ωοτοκίες, είτε ο τελικός αριθμός των αυγών στη φωλιά είναι μικρός (1-3) όταν ο μέσος όρος είναι 4-5, είτε έχουν μικρό μέγεθος και συνεπώς δεν θα εκκολαφθούν ποτέ, είτε στη χειρότερη δεν βλέπουμε αυγά ακόμη και για βδομάδες παρασύροντας δίκην ναυαγίου τα όνειρα και τις προσδοκίες μας.



Στην πιο πάνω φωτογραφία βλέπουμε αυγά με διάμετρο 4mm όταν ο μέσος όρος των αυγών καναρινιού έχουν διάμετρο 12mm, από πρωτόγεννο θηλυκό που προφανώς δεν ήταν έτοιμο για αναπαραγωγή.

Λύσεις: Τα παραπάνω περιστατικά οφείλονται αποκλειστικά στην ανετοιμότητα του θηλυκού, αν ασφαλώς διασφαλίσουμε πως είναι καλά στην υγεία του και δεν είναι γερασμένο.

Για να μπορέσουμε να αποφύγουμε το συγκεκριμένο πρόβλημα, επιβάλλεται να ακολουθήσουμε την περισσότερο δοκιμασμένη μέθοδο που θέλει το θηλυκό να βρίσκεται απομονωμένο στη ζευγαρώστρα χωρίς να υπάρχουν ερεθίσματα όπως τραγούδια και κάθε είδους επαφή (ακόμη και οπτική από απόσταση) με το αρσενικό.

Είναι απόλυτα διασταυρωμένο πως η επαφή μεταξύ των πτηνών, τα τραγούδια του αρσενικού αλλά ακόμη και κάποιες κινήσεις επίδειξης του σώματός του, διεγείρουν τα αναπαραγωγικά ένστικτα του θηλυκού ωθώντας το σε βιαστικές ορμονικές και σωματικές αλλαγές* που πιθανότατα να έχουν τις παραπάνω συνέπειες.

Όπως καταλαβαίνουμε οι σωματικές αλλαγές δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν σε μικρότερο χρονικό διάστημα των 5-6 εβδομάδων, όσο κι αν βιαζόμαστε.

Το θηλυκό λοιπόν θα πρέπει να μπει αρχικά μόνο του στον κλωβό αναπαραγωγής, να έχει στη διάθεσή του φωλιά και υλικό για την κατασκευή της και όταν ξεκινήσει το χτίσιμο να ενωθεί με το έτοιμο από κάθε άποψη αρσενικό ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό γενετικό αποτέλεσμα, αποφεύγοντας τα παραπάνω προβλήματα.

* Σωματική αλλαγή γίνεται με τη διαφοροποίηση της αμάρας του θηλυκού που από την κλασική θέση στο κάτω και πίσω μέρος της κοιλιάς του "μεταφέρεται" στο κεντρικό πίσω μέρος του κορμού δίνοντας σχήμα της "τορπίλης" που είναι απαραίτητη για να διευκολύνονται οι ωοτοκίες.

2. Αδυναμία επώασης των αυγών στη φωλιά​

Αιτίες - ανάπτυξη: Η αδυναμία ή καλύτερα η μη διάθεση του θηλυκού να καθίσει στη φωλιά και να επωάσει τα αυγά είναι φαινόμενα που είναι περισσότερο γνωστά στους εκτροφείς των Ιθαγενών πουλιών όπως οι καρδερίνες. Είναι καταστάσεις που δημιουργούνται από την ανασφάλεια και το φόβο έκθεσης που νοιώθουν τα πουλιά αυτά για τις φωλιές τους και τα ωθούν στη γέννα αυγών έξω από τη φωλιά με συνέπεια την καταστροφή τους.

Στη φύση η φωλιά είναι ένα απόκρυφο και εξαιρετικά προφυλαγμένο μέρος που βρίσκεται μακρυά από κάθε κίνδυνο παρέχοντας την απαραίτητη ασφάλεια για την εκκόλαψη και την ανατροφή των νεοσσών. Όταν αυτά απουσιάζουν, είναι αδύνατο να χαλαρώσει το πτηνό και να μείνει μέσα σ' αυτή τις πολλές ώρες που απαιτεί η επώαση.

