Φανέτο, ένας πανέμορφος τραγουδοποιός
Ένα ιδιαίτερα αξιαγάπητο ωδικό πουλί όχι μόνο για το δυνατό και μελωδικό του τετέρισμα, αλλά για την ομορφιά του φτερώματός του, καθώς και για τον ήπιο χαρακτήρα του, είναι το φανέτο.
Το φανέτο ανήκει στην οικογένεια των σπιζών και είναι γνωστό με τις ονομασίες Κιόρι, Σκαθάρι, Φανέτα, Φαγανέλι ενώ στην Κύπρο είναι γνωστό ως Τσακροσγάρτιλο.
Είναι ένα μικρόσωμο σε μέγεθος πουλί που το συνολικό του μήκος δεν ξεπερνά τα 14 εκατοστά. Σπάνια το συναντά κανείς μόνο του. Ζει σε κοπάδια όλο τον χειμώνα, ενώ κατά την αναπαραγωγική περίοδο μένουν πάντα σε ζευγάρια.
Είναι επιδημικό πουλί και συναντάται σε όλη την Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική, την Τουρκία και την Ασία. Ζει και αναπαράγεται σε ορεινές αλλά και σε παράκτιες περιοχές. Προτιμά να φωλιάζει σε πυκνούς θάμνους με φρύγανα και ρείκια, ενώ του αρέσει να πεταρίζει σε ανοιχτά τοπία με αγκαθωτούς θάμνους και κέδρους. Περνάει περισσότερη ώρα στο έδαφος όπου και ψάχνει για την τροφή του, η οποία περιλαμβάνει μια ποικιλία σπόρων και φύτρες από άγρια χόρτα, έντομα, σκουλήκια, μελίγκρες κτλ. Ένας πολύ σημαντικός λόγος για την μεγάλη θνησιμότητα που αντιμετωπίζουν αυτά τα πουλιά, είναι λόγω της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων από τους γεωργούς για την καταπολέμηση των ζιζανίων και των αγριόχορτων που για τα φανέτα αποτελούν την κύρια τροφή τους.
Το φανέτο είναι κοινωνικό πουλί. Θα το δούμε συχνά να κάνει παρέα με σπίνους. Γενικά είναι δραστήριο πουλί, γεμάτο αστείρευτη ενέργεια. Πετάγεται απότομα, πεταρίζει και ξανακάθεται.
Όπως όλες οι σπίζες έχει κοντόχοντρο, κωνικό, γκρι ράμφος για να σπάζει με ευκολία τους σπόρους. Η ουρά του είναι μαύρη, σχετικά λεπτή και μακριά και λίγο διχαλωτή στην άκρη. Το καφετί είναι το κυρίαρχο χρώμα στον μανδύα και την πλάτη, ενώ ο λαιμός είναι λευκός-μπεζ με σκούρες κηλίδες στο κέντρο. Πάνω και κάτω από τα μάτια διαγράφονται ανοιχτόχρωμα σημάδια. Στα σκουρόχρωμα μάγουλα το πουλιού διακρίνεται μια ανοιχτόχρωμη κηλίδα όπως στο σκαρθί. Μια λευκή γραμμή διακρίνεται στα πρωτεύοντα φτερά και των δύο φύλων όπως και το λευκό χρώμα που κυριαρχεί στην κοιλιά τους.
Στα ενήλικα αρσενικά εντυπωσιάζει το κοκκινωπό χρώμα στο στήθος και το μέτωπο, το οποίο κατά την αναπαραγωγική περίοδο είναι πιο έντονο, ενώ το φθινόπωρο γίνεται πιο καστανοκόκκινο με ανοιχτόχρωμα περιθώρια. Ο σβέρκος είναι ομοιόμορφα γκρίζος. Το ενήλικο θηλυκό έχει γκριζοκάστανο σβέρκο, γραμμωτό στήθος και κορώνα, ενώ απουσιάζει εντελώς το κόκκινο από το φτέρωμά του. Το νεαρό φανέτο έχει πιο μουντό καφέ χρώμα από το ενήλικο αλλά διαθέτει περισσότερες ρίγες.
