Γενικά Τα πτηνά συντροφιάς

Γενικές πληροφορίες για τα πτηνά συντροφιάς, στοιχεία παθολογίας και οδηγίες για τη φροντίδα της υγείας τους ως κατοικίδια.

Τα κατοικίδια, πτηνά συντροφιάς​

Παράλληλα με την αύξηση της ζωοφιλίας που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, και την αύξηση του αριθμού των ζώων (ιδιαίτερα των τετραπόδων), που ο άνθρωπος διατηρεί στα μεγάλα κυρίως αστικά κέντρα, ως ζώα συντροφιάς ή αναψυχής, έχουμε και ανάλογη αύξηση των πτηνών που διατηρούνται ως ζώα συντροφιάς ή αναψυχής.

Διάφορα πτηνά, κυρίως <Link Removed> και <Link Removed>, ήταν δημοφιλή κατοικίδια από αιώνες. Ο βασικότερος λόγος της προσέγγισης των ζώων αυτών από τον άνθρωπο ήταν το μελωδικό τους κελάηδημα και δευτερευόντως τα εκπληκτικά πολλές φορές χρώματα τους.

Στη σημερινή εποχή, εκτός από τα δύο παραπάνω χαρακτηριστικά που κάποια από τα πτηνά διαθέτουν, σημαντικό ρόλο στην επιλογή των πτηνών ως κατοικίδιων αναψυχής, παίζουν επίσης:

• Ο λίγος χρόνος που απαιτείται για την περιποίησή τους
• Ο μικρός χώρος που καταλαμβάνουν στις σύγχρονες κατοικίες
• Το μικρό κόστος που απαιτείται (για τα περισσότερα από αυτά) για την απόκτηση και τη συντήρησή τους

Τα κυριότερα είδη πτηνών που διατηρούνται από τον άνθρωπο ως πτηνά αναψυχής ανήκουν σε δύο βασικές κατηγορίες:

1. <Link Removed>
2. <Link Removed>

Τα Καναρίνια​

Κατάγονται από τα Κανάρια Νησιά, Μαδέρα και Αζόρες από όπου πέρασαν στην Ευρώπη το 15ο αιώνα με τους Πορτογάλους εξερευνητές. Έχουν μήκος από 12 έως 14 cm, ενώ το άνοιγμα των πτερών τους είναι γύρω στα 21 cm. Το βάρος τους είναι 15 έως 35gr. Η διάρκεια της ζωής τους είναι κατά μέσο όρο 15 έτη.

Η αναπαραγωγική τους περίοδος αρχίζει τον Απρίλιο, ενώ το ζευγάρωμα μπορεί να γίνει από το πρώτο έτος της ηλικίας και καλό είναι να μην ξεπερνά το έκτο έτος. Το θηλυκό γεννά τα αυγά του κάθε 24 ώρες περίπου και παράγει από 4 έως 6. Η επώαση των αυγών διαρκεί 14 ημέρες. Η γέννηση αλλά και η επώαση των αυγών, μπορεί να επαναληφθούν 2- 3 φορές μέσα σε μία αναπαραγωγική περίοδο.

Περισσότερα για την <Link Removed>.

Το κελάηδημα στα καναρίνια έχει ποικιλία στην ένταση και στη χροιά αλλά και στην ποιότητα του ήχου. Το κελάηδημα σταματά κατά την περίοδο της αλλαγής του πτερώματος και επηρεάζεται επίσης από τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Πιο ωραία και δυνατά κελαηδούν τα αρσενικά, και μάλιστα κατά την περίοδο της αναπαραγωγής.

Φυλές καναρινιών​

Οι φυλές των καναρινιών ταξινομούνται με μεγάλη δυσκολία και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

• Ανάλογα με την ποιότητα κελαηδήματος: Χάρτζ, Μαλινουά, Τιμπράντος, Αμέρικαν Σίνγκερ. Περισσότερα για τα <Link Removed>.
• Ανάλογα με τον χρωματισμό: Πράσινο, Κίτρινο, Λευκό, Μπλε, Καστανόχρωμο, Ρεντ Φάκτορ, Ισαβέλλας.
• Περισσότερα για τα <Link Removed>.
• Ανάλογα με το μέγεθος: Γιορκσάιρ, Λανκασάιρ, Λίζαρντ, Κρεστ, Γκλόστερ, Νόργουιτς, Μπόρντερ, Φάιφ, Κολόμπους, Σκοτς, Παρίσιαν Φριλ, Μίλαν Φριλ, Πάντοβαν, Σουίς, Νόρθερν Ντατς, Σάουθερν Ντατς, Μίνχενερ και Τζαπανίζ Χόσο.