Σε κάποιες περιπτώσεις η αδημονία του εκτροφέα να δει τα διαδραματιζόμενα μέσα στη φωλιά είτε σκουντώντας το θηλυκό να σηκωθεί είτε με συνεχόμενες επισκέψεις σ΄αυτή, μπορεί να προκαλέσει την εγκατάλειψη ξυπνώντας το αρχέγονο ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Πραγματικά, τα πουλιά στη φύση που θα διαπιστώσουν εισβολή στη φωλιά την εγκαταλείπουν αμέσως άσχετα αν αυτή έχει μέσα αυγά ή νεοσσούς.

Λύσεις: Η αίσθηση ασφάλειας όπως προαναφέρθηκε είναι η βασική αιτία αυτών των συμπεριφορών και απαιτείται ειδική μέριμνα και φροντίδα από τον εκτροφέα. Η απόκρυψη των φωλιών με κάθε είδους "απομιμήσεων της φύσης" για πολλούς βοηθά αλλά δεν είναι η λύση. Δεν δημιουργεί αίσθηση ασφαλείας η απόκρυψη αλλά ο τόπος - το μέρος - που επιλέγεται από τον εκτροφέα για την τοποθέτηση της φωλιάς.

Αν το επιλεγμένο σημείο είναι αυτό που θέλει και το πουλί, τότε εύκολα θα δούμε φωλιές με σωστά αποτελέσματα. Αν όχι, τότε θα παρατηρείται συνεχόμενο χτίσιμο και γκρέμισμα της φωλιάς από τα πουλιά ή προσπάθεια να χτιστεί σε τάγιστρα ή δοχεία σίτισης και σε δύσκολες περιπτώσεις ακόμη και στη σχάρα του κλωβού.

Αν παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα λύσεις θα δώσουν τα πολλά και διαφορετικά σημεία τοποθέτησης των φωλιών, καθώς και η ποικιλία στην εικόνα αλλά και το υλικό κατασκευής της φωλιάς ώστε το θηλυκό να έχει τη δυνατότητα επιλογής της ασφαλέστερης και περισσότερο αποδεκτής φωλιάς. Μόλις κάνει την επιλογή του και αρχίσει το χτίσιμο τότε απομακρύνουμε τις υπόλοιπες με όσο το δυνατό μικρότερη όχληση στα πουλιά.

Κάθε αλλαγή στον "ορίζοντα" της φωλιάς που θα ενοχλήσει το θηλυκό μπορεί άνετα να προκαλέσει εγκατάλειψη και την καταστροφή.

3. Πλημμελή ή μηδενική τροφοδοσία των νεοσσών​

Αιτίες - ανάπτυξη: Είναι μια εξαιρετικά άσχημη κατάσταση που παρουσιάζεται σε κάποιες περιπτώσεις. Σε αυτές οι νεοσσοί δεν δέχονται την απαραίτητη ποσότητα τροφής στο χρόνο που πρέπει με αποτέλεσμα να έχουν κακή ανάπτυξη και πιθανόν θάνατο από έλλειψη τροφής. Είναι πρόβλημα που μπορεί να παρουσιαστεί ακόμη και στις καλύτερες μητέρες και έχει να κάνει και πάλι με το φόβο που νοιώθει η μητέρα στο να αφήσει τη φωλιά.

Αυτός ο φόβος συνήθως προέρχεται από τη συμπεριφορά του αρσενικού, αλλά και από τη συνεχή παρουσία του εκτροφέα στη φωλιά. Ενίοτε τα αρσενικά, ειδικά αυτά που εκτέθηκαν σε σκευάσματα ετοιμότητας στην προσπάθεια να ξανα-ζευγαρώσουν πιέζουν απίθανα το θηλυκό που δεν τρέφεται και συνεπώς δεν ταΐζει σωστά.