carduelis_cannabina_nestΚελαηδά σε πτήση προσπαθώντας να προσελκύσει το θηλυκό, με ένα κελάηδημα γρήγορο, μελωδικό γεμάτο τρίλιες και σφυρίγματα. Το ζευγάρι πλέκει την βαθιά, καλαθόσχημη φωλιά του μέσα σε πυκνούς θάμνους χρησιμοποιώντας ένα πλήθος υλικών όπως τρίχες, ξερά και λεπτά χόρτα και κλαδάκια. Γεννά 2-3 φορές από 4-6 αυγά τα οποία επωάζει για 13-14 μέρες. Οι γονείς φροντίζουν εξ ίσου τους νεοσσούς τους οι οποίοι είναι έτοιμοι να ξεπεταρίσουν από την φωλιά τους σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Δύο ακόμα είδη φανέτου που κάνουν την εμφάνισή τους στην Σκανδιναβία, στα βάθη της Τουρκίας και στον Καύκασο είναι το κιτρινόραμφο φανέτο Carduelis flavirostris και το πιο ανοιχτόχρωμο Carduelis brevirostris. Τα είδη αυτά αναπαράγονται σε χερσότοπους και βουνοπλαγιές. Έχουν το σχήμα και το μέγεθος του φανέτου αλλά διαφοροποιούνται ελαφρά ως προς την μακρύτερη και πιο διχαλωτή ουρά, το μικρότερο κεφάλι και το πιο ακατάστατο φτέρωμα σε καφέ-κανελί και μπεζ αποχρώσεις. Χαρακτηριστικό είναι το κίτρινο ράμφος, από το οποίο πήρε και το όνομά του, με λίγο μαύρο στην άκρη το χειμώνα το οποίο κατά την αναπαραγωγική περίοδο γίνεται γκριζοκάστανο. Το κελάηδημά τους θυμίζει λιγότερο φανέτο και περισσότερο σταχτοκανάρινο, χειμωνόσπινο και σημιδόσπιζα.
Σε περίπτωση εκτροφής, όπως και τα υπόλοιπα στρουθιόμορφα πουλιά της οικογένειας των σπιζών, έχει ανάγκη από άνετη κλούβα μεγάλων διαστάσεων, με εσωτερική, ανοιχτή φωλιά σε σχήμα καλαθιού και ντυμένη εξωτερικά με πυκνά φυλλώματα, προκειμένου να νιώθει όσο το δυνατόν πιο κοντά στο φυσικό του περιβάλλον. Οι διατροφικές του συνήθειες δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τα υπόλοιπα πουλιά της ίδια οικογένειας.
Ένα ιδιαίτερα αξιαγάπητο ωδικό πουλί όχι μόνο για το δυνατό και μελωδικό του τετέρισμα, αλλά για την ομορφιά του φτερώματός του, καθώς και για τον ήπιο χαρακτήρα του, είναι το φανέτο.
Το φανέτο ανήκει στην οικογένεια των σπιζών και είναι γνωστό με τις ονομασίες Κιόρι, Σκαθάρι, Φανέτα, Φαγανέλι ενώ στην Κύπρο είναι γνωστό ως Τσακροσγάρτιλο.
Είναι ένα μικρόσωμο σε μέγεθος πουλί που το συνολικό του μήκος δεν ξεπερνά τα 14 εκατοστά. Σπάνια το συναντά κανείς μόνο του. Ζει σε κοπάδια όλο τον χειμώνα, ενώ κατά την αναπαραγωγική περίοδο μένουν πάντα σε ζευγάρια.
Είναι επιδημικό πουλί και συναντάται σε όλη την Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική, την Τουρκία και την Ασία. Ζει και αναπαράγεται σε ορεινές αλλά και σε παράκτιες περιοχές. Προτιμά να φωλιάζει σε πυκνούς θάμνους με φρύγανα και ρείκια, ενώ του αρέσει να πεταρίζει σε ανοιχτά τοπία με αγκαθωτούς θάμνους και κέδρους. Περνάει περισσότερη ώρα στο έδαφος όπου και ψάχνει για την τροφή του, η οποία περιλαμβάνει μια ποικιλία σπόρων και φύτρες από άγρια χόρτα, έντομα, σκουλήκια, μελίγκρες κτλ. Ένας πολύ σημαντικός λόγος για την μεγάλη θνησιμότητα που αντιμετωπίζουν αυτά τα πουλιά, είναι λόγω της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων από τους γεωργούς για την καταπολέμηση των ζιζανίων και των αγριόχορτων που για τα φανέτα αποτελούν την κύρια τροφή τους.
Το φανέτο είναι κοινωνικό πουλί. Θα το δούμε συχνά να κάνει παρέα με σπίνους. Γενικά είναι δραστήριο πουλί, γεμάτο αστείρευτη ενέργεια. Πετάγεται απότομα, πεταρίζει και ξανακάθεται.
