Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για την εμφάνιση της πρόπτωσης αμάρας στα πτηνά και μια σειρά από πιθανές λύσεις, ανάλογα με την αιτία που την προκάλεσε.
Η ωοτοκία είναι μεταβολικά απαιτητή. Μερικές απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η αύξηση πρόσληψης πρωτεϊνών, ασβεστίου, λίπους, βιταμίνης Α, D3 και ίχνη βιταμίνης Ε, σεληνίου και νατρίου.
Αν το σώμα δεν μπορεί να αντλήσει επιπλέον θρεπτικά συστατικά από τα αποθηκευμένα στον οργανισμό, όπως βιταμίνες Α και Ε μέσω των αποθεμάτων λίπους και ασβεστίου από τα οστά μέσω του αίματος (το οποίο έπειτα κυκλοφορεί στους ιστούς), οι μύες γίνονται αδύναμοι και δεν μπορούν να λειτουργήσουν ικανοποιητικά ώστε να εξωθήσουν το αυγό.
Η δυστοκία μπορεί να είναι μία αιτία. Θυμηθείτε ότι <Link Removed> δεν είναι η απλή παρουσία ενός αυγού, είναι η ανεπάρκεια ασβεστίου στο αίμα και τους ιστούς. Ως εκ τούτου, μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή πριν, κατά την διάρκεια ή αμέσως μετά την ωοτοκία.
Ακόμα και όταν το διαθέσιμο ασβέστιο είναι επαρκές, μπορεί να συμβεί, επειδή η ποσότητα του ασβεστίου που απαιτείται για την παραγωγή του κελύφους των αυγών είναι μεγαλύτερη από την ποσότητα του ασβεστίου που ένα πουλί μπορεί να φάει σε μια περίοδο 24 ωρών.
Αυτός είναι ο λόγος που το θηλυκό πτηνό πρέπει να είναι σε άριστη κατάσταση γενικά, πολύ πριν την περίοδο της αναπαραγωγής. Αυτό μας διασφαλίζει ότι διαθέτει επαρκείς ποσότητες ασβεστίου που είναι αποθηκευμένες στα οστά της, άμεσα διαθέσιμες σε πρώτη ζήτηση.
Επειδή η δυστοκία είναι στην πραγματικότητα υπασβεστιαιμία (χαμηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα) όλοι οι μύες του σώματος γίνονται αδύναμοι και υπολειτουργούν.
Η μήτρα δεν μπορεί να συσπαστεί αρκετά για να ωθήσει το αυγό, ο σφιγκτήρας μυς της αμάρας μπορεί να είναι πολύ αδύναμος για να το κρατήσει και γενικά οι μύες του σώματος δεν μπορούν να παράγουν ενέργεια για να διατηρηθεί το πουλί ζεστό - ως εκ τούτου προκαλείται σοκ.
Επομένως, κάθε πουλί με πρόπτωση θα πρέπει να διατηρείται ζεστό και να του χορηγηθεί ασβέστιο σε κάποια μορφή, με την ελπίδα να αυξηθεί ο μυϊκός τόνος της αμάρας.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τάσσομαι υπέρ της χορήγησης υγρού ασβεστίου, καθώς και σε πηγές ασβεστίου στο νερό.
Φυσικά το κόκαλο σουπιάς πάντα είναι χρήσιμο.
Εάν μια πρόπτωση εκτίθεται στον αέρα για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναπτυχθεί μόλυνση και συν τω χρόνω ο ιστός στεγνώνει, κάτι που προκαλεί περαιτέρω ερεθισμό και περισσότερο τέντωμα, ώστε τελικά αυτό να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πρόπτωση.
Είναι μια επικίνδυνη πρακτική.
Κάποια υδατοδιαλυτά λιπαντικά που έχουν σχεδιαστεί για ανθρώπους είναι καλά. Μερικές φορές ήπια αντισηπτικά ενδείκνυνται, αλλά να είστε προσεκτικοί να μην προκαλέσετε περαιτέρω βλάβη των ιστών (μην τους ξηράνετε-στεγνώσετε).