Τις ίδιες συνέπειες μπορεί να προκαλέσουν και οι συνεχείς επισκέψεις του εκτροφέα στη φωλιά που στην αγωνία του να διαπιστώσει αν τα μικρά είναι ταϊσμένα ανασηκώνει τακτικά τη μητέρα ωθώντας τη όμως να πάρει αμυντική στάση προς τον εκτροφέα παραμελώντας τα καθήκοντα προς τα μικρά της. Είναι οι καταστάσεις που ωθούν τους εκτροφείς στο να πάρουν τη σύριγγα, να ετοιμάσουν την κρέμα ταΐσματος των νεοσσών και να αρχίσουν τη "βοήθεια".

Ποιος έχει τη δυνατότητα να κρίνει πότε όμως αυτό γίνεται σωστά και συνεπώς κάνει καλό και πότε οδηγούμε ολόκληρη τη φωλιά στο θάνατο;

Λύσεις: Η τοποθέτηση του διαχωριστικού και το διαχωρισμό του θηλυκού και του αρσενικού απομακρύνει τον κίνδυνο και το φόβο στο θηλυκό που τελικά συνεχίζει κανονικά την σίτιση των νεοσσών. Σε τακτά διαστήματα επιτρέπουμε το αρσενικό να μπει στο χώρο ανατροφής και να παρακολουθήσουμε αν τελικά ενοχλεί ή βοηθά.

Συνήθως η επιθετική συμπεριφορά περιορίζεται ή μηδενίζεται όσο τα μικρά μεγαλώνουν και τελικά μεγαλώνει ο αρσενικός τα μικρά του όπως ορίζει η φύση τους.

Επίσης η καταπολέμηση της επιθυμίας ή καλύτερα της αγωνίας που νοιώθουμε όταν παρακολουθώντας τα μικρά τα βλέπουμε ατάιστα και επανερχόμαστε πολύ συχνά για έλεγχο. Το πρώτο εικοσιτετράωρο της ζωής των μικρών δεν είναι απαραίτητο να δεχτούν από τη μητέρα τροφή σε ποσότητες που να είναι ορατές από μας. Συνήθως οι μητέρες περιμένοντας να εκκολαφτούν και τα υπόλοιπα αυγά καθυστερούν το τάισμά τους διασφαλίζοντας έτσι τη βιωσιμότητα των μικρότερων νεοσσών έναντι των πρώτων.

Αν λοιπόν υπάρχει μια ελπίδα να κυλήσουν όλα ομαλά σε μια φωλιά νεοσσών αυτή σίγουρα δεν περιλαμβάνει το τακτικό έλεγχο του εκτροφέα.

Συνάμα η βοήθεια στη σίτιση από τον εκτροφέα αν δε γίνεται με φειδώ, με ασφάλεια και ασφαλώς μέτρο δεν οδηγεί ποτέ σε σωστά αποτελέσματα. Μια μητέρα που θα βρει τα μικρά τρεις τέσσερις φορές ταϊσμένα, αδρανοποιεί σταδιακά την σίτιση προς αυτά και στις περισσότερες περιπτώσεις σταματά το τάισμα ως μη απαραίτητο.

Ο εκτροφέας που θα αποφασίσει να βοηθήσει τα μικρά σε μια φωλιά θα πρέπει εκτός από τα αποστειρωμένα μέσα και εργαλεία να ακολουθεί το ηλικιακό "πρόγραμμα" σίτισης των νεοσσών. Θα πρέπει ποτέ να μην ταΐζει όλους τους νεοσσούς της φωλιάς αλλά εναλλάξ τους μισούς.

Έτσι όταν η μητέρα αποφασίσει να τροφοδοτήσει τα μικρά της θα βρει στόματα ανοιχτά να περιμένουν καθώς αυτά που έχουν ταϊστεί θα βρίσκονται στο βάθος της φωλιάς και θα κοιμούνται.

Ο καλύτερος χρόνος για "βοήθεια" είναι αμέσως μετά το τάισμα της μητέρας που ο εκτροφέας θα συμπληρώσει τις πιθανές ελλείψεις των μικρών. Σταδιακά θα πρέπει να μειώσει την συχνότητα αλλά και την ποσότητα τροφοδοσίας μέχρι την τελική διακοπή της για να μεγαλώσει σωστά ο νεοσσός από τους γονείς του.

