Mικρό στρουθιόμορφο πουλί της οικογένειας των Φριγκιλιδών με 11-12 εκατοστά μήκος και ιδιαίτερη εμφάνιση λόγω του εντυπωσιακού κόκκινου χρώματος στην κορώνα. Είναι το παλιότερο σκαρθί στην Ευρώπη και στην Ασία, που αναγνωρίστηκε πριν από το γνωστό σ’ εμάς σκαρθί.
Ζει και αναπαράγεται σε ορεινές δασώδεις περιοχές, γύρω από συστάδες δέντρων (που τα προτιμάει και για την κατασκευή φωλιάς), ορεινές κοιλάδες και λιβάδια με χαμηλή βλάστηση και σε περιοχές που έχουν δίπλα τους λίμνες η ποτάμια.
Συναντάται στην περιοχή του Καυκάσου, στα ψηλότερα βουνά της Τουρκίας, στην Αρμενία και γενικότερα της ανατολής μέχρι το Ιράν, την Ινδία και το Αφγανιστάν. Το χειμώνα κατεβαίνει χαμηλότερα σε Λίβανο και Ισραήλ, ενώ το φθινόπωρο συναντάται και στα παράλια της Μικράς Ασίας και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Χίο, Μυτιλήνη).
Ακόμη, πληθυσμοί του έχουν παρατηρηθεί και στη Νότια Αφρική, αναμεμειγμένοι η μοιραζόμενοι τις ίδιες περιοχές με το serinus syriacus, το serinus canicollis και το serinus alario.
Εκτός της περιόδου αναπαραγωγής εμφανίζεται σε μικρά κοπάδια πάνω σε γαϊδουράγκαθα, αγριοτριανταφυλλιές, τσουκνίδες, ενώ η διατροφή του περιλαμβάνει μικρούς σπόρους, senecio, δαχτυλίδα, πόα, θυμάρι, μικρά έντομα και αφίδες όπως και οι υπόλοιπες σπίζες.
Αγαπούν ιδιαίτερα το μπάνιο ακόμα και τις κρύες μέρες του χειμώνα.
Μοιάζει αρκετά στο φαινότυπο με τη σημυδόσπιζα (RED POLL) λόγω του εντυπωσιακού κόκκινου στο μέτωπο (στα αρσενικά, που πάντως στο μαύρο καναρίνι εμφανίζεται πιο έντονος. Στο θηλυκό αυτό το κόκκινο "ατονεί" και σε χρώμα και σε μέγεθος, κάνοντας εύκολη τη διάκριση στα δύο φύλα.
Τα ενήλικα πουλιά έχουν σκουρόχρωμο λαιμό και πλάτη, εναλλαγές με ραβδώσεις μεταξύ κίτρινου και μαύρου στο στήθος, στην κοιλιά και στο υπόλοιπο σώμα (αν και λιγότερο μελανινικό σε σχέση με την πλάτη), χάλκινο χρώμα σε λωρίδες των φτερών, ουροπύγιο πορτοκαλοκίτρινο που καταλήγει σε καφέ διχάλα, ενώ η αμάρα του έχει χρώμα λευκόγκριζο.
Τα νεαρά άτομα είναι κι αυτά σκουρόχρωμα χωρίς την κορώνα και με σχεδόν καφέ αποχρώσεις που εναλλάσσονται με το μαύρο.
Το κελάηδισμα τους μοιάζει με του σκαρθιού ενώ έχει στοιχεία από φανέτο και καρδερίνα.
Η μάσκα του αρσενικού είναι μαύρη και εκτείνεται από τη βάση του ράμφους μέχρι το σβέρκο, χάνοντας σε "ένταση" από τη ράχη και κάτω. Κατά μήκος του σώματος σχηματίζονται γραμμώσεις που εναλλάσσονται μεταξύ μαύρου και χρυσοκίτρινου χρώματος. Τα πόδια έχουν μαύρη απόχρωση.
Η περίοδος της αναπαραγωγής είναι από το Μάρτη μέχρι τα μέσα Ιουλίου σε ξεχωριστά ζευγάρια μακριά το ένα από το άλλο. Ζει σε ομάδες, μικρά κοπάδια μέχρι 30 ατόμων. Όταν υπάρχει η δυνατότητα επιλογής, το ζευγάρι φτιάχνει τη φωλιά του σε κέδρους η ερυθρελάτη.
Η αναπαραγωγή του σε εκτροφεία θα πρέπει να γίνεται σε μεγάλες ζευγαρώστρες (90 cm) ή σε μεγαλύτερες κλούβες πτήσης, ενώ η διατροφή του στηρίζεται σε περίλλα, chia, δαχτυλίδα, κίτρινο κεχρί (τσαμπί ), αυγό, αυγοτροφή, φυτά (όπως ζωχός, σενέκιο, τσουκνίδα, γαϊδουράγκαθο), φύτρα, συμπληρώματα αλλά και σκουλήκια (π.χ. pinkies).