Είναι πτηνά σποροφάγα με κυριότερες προτιμήσεις στον καναρόσπορο, το κεχρί, το κανναβούρι, τη βρώμη, το λινάρι, το κάρδαμο και την παπαρούνα. Επιπλέον θα πρέπει να προσφέρουμε στα πτηνά ως συμπλήρωμα στη διατροφή τους διάφορα φρούτα, κόκαλο σουπιάς, άμμο και βραστό αυγό, ενώ το νερό θα πρέπει να είναι άφθονο.

Σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο πολύ καλά μίγματα από τα παραπάνω στοιχεία, τα οποία είναι ισορροπημένα σε ότι αφορά στις διατροφικές τους ανάγκες

Τα Ψιττακοειδή​

Είναι τα πτηνά που ανήκουν σε τρεις βασικές οικογένειες:

1. Loridae
2. <Link Removed>
3. <Link Removed>

Στη χώρα μας το πιο διαδεδομένο ψιττακοειδές και με πολλούς φίλους είναι τα <Link Removed> του γένους parakeets, είναι δε διεθνώς γνωστό με το όνομα Budgerigar, ενώ επικράτησε στα νέα ελληνικά η ονομασία "παπαγαλάκια". Άλλα Ψιττακοειδή είναι οι <Link Removed>, οι <Link Removed>, οι <Link Removed>, οι <Link Removed> καθώς και τα μικρόσωμα <Link Removed>.

Τα Παπαγαλάκια ή Budgerigars είναι τα πιο κοινωνικά ψιττακοειδή, με ικανότητα ομιλίας, που βασίζεται στην συνεχή και υπομονετική επανάληψη. Το μήκος τους είναι 14-16 cm, το άνοιγμα των πτερύγων είναι 25-30 cm, ενώ το βάρος τους από 35 έως 60 gr.

Στη βάση του άνω ράμφους υπάρχουν δύο χαρακτηριστικές μάζες περίπου ωοειδείς, το χρώμα των οποίων καθορίζει το φύλο. Έτσι στα αρσενικά ο συγκεκριμένος ιστός έχει χρώμα μπλε, ενώ στα θηλυκά έχει χρώμα καστανό. Η διάρκεια ζωής τους είναι γύρω στα 8 έτη. Τα παπαγαλάκια είναι ικανά να αναπαραχθούν από 3 - 4 μηνών.

Η περίοδος αναπαραγωγής αρχίζει την άνοιξη. Τα αυγά γεννιούνται κάθε 48 ώρες. Έχουν δύο εκκολάψεις σε κάθε αναπαραγωγική περίοδο, όπου στην πρώτη γεννιούνται 3-7 αυγά, ενώ στη δεύτερη 5-12 αυγά.

Είναι σποροφάγα πτηνά, καταναλώνουν καναρόσπορο, κεχρί, ηλιόσπορο, λιναρόσπορο κλπ. Στο εμπόριο κυκλοφορούν ειδικά συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν λέκιθο αυγών, σκόνη γάλακτος, μαγιά μπύρας κλπ, αλλά τα συμπληρώματα αυτά δεν πρέπει να ξεπερνούν το 15% της συνολικής ποσότητας τροφής τους. Καλό είναι σε μικρές ποσότητες να χορηγούνται επίσης πράσινα φυτά και φρούτα.

Ιθαγενή πτηνά​

Στην Ελληνική αγορά διατίθενται επίσης και διάφορα άλλα είδη πτηνών τα οποία ανήκουν στην άγρια πανίδα της χώρας μας. Η σύλληψη, και η εμπορία των πτηνών αυτών, απαγορεύονται, από τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και από την Ελληνική Νομοθεσία. Τέτοια είδη πτηνών είναι: ο <Link Removed>, η Καρδερίνα, το <Link Removed>, ο <Link Removed>, το <Link Removed>, ο <Link Removed> και ο Κότσυφας.

Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε και το ότι στη χώρα μας υπάρχουν επίσης "χομπίστες" εκτροφείς περιστεριών, οι οποίοι εκτρέφουν διάφορες φυλές "ταχυδρομικών" περιστεριών, στα οποία απολαμβάνουν το περίφημο πέταγμα ακριβείας που τα πτηνά αυτά πραγματοποιούν.

Νοσήματα που προσβάλλουν τα πτηνά​

Σε ότι αφορά τα βασικά νοσήματα που προσβάλλουν τα πτηνά συντροφιάς και επομένως συχνά απασχολούν τους ιδιοκτήτες τους, αυτά μπορούν να ταξινομηθούν στις εξής ενότητες:

• Νοσήματα που σχετίζονται με παράγοντες καταπόνησης (stress).
• Νοσήματα που οφείλονται σε βακτήρια, ιούς, μύκητες και παράσιτα.
• Νοσήματα που οφείλονται σε διατροφικά σφάλματα.

Τα πτηνά είναι πολύ ευαίσθητοι οργανισμοί. Η ευαισθησία τους αυτή ενεργοποιείται από οποιαδήποτε αλλαγή στο περιβάλλον τους. Καταστάσεις που σε εμάς τους ανθρώπους φαίνονται φυσιολογικές μπορεί στο πτηνό να προκαλέσουν έντονο stress. Τέτοιες καταστάσεις είναι:

• Αλλαγή κατοικίας
• Αλλαγή αντικειμένων και επίπλων στο περιβάλλον
• Αλλαγή ιδιοκτήτη
• Εγκατάσταση του πτηνού στο καινούριο του σπίτι
• Μεγάλο και πολύωρο ταξίδι
• Εγκατάσταση νέου πτηνού στον ίδιο χώρο
• Εγκατάσταση άλλου κατοικίδιου (σκύλος ή γάτα) στον ίδιο χώρο
• Αλλαγή κλουβιού
• Αλλαγή τροφής και διατροφικών συνηθειών
• Περίοδος της αναπαραγωγής
• Ζητήματα κυριαρχίας και επιβολής, εάν είναι πολλά πτηνά στον ίδιο χώρο
• Προσπάθεια επιβολής του αρσενικού στο θηλυκό
• Έντονο stress που προκαλείται από την επίσκεψη στον κτηνίατρο.

Θα πρέπει επίσης να θυμόμαστε ορισμένα στοιχεία από τη συμπεριφορά των πτηνών όταν αυτά διαβιούν στη φύση. Εκεί λοιπόν, τα αρσενικά μάχονται μεταξύ τους προκειμένου ο δυνατότερος να επικρατήσει και να αποκτήσει την ασφαλέστερη φωλιά, αλλά είναι και αυτός που θα κατακτήσει το θηλυκό.

Όταν λοιπόν εμείς τους παρέχουμε μια έτοιμη φωλιά, αυτό τους δημιουργεί μια συνθήκη διαφορετική από αυτή που γονιδιακά είναι προγραμματισμένα για να αντιδράσουν. Επίσης όταν εισάγουμε ένα καινούριο αρσενικό σε μία κλούβα με πολλά άλλα πτηνά και διαφορετικών φύλων, αυτό θα πρέπει να αποδείξει την αμφισβητούμενη δύναμή του.

Έτσι, το νέο πτηνό θα πρέπει να τοποθετηθεί στην αρχή σε μία κλούβα σε κοντινή θέση ώστε να υπάρχει οπτική και ακουστική επαφή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τελικά ένα πτηνό σε κλουβί, είναι ένα πτηνό σε αιχμαλωσία, άρα πολλές φορές έχει και την αντίστοιχη συμπεριφορά.

Πάρα πολλά πτηνά αναπτύσσουν με τον καιρό πολύ στενές σχέσεις με τον ιδιοκτήτη τους, και στη σχέση αυτή αδυνατούν να δεχτούν την παρεμβολή άλλου πτηνού, ζώου ή ανθρώπου.

Τα νοσήματα που εμφανίζονται σε πτηνά που υπόκεινται σε καταστάσεις stress, μπορούν να μελετηθούν είτε ως αυτοτελείς νοσολογικές οντότητες, ή ως ένα σύνδρομο, με κοινή συμπτωματολογία που αντιμετωπίζεται με ενιαίο τρόπο μελέτης και αντίστοιχες θεραπευτικές τεχνικές.