Στα εκατοντάδες περιστατικά της εμπειρίας μου δε γνωρίζω περίπτωση νεοσσού που να μεγάλωσε από τον εκτροφέα του και να έχει καλή υγεία στη ζωή του.

Στην περίπτωση άρνησης της μητέρας να ταΐσει τα μικρά της τη λύση θα την δώσει μόνο η θετή μητέρα ή παραμάνα που πάντα πρέπει να υπάρχει ειδικά στις μεγαλύτερες και πιο οργανωμένες εκτροφές.

4. Εγκατάλειψη της φωλιάς και των νεοσσών​

Αιτίες - ανάπτυξη: Η εγκατάλειψη της φωλιάς από το θηλυκό συνδυάζεται από τρεις κυρίως παράγοντες στους οποίου συμπεριλαμβάνονται με σειρά σπουδαιότητας η ασφάλεια, μια επικείμενη νέα ωοτοκία και ελλιπής αναπαραγωγική ετοιμότητα του θηλυκού.

1. Η φωλιά είναι το ασφαλέστερο μέρος που μπορεί να επιλέξει κάθε ον προκειμένου να διαιωνίσει το είδος του. Είναι "απόρθητο" και "αόρατο" για τους εχθρούς μέρος και επιλέγεται με ένστικτα που η εξέλιξη κάθε είδους μέσα στους αιώνες επέβαλε να υπάρχουν. Στη φύση αν η φωλιά εντοπιστεί από τον θηρευτή, εγκαταλείπεται αμέσως άσχετα αν μέσα υπάρχουν αυγά ή νεοσσοί. Έτσι κι αλλιώς και στις δύο περιπτώσεις το περιεχόμενό της θα γίνει λεία στο θηρευτή. Αν λοιπόν στα οικόσιτα πουλιά "ξυπνήσει" από τις καταστάσεις αυτό το ένστικτο τότε κάθε αντίδραση πρέπει να θεωρείται φυσιολογική και αναμενόμενη.
2. Σε κάποιες περιπτώσεις μια πιθανή δεύτερη ωοτοκία είναι ικανή αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα να γίνει αιτία εγκατάλειψης της παλιάς φωλιάς και το θάνατο των νεοσσών. Ειδικά σε θηλυκά που υπερ-χορηγήθηκαν σκευάσματα αναπαραγωγικής ετοιμότητας μπορεί να παρουσιάσουν μια νέα κι εκτός χρόνου προδιάθεση ωοτοκίας. Έτσι λοιπόν αν δε βρουν άλλη φωλιά σκεπάζουν με υλικό την παλιά άσχετα με το αν περιέχει μέσα τους νεοσσούς της. Έχουν παρατηρηθεί φωλιές με τα μικρά νεκρά και "πατημένα" στα πλευρά της φωλιάς κάτι που με κάνει να πιστεύω πως υπάρχουν τα ίδια κίνητρα στην όλη εξέλιξη.
3. Σπανιότερα των παραπάνω ένα θηλυκό που πιέστηκε για να γεννήσει αυγά δε σημαίνει αυτόματα πως έχει ορμονικά ετοιμαστεί και για όλα τα υπόλοιπα. Συνήθως λοιπόν καθυστερεί να μπει σε θερμοκρασίες επώασης μέσα στη φωλιά, δεν κοιμάται μέσα τα πρώτα βράδια ή στη χειρότερη αδιαφορεί εντελώς για τα αυγά που γέννησε μέσα της. Συνέπεια των παραπάνω υπάρχει ενδεχόμενο η επώαση να διαρκέσει περισσότερες από τις 14 μέρες που συνήθως απαιτούνται και η ωοσκόπηση από τον εκτροφέα να είναι εσφαλμένη. Φυσικό επακόλουθο η εκκόλαψη να καθυστερήσει από 1-4 μέρες.