Ο οργανισμός τους αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες, αρκεί αυτές να μη συνδυάζονται με υψηλά ποσοστά υγρασίας (πάνω από 65%).
Για την κατασκευή της φωλιάς (ξερά χόρτα, χνούδι, γρασίδι, τρίχες ζώων, καρύδα) η ευθύνη βαραίνει τη θηλυκιά αλλά συχνά παρατηρούνται και αρσενικά να κουβαλάνε υλικά για την κατασκευή της. Η διάμετρος της φωλιάς (όπως και της καρδερίνας) θα πρέπει να είναι 8 cm (αν και κάνει και αυτή που χρησιμοποιούμε στα καναρίνια των 10 cm), ενώ η διάμετρος των δαχτυλιδιών θα πρέπει να είναι 2,2 mm.
Θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη συμπεριφορά της θηλυκιάς μετά το δαχτυλίδωμα, γιατί πιθανώς να παρουσιαστούν προβλήματα μη αποδοχής του δαχτυλιδιού στο πόδι του νεοσσού (όπως και στα περισσότερα ιθαγενή), με αντίστοιχα προβλήματα προσπάθειας απαλλαγής του και με άσχημα επακόλουθα για τα μικρά που προκειμένου να βγει το δαχτυλίδι (που νοείται σαν λέρωμα-κουτσουλιά) μπορεί να πεταχθούν από τη φωλιά.
Χρειάζεται οπωσδήποτε "κάλυψη" με λευκοπλάστ και δαχτυλίδωμα αργά το απόγευμα, για να μην προλάβει η θηλυκιά να "καθαρίσει" τη φωλιά.
Συνήθως η θηλυκιά κλωσσάει από 3-5 αυγά που επωάζονται σε 11-12 ημέρες. Στο τάισμα των νεοσσών βοηθάνε και οι δύο γονείς, ενώ τα μικρά αφήνουν τη φωλιά σε περίπου 15 ημέρες και χρειάζονται σχεδόν ίδια περίοδο μέχρι τον απογαλακτισμό τους.
Το τουρκοσκαρθί αναπαράγεται στο κλουβί και είναι πολύ διαδεδομένος μεταξύ των λίγων εκτροφέων που κατέχουν τέτοια πουλιά, ο υβριδισμός με καναρίνι που δίνει και πανέμορφα υβρίδια - "μούλους".
Ζει και αναπαράγεται σε ορεινές δασώδεις περιοχές, γύρω από συστάδες δέντρων (που τα προτιμάει και για την κατασκευή φωλιάς), ορεινές κοιλάδες και λιβάδια με χαμηλή βλάστηση και σε περιοχές που έχουν δίπλα τους λίμνες η ποτάμια.
Συναντάται στην περιοχή του Καυκάσου, στα ψηλότερα βουνά της Τουρκίας, στην Αρμενία και γενικότερα της ανατολής μέχρι το Ιράν, την Ινδία και το Αφγανιστάν. Το χειμώνα κατεβαίνει χαμηλότερα σε Λίβανο και Ισραήλ, ενώ το φθινόπωρο συναντάται και στα παράλια της Μικράς Ασίας και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Χίο, Μυτιλήνη).
Ακόμη, πληθυσμοί του έχουν παρατηρηθεί και στη Νότια Αφρική, αναμεμειγμένοι η μοιραζόμενοι τις ίδιες περιοχές με το serinus syriacus, το serinus canicollis και το serinus alario.
Εκτός της περιόδου αναπαραγωγής εμφανίζεται σε μικρά κοπάδια πάνω σε γαϊδουράγκαθα, αγριοτριανταφυλλιές, τσουκνίδες, ενώ η διατροφή του περιλαμβάνει μικρούς σπόρους, senecio, δαχτυλίδα, πόα, θυμάρι, μικρά έντομα και αφίδες όπως και οι υπόλοιπες σπίζες.
Αγαπούν ιδιαίτερα το μπάνιο ακόμα και τις κρύες μέρες του χειμώνα.
Μοιάζει αρκετά στο φαινότυπο με τη σημυδόσπιζα (RED POLL) λόγω του εντυπωσιακού κόκκινου στο μέτωπο (στα αρσενικά, που πάντως στο μαύρο καναρίνι εμφανίζεται πιο έντονος. Στο θηλυκό αυτό το κόκκινο "ατονεί" και σε χρώμα και σε μέγεθος, κάνοντας εύκολη τη διάκριση στα δύο φύλα.