Σε πολλές περιπτώσεις, η πρόπτωση δεν θα αποκατασταθεί και η μόνη φυσική επιλογή είναι η κτηνιατρική χειρουργική επέμβαση ώστε να επιτύχουμε πλήρη θεραπεία. Ένα ράμμα σαν κορδόνι τσάντας τοποθετείται γύρω από την αμάρα υπό γενική αναισθησία, για να κρατήσει τα εντόσθια στο εσωτερικό του. Αλλά και αυτό συχνά αποτυγχάνει.
Οι διαδικασίες αυτές είναι αρκετά επιτυχείς, αλλά προφανώς καθιστούν το πουλί ανίκανο για περαιτέρω αναπαραγωγή.
Δεν έχω πραγματοποιήσει ποτέ αυτές τις διαδικασίες σε πτηνά μικρότερα από Cockatiel, προφανώς το άγχος και η διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης πρέπει να ληφθούν υπόψη αν μιλάμε για ένα μικρό πουλί τύπου finch.
Το ορυκτέλαιο δεν είναι καλή ιδέα, είτε σε αυτή την κατάσταση ή σε περίπτωση δυστοκίας.
Είναι μέρος μιας συχνής λάθος δοξασίας, ότι η δυστοκία ή το τέντωμα αντιστοιχεί με δυσκοιλιότητα. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για φυσική απόφραξη, έτσι το ορυκτέλαιο στην καλύτερη περίπτωση θα προκαλέσει μόνο διάρροια. Στην χειρότερη μπορεί να προκαλέσει μια τέτοια αναστάτωση του γαστρεντερικού σωλήνα με αποτέλεσμα να κάνει το πουλί ακόμα χειρότερα.
Μένω πάντα κατάπληκτος από τον αριθμό των ατόμων που πιστεύουν ότι το λάδι θα λιπάνει το αναπαραγωγικό σύστημα. (Όχι μια προσωπική κριτική σ’ εσάς τους αναγνώστες αλλά μια παρατήρηση ακόμα και για ορνιθολόγους που γράφουν βιβλία για πτηνά).
Εάν ένα αυγό είναι στην κατώτερη αναπαραγωγική οδό ή την αμάρα για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, η μήτρα και η αμάρα μπορεί να στεγνώσουν και απαιτούν λίπανση αλλά πρέπει να εφαρμόζεται κατά ανάδρομο τρόπο, δηλαδή πάνω από την αμάρα.
Όταν αναφερόμουν στα ανθρώπινα υδατοδιαλυτά λιπαντικά, δεν εννοούσα κάποια όπως αυτά για τις αιμορροΐδες αλλά για την αναπαραγωγή - δηλαδή Κ- Υ jelly ή παρόμοια και όχι λιπαντικά με βάση το λάδι.
Οι αιμορροΐδες είναι ένα εντελώς διαφορετικό πρόβλημα από το οποίο θα μπορούσε να πάσχει ένα πουλί. Στους ανθρώπους υπάρχουν άσχημα πρησμένα αιμοφόρα αγγεία που πρέπει να συσταλθούν - εξ ου και η χρήση φαινυλεφρίνης σε αυτά.
Στην περίπτωση των πουλιών, μπορεί να υπάρχει κάποια μικρή αγγειακή διόγκωση που θα μπορούσε να ωφεληθεί από την συστολή, ωστόσο ο κίνδυνος είναι ότι το πουλί μπορεί να απορροφήσει μεγάλες ποσότητες της φαινυλεφρίνης και αυτό θα μπορούσε να έχει συστημική επίδραση πάνω του (συνολικά).
Οπότε όχι, εγώ δεν θα συνιστούσα αυτό το είδος της αλοιφής.
Το διάλυμα ασβεστίου που χρησιμοποιώ λέγεται Calcium Sandoz. Θα έδινα 0,1 ml (για ένα <Link Removed>) στο στόμα με μια σύριγγα αν ήταν δυστοκία ή πρόπτωση. Αν έβλεπα πως είναι απαραίτητο, θα επαναλάμβανα μερικές φορές, 3-4 φορές την ημέρα.