Λύσεις​

1. Θα πρέπει να παρακολουθούμε τις συμπεριφορές ώστε να κατανοούμε τα όρια που έχουμε ως περιθώριο να παρεμβαίνουμε ακόμη και για την ασφάλεια της φωλιάς. Ένα θηλυκό που αρνείται να σηκωθεί από τη φωλιά του κι εμείς το πιέζουμε ή είναι εντελώς εξοικειωμένο με τον εκτροφέα ή προσπαθεί να τη διαφυλάξει από μας. Γνωρίζοντας τη προηγούμενη συμπεριφορά ο εκτροφέας εύκολα κατανοεί αν πρέπει ή όχι να συνεχίσει αυτού του είδους την πίεση. Η αίσθηση ασφάλειας των πτηνών δεν θα πρέπει για κανένα λόγο να διαταράσσεται.
2. Και πάλι η παρακολούθηση από απόσταση της συμπεριφοράς του θηλυκού μπορεί να μας βοηθήσει σε αυτή την περίπτωση. Το θηλυκό που βρίσκεται στο τελικό στάδιο πριν τη γέννηση των αυγών, έχει πολύ μεγάλη ανησυχία. Το βλέπουμε να πηδά ακατάπαυστα από τη μια άκρη του κλωβού στην άλλη πολλές φορές, να μπαίνει συνεχώς στη φωλιά και να βγαίνει αμέσως. Αυτά από μόνο τους είναι αρκετά να μας προϊδεάσουν για τα πιθανά επερχόμενα για να μεριμνήσουμε να τοποθετηθεί νέα φωλιά και υλικό. Η νέα φωλιά έτσι ή αλλιώς δεν θα επηρεάσει απολύτως τίποτε αν μπει νωρίτερα αλλά θα είναι ζημιογόνα κάθε καθυστέρηση στην τοποθέτησή της.
3. Για τις ελάχιστες περιπτώσεις που παρουσιάζεται καθυστέρηση στην εκκόλαψη των αυγών τη λύση θα δώσει η μείωση της πίεσης του εκτροφέα προς τα θηλυκά και κυρίως οι συνετές και μη βιαστικές αποφάσεις και κρίσεις σε ότι αφορά την παρουσία ή όχι ζωής στα αυγά. Να υπάρχει στην άκρη του μυαλού μας πως μπορεί να υπάρχει καθυστέρηση λίγων ημερών στην εκκόλαψη των αυγών και για τις περιπτώσεις εγκατάλειψης των αυγών προσπάθεια τοποθέτησής τους είτε σε παρένθετες μητέρες είτε εξ ολοκλήρου σε παραμάνες.

5. Εγκατάλειψη της φωλιάς και των νεοσσών​

Αιτίες - ανάπτυξη: Η εγκατάλειψη της φωλιάς από το θηλυκό είναι περιστατικό που μπορεί να εμφανιστεί στα ιθαγενή και σπανιότερα στα καναρίνια και πηγάζει κυρίως απ' το φόβο και την αυτοσυντήρηση που επιτάσσει η φύση τους. Ένα πουλί που θα φοβηθεί για τη ζωή του δεν θα ασχοληθεί με το τι θα γίνει η φωλιά.

Παρουσιάζεται σε επιθέσεις από κάθε είδους αρπακτικά όπως γερακοειδή, γάτες, ποντίκια, φίδια κλπ. αλλά και από νυχτερινό πανικό που μπορεί να προέλθει για παράδειγμα από κραδασμό ή θόρυβο.

Λύσεις: Τα μέτρα προστασίας των κλωβών και του χώρου είναι η βασική λύση λύση στο πρόβλημα όπως και η ύπαρξη ενός μικρού φωτιστικού νυχτός για τις εσωτερικές εκτροφές που θα επιτρέπει να υπάρχει φως ασφαλείας για τα πουλιά. Τα στηρίγματα ασφαλείας στους κλωβούς αλλά και σωστά τοποθετημένες οι εξαρτήσεις, τα τροφοδοχεία των κλωβών όπως και οι φωλιές μαζί με το φωτιστικό νυχτός θα περιορίσουν τους κινδύνους για νυχτερινό πανικό.