Συμπτώματα​

Κάποια από τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε πτηνά που υπόκεινται σε καταστάσεις stress όπως αυτές περιγράφηκαν παραπάνω, μπορεί να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

• Πτερόρροια γενικευμένη ή και εντοπισμένη
• Αυτοτραυματισμός, αυτοραμφισμός
• Ανορεξία
• Κατήφεια, πτέρωμα ανορθωμένο, υπνηλία
• Γαστρεντερικές διαταραχές (εμετός, διάρροια)
• Νευρικότητα, υπερδιέγερση, υπερκινητικότητα, κραυγές, υστερία.

Από τα συμπτώματα που περιγράφηκαν μπορεί να εμφανιστούν ένα από αυτά, ή κάποια από αυτά, ή σπανιότερα όλα. Ποικίλλουν σε ένταση και η διάρκειά τους είναι ακαθόριστη.

Διάγνωση​

Σημαντικό ρόλο στη διάγνωση παίζει η λήψη από τον κτηνίατρο, του καλού και λεπτομερούς ιστορικού από τον ιδιοκτήτη του πτηνού. Επίσης και η ύπαρξη κάποιων από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν.

Θεραπεία​

Όπως έγινε εμφανές από την εισαγωγή, επειδή οι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση της κατάστασης αυτής είναι πολλοί, η θεραπεία θα εξαρτηθεί από το κατά πόσον οι παράγοντες αυτοί μπορούν να ανασταλούν ή να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά. Κάθε αλλαγή στη ζωή των πτηνών θα πρέπει να γίνεται σταδιακά και με αργούς ρυθμούς.

Επίσης ο κτηνίατρος θα καθορίσει ανάλογα θεραπευτικά πρωτόκολλα, για τα δευτερογενή συμπτώματα:

• Κατάλληλη αντιβιοθεραπεία για τους τραυματισμούς από τον αυτοραμφισμό.
• Υποστηρικτική ενυδάτωση και δια της βίας διατροφή, στην περίπτωση της ανορεξίας.
• Βιταμίνες, αμινοξέα στην περίπτωση της πτερόρροιας.
• Αντιεμετικά, αντιδιαρροϊκά φάρμακα για τις αντίστοιχες περιπτώσεις.

Σημείωση​

Σε ότι αφορά την Πτερόρροια, λόγω του ότι αυτή η κατάσταση απασχολεί πολλούς ιδιοκτήτες πτηνών θα πρέπει να αναφέρουμε τα εξής:

Η Πτερόρροια είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο που συμβαίνει στα καναρίνια κυρίως από την άνοιξη έως το φθινόπωρο ενώ στα παπαγαλάκια και τα άλλα ψιττακοειδή ολόκληρο το έτος. Η πτερόρροια ρυθμίζεται από ορμονικούς μηχανισμούς (προγεστερόνη και θυροξίνη). Κατά τη διάρκεια της πτερόρροιας το καναρίνι κυρίως σταματά το κελάηδημα. Αυτό συμβαίνει ή για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας (προκειμένου το πτηνό να ανανεώσει το πτέρωμά του) ή για λόγους αδιαφορίας για την αναπαραγωγή.

Κάποιες καταστάσεις όπως το stress που αναπτύξαμε παραπάνω, το θερμό και ξηρό περιβάλλον, η υγρασία (πτηνά στην κουζίνα), ραμφισμοί από άλλα πτηνά, προκαλούν παθολογική πτερόρροια γενικευμένη ή εντοπισμένη σε συγκεκριμένα σημεία (κυρίως κεφαλή).

Περισσότερα για την <Link Removed>.

Η θεραπεία στην φυσιολογική πτερόρροια δεν υπάρχει. Παρέχονται μόνο υποστηρικτικά βιταμίνες και αμινοξέα. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις και ανάλογα με το ιστορικό που παρέχεται από τον ιδιοκτήτη του πτηνού, προτείνεται από τον κτηνίατρο το ανάλογο θεραπευτικό σχήμα.

Σχετικό περιεχόμενο​

Λοιμώδη νοσήματα στα πτηνά συντροφιάς
<Link Removed>