Συχνά επίσης το χρησιμοποιώ στο νερό σε ποσοστό 10 ml / λίτρο. Πρέπει να προσφέρεται φρέσκο τουλάχιστον καθημερινά. Έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα να έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, καθιστώντας το εύγευστο και είναι χρήσιμο για ένα πουλί σε σοκ / στρες, ωστόσο πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι θα αυξήσει τα βακτήρια του νερού.
Δεδομένου ότι αρκετές φορές ο αιτιολογικός παράγων είναι η λοίμωξη εγώ κανονικά θα χρησιμοποιούσα πάντα αντιβιοτικά σ’ αυτές τις περιπτώσεις.
Ωστόσο, τα αντιβιοτικά που πωλούνται από τα κατάστημα κατοικίδιων ζώων, κανονικά δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε κατάσταση, δεδομένου ότι έχουν μικρή επίδραση στις παθογόνους νόσους (νόσους που προκαλούν τα βακτηρίδια). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή - είναι άχρηστα.
Η επιλογή του αντιβιοτικού και η δοσολογία είναι προφανώς απόφαση του θεράποντος κτηνίατρου.
Οι κάτοχοι πτηνών που έρχονται αντιμέτωποι με μια πρόπτωση αμάρας, θα πρέπει να σταματούν λίγο πριν από τα αντιβιοτικά, στηριζόμενοι μόνο στο ασβέστιο, την προσπάθεια επανεισαγωγής του εντέρου και την υποστηρικτική θεραπεία. Εάν αυτά δεν λειτουργήσουν, τότε πρόκειται για ένα κτηνιατρικό θέμα ή διαφορετικά μόνη λύση είναι η <Link Removed>.
Στην εικόνα, ένα διασωθέν αρσενικό Sulphur-crested Cockatoo, υποφέρει από πρόπτωση αμάρας, πιθανότατα προερχόμενης από μία διατροφή αποκλειστικά βασισμένη σε σπόρους, η οποία ήταν χαμηλή σε ασβέστιο.
Ο κτηνίατρος ώθησε την πρόπτωση πίσω στην θέση της και χειρουργικά έραψε τις δύο πλευρές της αμάρας ώστε να την μικρύνει.
Λόγοι που προκαλούν την πρόπτωση της αμάρας στα πτηνά
Δυστοκία
Η δυστοκία και η πρόπτωση είναι συμπτώματα και οπτικές ενδείξεις πολύ περισσότερων πραγμάτων απ’ ό,τι ένα πρόβλημα με το ασβέστιο.Η ωοτοκία είναι μεταβολικά απαιτητή. Μερικές απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η αύξηση πρόσληψης πρωτεϊνών, ασβεστίου, λίπους, βιταμίνης Α, D3 και ίχνη βιταμίνης Ε, σεληνίου και νατρίου.
Αν το σώμα δεν μπορεί να αντλήσει επιπλέον θρεπτικά συστατικά από τα αποθηκευμένα στον οργανισμό, όπως βιταμίνες Α και Ε μέσω των αποθεμάτων λίπους και ασβεστίου από τα οστά μέσω του αίματος (το οποίο έπειτα κυκλοφορεί στους ιστούς), οι μύες γίνονται αδύναμοι και δεν μπορούν να λειτουργήσουν ικανοποιητικά ώστε να εξωθήσουν το αυγό.
Η δυστοκία μπορεί να είναι μία αιτία. Θυμηθείτε ότι <Link Removed> δεν είναι η απλή παρουσία ενός αυγού, είναι η ανεπάρκεια ασβεστίου στο αίμα και τους ιστούς. Ως εκ τούτου, μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή πριν, κατά την διάρκεια ή αμέσως μετά την ωοτοκία.