Τα ενήλικα πουλιά έχουν σκουρόχρωμο λαιμό και πλάτη, εναλλαγές με ραβδώσεις μεταξύ κίτρινου και μαύρου στο στήθος, στην κοιλιά και στο υπόλοιπο σώμα (αν και λιγότερο μελανινικό σε σχέση με την πλάτη), χάλκινο χρώμα σε λωρίδες των φτερών, ουροπύγιο πορτοκαλοκίτρινο που καταλήγει σε καφέ διχάλα, ενώ η αμάρα του έχει χρώμα λευκόγκριζο.
Τα νεαρά άτομα είναι κι αυτά σκουρόχρωμα χωρίς την κορώνα και με σχεδόν καφέ αποχρώσεις που εναλλάσσονται με το μαύρο.
Το κελάηδισμα τους μοιάζει με του σκαρθιού ενώ έχει στοιχεία από φανέτο και καρδερίνα.
Η μάσκα του αρσενικού είναι μαύρη και εκτείνεται από τη βάση του ράμφους μέχρι το σβέρκο, χάνοντας σε "ένταση" από τη ράχη και κάτω. Κατά μήκος του σώματος σχηματίζονται γραμμώσεις που εναλλάσσονται μεταξύ μαύρου και χρυσοκίτρινου χρώματος. Τα πόδια έχουν μαύρη απόχρωση.
Η περίοδος της αναπαραγωγής είναι από το Μάρτη μέχρι τα μέσα Ιουλίου σε ξεχωριστά ζευγάρια μακριά το ένα από το άλλο. Ζει σε ομάδες, μικρά κοπάδια μέχρι 30 ατόμων. Όταν υπάρχει η δυνατότητα επιλογής, το ζευγάρι φτιάχνει τη φωλιά του σε κέδρους η ερυθρελάτη.
Η αναπαραγωγή του σε εκτροφεία θα πρέπει να γίνεται σε μεγάλες ζευγαρώστρες (90 cm) ή σε μεγαλύτερες κλούβες πτήσης, ενώ η διατροφή του στηρίζεται σε περίλλα, chia, δαχτυλίδα, κίτρινο κεχρί (τσαμπί ), αυγό, αυγοτροφή, φυτά (όπως ζωχός, σενέκιο, τσουκνίδα, γαϊδουράγκαθο), φύτρα, συμπληρώματα αλλά και σκουλήκια (π.χ. pinkies).
Ο οργανισμός τους αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες, αρκεί αυτές να μη συνδυάζονται με υψηλά ποσοστά υγρασίας (πάνω από 65%).
Για την κατασκευή της φωλιάς (ξερά χόρτα, χνούδι, γρασίδι, τρίχες ζώων, καρύδα) η ευθύνη βαραίνει τη θηλυκιά αλλά συχνά παρατηρούνται και αρσενικά να κουβαλάνε υλικά για την κατασκευή της. Η διάμετρος της φωλιάς (όπως και της καρδερίνας) θα πρέπει να είναι 8 cm (αν και κάνει και αυτή που χρησιμοποιούμε στα καναρίνια των 10 cm), ενώ η διάμετρος των δαχτυλιδιών θα πρέπει να είναι 2,2 mm.
Θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη συμπεριφορά της θηλυκιάς μετά το δαχτυλίδωμα, γιατί πιθανώς να παρουσιαστούν προβλήματα μη αποδοχής του δαχτυλιδιού στο πόδι του νεοσσού (όπως και στα περισσότερα ιθαγενή), με αντίστοιχα προβλήματα προσπάθειας απαλλαγής του και με άσχημα επακόλουθα για τα μικρά που προκειμένου να βγει το δαχτυλίδι (που νοείται σαν λέρωμα-κουτσουλιά) μπορεί να πεταχθούν από τη φωλιά.
Χρειάζεται οπωσδήποτε "κάλυψη" με λευκοπλάστ και δαχτυλίδωμα αργά το απόγευμα, για να μην προλάβει η θηλυκιά να "καθαρίσει" τη φωλιά.
Συνήθως η θηλυκιά κλωσσάει από 3-5 αυγά που επωάζονται σε 11-12 ημέρες. Στο τάισμα των νεοσσών βοηθάνε και οι δύο γονείς, ενώ τα μικρά αφήνουν τη φωλιά σε περίπου 15 ημέρες και χρειάζονται σχεδόν ίδια περίοδο μέχρι τον απογαλακτισμό τους.
Το τουρκοσκαρθί αναπαράγεται στο κλουβί και είναι πολύ διαδεδομένος μεταξύ των λίγων εκτροφέων που κατέχουν τέτοια πουλιά, ο υβριδισμός με καναρίνι που δίνει και πανέμορφα υβρίδια - "μούλους".