Μάδημα νεοσσών​

Αιτίες - ανάπτυξη: Είναι μια επικίνδυνη συνήθεια που παρουσιάζουν τα θηλυκά στην προσπάθεια για νέο φώλιασμα και όταν φυσικά υπάρχουν νεοσσοί από το προηγούμενο. Κι ενώ σε μικρή έκταση είναι ακίνδυνο ως γεγονός σε μεγαλύτερη και περισσότερο επίμονη προσπάθεια μπορεί να αποβεί μοιραίο για τα μικρά. Χωρίς τη ζέστη του φτερώματος είναι εκτεθειμένα και πεθαίνουν κυρίως από το κρύο. Το φτέρωμα των πουλιών είναι μακράν το καλύτερο υλικό για υπόστρωμα της φωλιάς και έχουν καταγραφεί περιπτώσεις που το μάδημα συνεχίζεται ενώ υπάρχει στη διάθεση των θηλυκών ποικιλία υλικών χτισίματος της φωλιάς.



Ο εκτροφέας με μια απλή επίσκεψη στη φωλιά μπορεί άνετα να διαπιστώσει αν υπάρχουν φτερά μέσα "χτίσιμο" και να λάβει αμέσως τα απαραίτητα μέτρα προστασίας των μικρών.

Λύσεις: Σε περίπτωση που παρατηρηθεί η ύπαρξη φτερών στη φωλιά ή προσπάθεια για μάδημα των μικρών, αλλά και άδειες περιοχές στο κορμί τους θα πρέπει ο εκτροφέας να τοποθετήσει στον κλωβό το χώρισμα αφήνοντας τα μικρά στη μια πλευρά και τους γονείς από την άλλη.

Σε περίπτωση που το μάδημα γίνεται σε νεοσσούς που δεν έχουν βγει από τη φωλιά θα πρέπει να αφήσει τον πατέρα με τα μικρά και να τραβά το χώρισμα νωρίς το απόγευμα και να το τοποθετεί μια δυο ώρες μετά την αυγή. Είναι λίγο κουραστική αυτή η κατάσταση αλλά για τις 2-3 μέρες που χρειάζονται οι νεοσσοί για να βγουν από τη φωλιά και να τοποθετηθεί το διαχωριστικό θα φανεί σωτήρια.

Άλλωστε το μάδημα συνήθως σταματά μετά το δεύτερο αυγό, όταν και η μητέρα αρχίζει να μένει περισσότερο χρόνο μέσα στη φωλιά.

6. Βίαιη απομάκρυνση των νεοσσών από τη φωλιά​

Αιτίες - ανάπτυξη: Υπάρχουν περιπτώσεις που η μητέρα διαισθανόμενη μια νέα επικείμενη ωοτοκία θα ξεκινήσει τη διαδικασία δημιουργία μιας νέας φωλιάς άσχετα αν μέσα σ' αυτή υπάρχουν νεοσσοί. Μια νέα ωοτοκία που δεν είναι χρονικά διαδοχική και ως τέτοια δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί. Πως άλλωστε να προβλέψουμε ωοτοκία με 5-6 ημερών νεοσσούς στη φωλιά; Είναι μια μη φυσιολογική διαδικασία που αν αγνοηθεί έχει τραγικές συνέπειες για τους νεοσσούς της φωλιάς αν ηλικιακά δεν μπορούν να σταθούν έξω από αυτή.

Σε αυτές τις περιπτώσεις βλέπουμε τη μητέρα είτε να σπρώχνει έξω από τη φωλιά τους νεοσσούς αν είναι σχετικά μεγάλοι ή να τους σκεπάζει με υλικό αν είναι μικροί οδηγώντας τους στο θάνατο για να γεννήσει τελικά ένα και μόνο αυγό.