Ακόμα και όταν το διαθέσιμο ασβέστιο είναι επαρκές, μπορεί να συμβεί, επειδή η ποσότητα του ασβεστίου που απαιτείται για την παραγωγή του κελύφους των αυγών είναι μεγαλύτερη από την ποσότητα του ασβεστίου που ένα πουλί μπορεί να φάει σε μια περίοδο 24 ωρών.
Αυτός είναι ο λόγος που το θηλυκό πτηνό πρέπει να είναι σε άριστη κατάσταση γενικά, πολύ πριν την περίοδο της αναπαραγωγής. Αυτό μας διασφαλίζει ότι διαθέτει επαρκείς ποσότητες ασβεστίου που είναι αποθηκευμένες στα οστά της, άμεσα διαθέσιμες σε πρώτη ζήτηση.
Επειδή η δυστοκία είναι στην πραγματικότητα υπασβεστιαιμία (χαμηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα) όλοι οι μύες του σώματος γίνονται αδύναμοι και υπολειτουργούν.
Η μήτρα δεν μπορεί να συσπαστεί αρκετά για να ωθήσει το αυγό, ο σφιγκτήρας μυς της αμάρας μπορεί να είναι πολύ αδύναμος για να το κρατήσει και γενικά οι μύες του σώματος δεν μπορούν να παράγουν ενέργεια για να διατηρηθεί το πουλί ζεστό - ως εκ τούτου προκαλείται σοκ.
Επομένως, κάθε πουλί με πρόπτωση θα πρέπει να διατηρείται ζεστό και να του χορηγηθεί ασβέστιο σε κάποια μορφή, με την ελπίδα να αυξηθεί ο μυϊκός τόνος της αμάρας.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τάσσομαι υπέρ της χορήγησης υγρού ασβεστίου, καθώς και σε πηγές ασβεστίου στο νερό.
Φυσικά το κόκαλο σουπιάς πάντα είναι χρήσιμο.
Πρόπτωση λόγω λοίμωξης της μήτρας ή της αμάρας
Πρόπτωση επίσης μπορεί να προκληθεί λόγω λοίμωξης της μήτρας ή της αμάρας που δημιουργεί ερεθισμό της περιοχής και προκαλεί τέντωμα, με αποτέλεσμα την αποβολή μέρους του εντέρου. Σ’ αυτή την περίπτωση, απαιτείται να δώσουμε αντιβιοτικά στο πτηνό.Εάν μια πρόπτωση εκτίθεται στον αέρα για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναπτυχθεί μόλυνση και συν τω χρόνω ο ιστός στεγνώνει, κάτι που προκαλεί περαιτέρω ερεθισμό και περισσότερο τέντωμα, ώστε τελικά αυτό να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πρόπτωση.
Potty training (εκπαίδευση αφόδευσης)
Το Potty training (εκπαίδευση αφόδευσης) είναι επίσης ένας παράγοντας που μπορεί να συμβάλλει στην πρόπτωση. Εκπαιδεύοντας τα πτηνά μας να "κρατιούνται" και να κουτσουλάνε μετά από εντολή, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ασκείται πίεση στα εσωτερικά όργανα καθώς τα περιττώματα συσσωρεύονται στο εσωτερικό τους.Είναι μια επικίνδυνη πρακτική.
Αποκατάσταση πρόπτωσης
Είναι σημαντικό να λιπάνετε και να προσπαθήσετε απαλά να επανεισαγάγετε τον ιστό στην θέση, αλλά πρέπει να είστε προσεκτικοί τι θα χρησιμοποιήσετε.Κάποια υδατοδιαλυτά λιπαντικά που έχουν σχεδιαστεί για ανθρώπους είναι καλά. Μερικές φορές ήπια αντισηπτικά ενδείκνυνται, αλλά να είστε προσεκτικοί να μην προκαλέσετε περαιτέρω βλάβη των ιστών (μην τους ξηράνετε-στεγνώσετε).
Σε πολλές περιπτώσεις, η πρόπτωση δεν θα αποκατασταθεί και η μόνη φυσική επιλογή είναι η κτηνιατρική χειρουργική επέμβαση ώστε να επιτύχουμε πλήρη θεραπεία. Ένα ράμμα σαν κορδόνι τσάντας τοποθετείται γύρω από την αμάρα υπό γενική αναισθησία, για να κρατήσει τα εντόσθια στο εσωτερικό του. Αλλά και αυτό συχνά αποτυγχάνει.
