Ιθαγενή Χελιδόνια (Hirundinidae)

Τα χελιδόνια είναι από τα πλέον γνωστά μεταναστευτικά πουλιά που κατακλύζουν από τις αρχές του Μάρτη τη χώρα μας. Το άρθρο αφορά στις Χελιδονίδες, την οικογένεια όλων των ειδών χελιδονιών.

Χελιδόνια, οι προάγγελοι της Άνοιξης​

Εκτός από τη χώρα μας, τα χελιδόνια επισκέπτονται και άλλες Μεσογειακές χώρες προκειμένου να αναπαραχθούν και στις αρχές του φθινοπώρου συγκεντρώνονται κατά δεκάδες εκατοντάδες σε σμήνη και μεταναστεύουν με θεαματικό τρόπο προς τα θερμά κλίματα της Αφρικής. Επιστρέφουν και πάλι στα γνώριμα εδάφη την επόμενη Άνοιξη, διανύοντας μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις.

Περιγραφή​

Τα χελιδόνια είναι μικρόσωμα στρουθιόμορφα πουλιά, ιδιαίτερα ευκίνητα, με αεροδυναμική σιλουέτα, με μυτερές φτερούγες, διχαλωτή ουρά, και μικρό ράμφος αλλά μεγάλο στόμα και μικρά πόδια. Και τα δύο φύλα είναι παρόμοια.

Συμπεριφορά​

Επιστήμονες που έχουν μελετήσει τα χελιδόνια, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι διαθέτουν ένα εσωτερικό ρολόι συγχρονισμένο με την κίνηση του ήλιου καθώς και μια μαγνητική πυξίδα και χρησιμοποιώντας τον ήλιο, τα αστέρια και τη σελήνη καταφέρνουν να προσανατολιστούν με ακρίβεια διατηρώντας σταθερή πορεία και αναγνωρίζοντας κάποια τοπικά σημεία αναφοράς, επιστρέφοντας στην δική τους φωλιά.

Ο ερχομός των χελιδονιών είναι ευπρόσδεκτος από τους ανθρώπους των πόλεων και διασκεδάζουν πολύ με τα ακροβατικά τους πετάγματα. Δεν είναι λίγες όμως και οι περιπτώσεις που οι άνθρωποι καταστρέφουν τις φωλιές τους για να μην λερώνουν τα μπαλκόνια τους! Αναγνωρίζοντας τον ρόλο και την σπουδαιότητάς τους στην τροφική αλυσίδα, εφευρίσκουν τρόπους να επιλύουν το πρόβλημα, βάζοντας μια γλάστρα ακριβώς κάτω από την φωλιά!

Διατροφή​

Ένας από τους σπουδαιότερους λόγους που τα χελιδόνια είναι τόσο χρήσιμα πουλιά είναι ότι διατρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με έντομα, τα οποία και συλλαμβάνουν κυρίως κατά την πτήση τους μιας και είναι κατʼ εξοχήν εναερόβια πτηνά. Ο κάθε σβόλος εντόμων που βρίσκουν για να θραφούν οι ίδιοι αλλά και οι νεοσσοί τους περιλαμβάνει μέχρι και 50 διαφορετικά έντομα, όπως μύγες, κουνούπια κτλ

Αναπαραγωγή​

Τα περισσότερα είδη χελιδονιών στρώνουν την φωλιά τους εσωτερικά με πούπουλα ή μικρά χόρτα και κατά την αναπαραγωγική περίοδο μπορούν να εκτρέψουν μέχρι και δυο γενιές. Μετά το χτίσιμο της φωλιάς που επιμελείται μαζί το ζευγάρι, η θηλυκιά γεννάει 4-5 αυγά τα οποία και επωάζει για 2 εβδομάδες. Το αρσενικό αναλαμβάνει το τάισμα της θηλυκιάς και στη συνέχεια και οι δύο γονείς αναλαμβάνουν εξίσου την φροντίδα των νεοσσών

Σε 20 περίπου μέρες οι νεοσσοί του χελιδονιού έχουν ανεξαρτητοποιηθεί πλήρως και ετοιμάζονται για τις πρώτες τους πτήσεις. Έτσι εξοικειώνονται και γνωρίζουν την περιοχή τους για να την αναγνωρίσουν εύκολα την επόμενη χρονιά.