Λύσεις: Η παρακολούθηση της συμπεριφοράς του θηλυκού που πέρα από τη συνεχή πτήση από τη μια πλευρά στην άλλη μέσα στον κλωβό, που ψάχνει ή κουβαλά διάφορα υλικά μέσα στη φωλιά προκειμένου να τη χτίσει, που μαδά τους νεοσσούς βάζοντας τα φτερά μέσα στη φωλιά κλπ θα γίνει για μας οδηγός.

Όταν παρατηρηθούν τέτοιες συμπεριφορές καλό είναι να τοποθετηθεί μια νέα φωλιά στον κλωβό αναπαραγωγής και αν το θηλυκό επιμένει επιλέγοντας την παλιά για φώλιασμα τότε θα πρέπει ο εκτροφέας να αλλάξει τη θέση της. Θα μεταφέρει δηλαδή τη φωλιά στην άλλη πόρτα ή πλευρά του κλωβού όπως είναι με τα μικρά και στη θέση της παλιάς να τοποθετήσει μια νέα.

Μπορεί αν το επιτρέπει η ηλικία τους* να μετακινήσει τους νεοσσούς σε νέα φωλιά αφήνοντας την παλιά στην κανάρα. Ταυτόχρονα να τοποθετηθεί μικρή ποσότητα υλικού φωλιάς μέχρι να σιγουρευτεί πως αυτό τοποθετείται στη σωστή φωλιά και όχι σε αυτή με τους νεοσσούς.

* Η ηλικία των νεοσσών που κάνει ακίνδυνη τη μετακίνηση εξαρτάται απόλυτα από το χρόνο που το αρσενικό ξεκίνησε το τάισμα των νεοσσών και σε αντίθεση με τη μητέρα δεν θα επηρεαστεί σε καμία περίπτωση από αυτές τις αλλαγές. Συνήθως γίνεται μετά την 5η έως 7η μέρα αλλά ασφαλέστερη θεωρείται η 10η έως τη 12η που στην ουσία αλλάζουμε και το υπόστρωμα.

7. Ο ξαφνικός θάνατος της μητέρας​

Αιτίες - ανάπτυξη: Η παραμονή της κλώσας μέσα στη φωλιά κατά τη διάρκεια της επώασης των αυγών είναι μια περίοδος που λίγο πολύ δεν έχουμε έλεγχο. Έτσι λοιπόν μια πιθανή αδιαθεσία του θηλυκού ή μια πλημμελής και ελλειπή σίτιση, δεν είναι εύκολο να διαγνωστούν από τον εκτροφέα που μόνο από τύχη μπορεί να έχει εικόνα της κατάστασης ή της συμπεριφοράς του θηλυκού αν την πετύχει σε κάποια έξοδό.

Επιπρόσθετα των παραπάνω υπάρχουν παράσιτα που κάνουν επιδρομές τη νύχτα στις κλώσες παρασιτώντας από το αίμα τους, ενοχλώντας πάρα πολύ τη μητέρα που αν το ένστικτο μητρότητας νικήσει αυτό της αυτοσυντήρησης μπορεί να εκτεθεί σε ανεπανόρθωτες για τη ζωή της καταστάσεις.

Λύσεις: Η παρακολούθηση της συμπεριφοράς του αρσενικού που αν δεν ταΐζει το θηλυκό στη φωλιά θα πρέπει να παρακολουθούμε για να διαπιστώσουμε τη συχνότητα και την ποσότητα της διατροφής του θηλυκού, η εικόνα που έχει το θηλυκό στις εξόδους του αν είναι εύρωστο ή φουσκωμένο και αδιάθετο, αλλά και οι τακτικές κατοπτεύσεις του χώρου από τον εκτροφέα ώστε να γίνει εφικτή η ανίχνευση των παρασίτων θα σώσουν αρχικά την κατάσταση. Σε περίπτωση όμως που δεν καταφέρουμε να σώσουμε το θηλυκό τη λύση για τη φωλιά μπορεί να τη δώσει και πάλι μια παραμάνα.