- Καθαρίστε την πρόπτωση κάτω από ζεστό τρεχούμενο νερό ή με ένα ζεστό αλατούχο διάλυμα, ακολούθως ξεβγάλετε με αντισηπτικό.
- Στεγνώστε. Καλύψτε τον ιστό με ζάχαρη, μέλι ή κρέμα για αιμορροΐδες. Αφήστε το για 15-20 λεπτά της ώρας, ξεπλύνετε και στεγνώστε.
- Βάλτε λίγο K-Y Jelly και στο τέλος με μία μπατονέτα αυτιών σπρώξτε για να επανεισάγετε την μάζα της πρόπτωσης πολύ βαθιά στην αμάρα. Τοποθετείστε το δάκτυλό σας για 30-60 δευτερόλεπτα πάνω από την αμάρα. Τοποθετείστε το πτηνό σε ένα θερμό και υγρό <Link Removed>. Ελέγξτε αν η πρόπτωση παραμένει εντός.
- Αν η πρόπτωση ξανασυμβεί, επαναλάβετε τα ανωτέρω βήματα. Αν ακολουθήσουν δύο ακόμα αποτυχημένες προσπάθειες, επισκεφθείτε τον κτηνίατρό σας να συρράψει το σημείο, ώστε να κρατηθεί ο ιστός στην θέση του.
Επεμβατικές επιλογές αποκατάστασης
Αν το πουλί είναι ένα κατοικίδιο ζώο, η καλύτερη επιλογή είναι η στείρωση (desexing) δηλαδή να αφαιρεθεί η πρησμένη μήτρα και, εάν είναι απαραίτητο, μια διαδικασία που ονομάζεται cloacapexy να ραφτεί η αμάρα πίσω στο εσωτερικό του σώματος.Οι διαδικασίες αυτές είναι αρκετά επιτυχείς, αλλά προφανώς καθιστούν το πουλί ανίκανο για περαιτέρω αναπαραγωγή.
Δεν έχω πραγματοποιήσει ποτέ αυτές τις διαδικασίες σε πτηνά μικρότερα από Cockatiel, προφανώς το άγχος και η διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης πρέπει να ληφθούν υπόψη αν μιλάμε για ένα μικρό πουλί τύπου finch.
Πρώτες βοήθειες
Κάτι που είναι πολύ σημαντικό είναι εάν ο ιστός φαίνεται υγιής, εάν φαίνεται ότι ξηραίνεται και πεθαίνει, τα πράγματα είναι μάλλον πολύ αργά.Το ορυκτέλαιο δεν είναι καλή ιδέα, είτε σε αυτή την κατάσταση ή σε περίπτωση δυστοκίας.
Είναι μέρος μιας συχνής λάθος δοξασίας, ότι η δυστοκία ή το τέντωμα αντιστοιχεί με δυσκοιλιότητα. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για φυσική απόφραξη, έτσι το ορυκτέλαιο στην καλύτερη περίπτωση θα προκαλέσει μόνο διάρροια. Στην χειρότερη μπορεί να προκαλέσει μια τέτοια αναστάτωση του γαστρεντερικού σωλήνα με αποτέλεσμα να κάνει το πουλί ακόμα χειρότερα.
Μένω πάντα κατάπληκτος από τον αριθμό των ατόμων που πιστεύουν ότι το λάδι θα λιπάνει το αναπαραγωγικό σύστημα. (Όχι μια προσωπική κριτική σ’ εσάς τους αναγνώστες αλλά μια παρατήρηση ακόμα και για ορνιθολόγους που γράφουν βιβλία για πτηνά).
Εάν ένα αυγό είναι στην κατώτερη αναπαραγωγική οδό ή την αμάρα για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, η μήτρα και η αμάρα μπορεί να στεγνώσουν και απαιτούν λίπανση αλλά πρέπει να εφαρμόζεται κατά ανάδρομο τρόπο, δηλαδή πάνω από την αμάρα.