Όπως όλες οι σπίζες έχει κοντόχοντρο, κωνικό, γκρι ράμφος για να σπάζει με ευκολία τους σπόρους. Η ουρά του είναι μαύρη, σχετικά λεπτή και μακριά και λίγο διχαλωτή στην άκρη. Το καφετί είναι το κυρίαρχο χρώμα στον μανδύα και την πλάτη, ενώ ο λαιμός είναι λευκός-μπεζ με σκούρες κηλίδες στο κέντρο. Πάνω και κάτω από τα μάτια διαγράφονται ανοιχτόχρωμα σημάδια. Στα σκουρόχρωμα μάγουλα το πουλιού διακρίνεται μια ανοιχτόχρωμη κηλίδα όπως στο σκαρθί. Μια λευκή γραμμή διακρίνεται στα πρωτεύοντα φτερά και των δύο φύλων όπως και το λευκό χρώμα που κυριαρχεί στην κοιλιά τους.
Στα ενήλικα αρσενικά εντυπωσιάζει το κοκκινωπό χρώμα στο στήθος και το μέτωπο, το οποίο κατά την αναπαραγωγική περίοδο είναι πιο έντονο, ενώ το φθινόπωρο γίνεται πιο καστανοκόκκινο με ανοιχτόχρωμα περιθώρια. Ο σβέρκος είναι ομοιόμορφα γκρίζος. Το ενήλικο θηλυκό έχει γκριζοκάστανο σβέρκο, γραμμωτό στήθος και κορώνα, ενώ απουσιάζει εντελώς το κόκκινο από το φτέρωμά του. Το νεαρό φανέτο έχει πιο μουντό καφέ χρώμα από το ενήλικο αλλά διαθέτει περισσότερες ρίγες.
carduelis_cannabina_nestΚελαηδά σε πτήση προσπαθώντας να προσελκύσει το θηλυκό, με ένα κελάηδημα γρήγορο, μελωδικό γεμάτο τρίλιες και σφυρίγματα. Το ζευγάρι πλέκει την βαθιά, καλαθόσχημη φωλιά του μέσα σε πυκνούς θάμνους χρησιμοποιώντας ένα πλήθος υλικών όπως τρίχες, ξερά και λεπτά χόρτα και κλαδάκια. Γεννά 2-3 φορές από 4-6 αυγά τα οποία επωάζει για 13-14 μέρες. Οι γονείς φροντίζουν εξ ίσου τους νεοσσούς τους οι οποίοι είναι έτοιμοι να ξεπεταρίσουν από την φωλιά τους σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Δύο ακόμα είδη φανέτου που κάνουν την εμφάνισή τους στην Σκανδιναβία, στα βάθη της Τουρκίας και στον Καύκασο είναι το κιτρινόραμφο φανέτο Carduelis flavirostris και το πιο ανοιχτόχρωμο Carduelis brevirostris. Τα είδη αυτά αναπαράγονται σε χερσότοπους και βουνοπλαγιές. Έχουν το σχήμα και το μέγεθος του φανέτου αλλά διαφοροποιούνται ελαφρά ως προς την μακρύτερη και πιο διχαλωτή ουρά, το μικρότερο κεφάλι και το πιο ακατάστατο φτέρωμα σε καφέ-κανελί και μπεζ αποχρώσεις. Χαρακτηριστικό είναι το κίτρινο ράμφος, από το οποίο πήρε και το όνομά του, με λίγο μαύρο στην άκρη το χειμώνα το οποίο κατά την αναπαραγωγική περίοδο γίνεται γκριζοκάστανο. Το κελάηδημά τους θυμίζει λιγότερο φανέτο και περισσότερο σταχτοκανάρινο, χειμωνόσπινο και σημιδόσπιζα.
Σε περίπτωση εκτροφής, όπως και τα υπόλοιπα στρουθιόμορφα πουλιά της οικογένειας των σπιζών, έχει ανάγκη από άνετη κλούβα μεγάλων διαστάσεων, με εσωτερική, ανοιχτή φωλιά σε σχήμα καλαθιού και ντυμένη εξωτερικά με πυκνά φυλλώματα, προκειμένου να νιώθει όσο το δυνατόν πιο κοντά στο φυσικό του περιβάλλον. Οι διατροφικές του συνήθειες δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τα υπόλοιπα πουλιά της ίδια οικογένειας.