Συμπερασματικά​

Δυστυχώς επιστημονική υποστήριξη και συνεπώς σωστές προτάσεις δεν υπάρχουν και ούτε θα βρεθούν σύντομα για τις παραπάνω καταστάσεις και μόνο η εμπειρία των εκτροφέων μπορεί να φανεί αρωγός στην προσπάθεια καταγραφής και εξεύρεσης των σωτήριων ενεργειών και λύσεων. Καλώ λοιπόν κάθε εκτροφέα που θέλει το καλό του συνόλου της εκτροφής της Ελλάδος να καταθέσει τις παρόμοιες εμπειρίες του και είμαι απόλυτα σίγουρος πως μπορεί να αποδειχτεί πολύτιμες άσχετα αν αρχικά κρίθηκαν ως δευτερεύουσες ή "αστείες".

Γιατί είναι απόλυτα βέβαιο πως σίγουρα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που δεν συμπεριλήφθηκαν στην παρούσα προσπάθεια και που η συζήτηση που όπως πάντα θα ακολουθήσει θα αναδείξει ώστε να επικαιροποιηθεί το άρθρο και σταδιακά να συμπληρωθεί για να παρουσιαστεί όσο το δυνατό συμπληρωμένο για μας τους εκτροφείς.
Κάθε γνώμη είναι πολύτιμη και έχει την ίδια βαρύτητα, γιατί κανείς μας δεν τα ξέρει όλα.

 

[Stfns]

Σε περίπτωση που το μάδημα γίνεται σε νεοσσούς που δεν έχουν βγει από τη φωλιά θα πρέπει να αφήσει τον πατέρα με τα μικρά

Φέτος αντιμετώπισα το συγκεκριμένο πρόβλημα με τη μητέρα να κάνει την αρχή και στη συνέχεια να συμμετέχει και ο πατέρας. Τα μικρά δεν είχαν σηκωθεί ακόμη από τη φωλιά, με αποτέλεσμα να απογυμνωθεί η περιοχή της πλάτης τους. Μόλις τα μικρά σηκώθηκαν μπήκε αμέσως χώρισμα ανάμεσα σε αυτά κ τους γονείς. Να σημειώσω ότι υπήρχε άφθονο υλικό φωλιάς στη διάθεσή τους και η νέα φωλιά ήταν ολοκληρωμένη χωρίς να περιέχει φτερά των νεοσσών. Ευτυχώς δεν υπήρξαν απώλειες.

 

[misalouris]

Αυτό που έκανες είναι και το ιδανικό για μένα (τηρουμένων των καταστάσεων).
Δεν μπορούμε να αποφύγουμε το μάδημα των νεοσσών αν το ξεκινήσουν και τα δύο και είναι αδύνατο να τα αφήσουμε και νηστικά.
Με την πρώτη ευκαιρία το διαχωριστικό σώζει από τις μεγαλύτερες ζημιές τα πουλιά.

 

[Stfns]

Στα εκατοντάδες περιστατικά της εμπειρίας μου δε γνωρίζω περίπτωση νεοσσού που να μεγάλωσε από τον εκτροφέα του και να έχει καλή υγεία στη ζωή του.

Δυστυχώς επιβεβαιώνω και εγώ αυτό που κατέγραψες @misalouris. Για όσους θυμούνται, πριν 2 χρόνια αναγκάστηκα να αναλάβω το τάϊσμα 2 νεοσσών ηλικίας 12 ημερών. Τα πουλιά μεγάλωσαν, το αρσενικό δόθηκε για υιοθεσία και το θηλυκό το κράτησα εγώ. Ένα χρόνο πριν ο νέος ιδιοκτήτης του αρσενικού με ενημέρωσε, πως το πουλάκι "έφυγε" έτσι ξαφνικά. Τον περασμένο Σεπτέμβριο έχασα και την αδελφή του, επίσης αιφνίδια και χωρίς παθολογικά αίτια, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της νεκροψίας. Οπότε αγαπητέ μου @misalouris μπορείς να προσθέσεις και άλλα 2 περιστατικά, στα εκατοντάδες που έχεις ήδη. Έτσι... όπως λέμε "κερασμένα από εμένα". Σε ευχαριστώ για το επίσης εξαιρετικό άρθρο. Να είσαι πάντα καλά!