Όταν αναφερόμουν στα ανθρώπινα υδατοδιαλυτά λιπαντικά, δεν εννοούσα κάποια όπως αυτά για τις αιμορροΐδες αλλά για την αναπαραγωγή - δηλαδή Κ- Υ jelly ή παρόμοια και όχι λιπαντικά με βάση το λάδι.
Οι αιμορροΐδες είναι ένα εντελώς διαφορετικό πρόβλημα από το οποίο θα μπορούσε να πάσχει ένα πουλί. Στους ανθρώπους υπάρχουν άσχημα πρησμένα αιμοφόρα αγγεία που πρέπει να συσταλθούν - εξ ου και η χρήση φαινυλεφρίνης σε αυτά.
Στην περίπτωση των πουλιών, μπορεί να υπάρχει κάποια μικρή αγγειακή διόγκωση που θα μπορούσε να ωφεληθεί από την συστολή, ωστόσο ο κίνδυνος είναι ότι το πουλί μπορεί να απορροφήσει μεγάλες ποσότητες της φαινυλεφρίνης και αυτό θα μπορούσε να έχει συστημική επίδραση πάνω του (συνολικά).
Οπότε όχι, εγώ δεν θα συνιστούσα αυτό το είδος της αλοιφής.
Το διάλυμα ασβεστίου που χρησιμοποιώ λέγεται Calcium Sandoz. Θα έδινα 0,1 ml (για ένα <Link Removed>) στο στόμα με μια σύριγγα αν ήταν δυστοκία ή πρόπτωση. Αν έβλεπα πως είναι απαραίτητο, θα επαναλάμβανα μερικές φορές, 3-4 φορές την ημέρα.
Συχνά επίσης το χρησιμοποιώ στο νερό σε ποσοστό 10 ml / λίτρο. Πρέπει να προσφέρεται φρέσκο τουλάχιστον καθημερινά. Έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα να έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, καθιστώντας το εύγευστο και είναι χρήσιμο για ένα πουλί σε σοκ / στρες, ωστόσο πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι θα αυξήσει τα βακτήρια του νερού.
Δεδομένου ότι αρκετές φορές ο αιτιολογικός παράγων είναι η λοίμωξη εγώ κανονικά θα χρησιμοποιούσα πάντα αντιβιοτικά σ’ αυτές τις περιπτώσεις.Ωστόσο, τα αντιβιοτικά που πωλούνται από τα κατάστημα κατοικίδιων ζώων, κανονικά δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε κατάσταση, δεδομένου ότι έχουν μικρή επίδραση στις παθογόνους νόσους (νόσους που προκαλούν τα βακτηρίδια). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή - είναι άχρηστα.
Η επιλογή του αντιβιοτικού και η δοσολογία είναι προφανώς απόφαση του θεράποντος κτηνίατρου.
Οι κάτοχοι πτηνών που έρχονται αντιμέτωποι με μια πρόπτωση αμάρας, θα πρέπει να σταματούν λίγο πριν από τα αντιβιοτικά, στηριζόμενοι μόνο στο ασβέστιο, την προσπάθεια επανεισαγωγής του εντέρου και την υποστηρικτική θεραπεία. Εάν αυτά δεν λειτουργήσουν, τότε πρόκειται για ένα κτηνιατρικό θέμα ή διαφορετικά μόνη λύση είναι η <Link Removed>.
Στην εικόνα, ένα διασωθέν αρσενικό Sulphur-crested Cockatoo, υποφέρει από πρόπτωση αμάρας, πιθανότατα προερχόμενης από μία διατροφή αποκλειστικά βασισμένη σε σπόρους, η οποία ήταν χαμηλή σε ασβέστιο.
Ο κτηνίατρος ώθησε την πρόπτωση πίσω στην θέση της και χειρουργικά έραψε τις δύο πλευρές της αμάρας ώστε να την μικρύνει.