Άλλα είδη χελιδονιών​

Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι υπάρχει μόνο ένα είδος χελιδονιού. Όμως η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν αρκετά διαφορετικά είδη με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Διαφέρουν όχι μόνο στο χρωματισμό του φτερώματος και στο σχήμα τους, αλλά και στον τρόπο που κατασκευάζουν την φωλιά τους καθώς και από τον τόπο που συναντώνται.

Όλα τα είδη κατασκευάζουν με επιδεξιότητα φωλιές από σβόλους λάσπης τους οποίους ανακατεύουν με σάλιο και άλλα υλικά όπως άχυρο. Για την κατασκευή της φωλιάς απαιτούνται από 700 – 1500 σβόλοι περίπου και η κατασκευή της μπορεί να κρατήσει από 6 έως και 18 ημέρες.

Ονοματολογία και συστηματική ταξινόμηση​

Διωνυμική ονοματολογία: Hirundinidae sp.
Ελληνική: Χελιδόνι
Αγγλική: Swallow
Τάξη: Στρουθιόμορφα (Passeriformes)
Οικογένεια: Χελιδονίδες (Hirundinidae)
Υποοικογένειες

Χελιδονίνες (Hirundininae)​

Ψευδοχελιδονίνες (Pseudochelidoninae)​

Γένη Χελιδονιών​

Υποοικογένεια Χελιδονίνες (Hirundininae)

Alopochelidon​

Alopochelidon fucata, Tawny-headed swallow

Atticora​

Atticora fasciata, White-banded swallow
Atticora melanoleuca, Black-collared swallow

Cecropis​

Cecropis abyssinica, Lesser striped swallow
Cecropis badia, Rufous-bellied swallow
Cecropis cucullata, Greater striped swallow
Cecropis daurica, Red-rumped swallow
Cecropis domicella, West African swallow
Cecropis hyperythra, Sri Lanka swallow
Cecropis semirufa, Red-breasted swallow
Cecropis senegalensis, Mosque swallow
Cecropis striolata, Striated swallow

Cheramoeca​

Cheramoeca leucosternus, White-backed swallow

Delichon​

Delichon urbicum, Λευκοχελίδονο ή Σπιτοχελίδονο
Delichon dasypus, Asian house martin
Delichon nipalense, Nepal house martin

Haplochelidon​

Haplochelidon andecola, Andean swallow

Hirundo​

Hirundo aethiopica, Ethiopian swallow
Hirundo albigularis, White-throated swallow
Hirundo angolensis, Angolan swallow
Hirundo atrocaerulea, Blue swallow
Hirundo dimidiata, Pearl-breasted swallow
Hirundo domicola, Hill swallow
Hirundo leucosoma, Pied-winged swallow
Hirundo lucida, Red-chested swallow
Hirundo megaensis, White-tailed swallow
Hirundo neoxena, Welcome swallow
Hirundo nigrita, White-bibbed swallow
Hirundo nigrorufa, Black-and-rufous swallow
Hirundo rustica, Σταβλοχελίδονο (Χελιδών η αγροδίαιτος)
Hirundo smithii, Wire-tailed swallow
Hirundo tahitica, Pacific swallow

Neochelidon​

Neochelidon tibialis, White-thighed swallow

Notiochelidon​

Notiochelidon cyanoleuca, Blue-and-white swallow
Notiochelidon flavipes, Pale-footed swallow
Notiochelidon murina, Brown-bellied swallow
Notiochelidon pileata, Black-capped swallow

Petrochelidon​

Petrochelidon ariel, Fairy martin
Petrochelidon fluvicola, Streak-throated swallow
Petrochelidon fuliginosa, Forest swallow
Petrochelidon fulva, Cave swallow
Petrochelidon nigricans, Tree martin
Petrochelidon perdita, Red Sea cliff swallow
Petrochelidon preussi, Preuss's cliff swallow
Petrochelidon pyrrhonota, American cliff swallow
Petrochelidon rufigula, Red-throated cliff swallow
Petrochelidon rufocollaris, Chestnut-collared swallow
Petrochelidon spilodera, South African cliff swallow

Phedina​

Phedina borbonica, Mascarene martin
Phedina brazzae, Brazza's martin

Progne​

Progne chalybea, Grey-breasted martin
Progne cryptoleuca, Cuban martin
Progne dominicensis, Caribbean martin
Progne elegans, Southern martin
Progne modesta, Galápagos martin
Progne murphyi, Peruvian martin
Progne sinaloae, Sinaloa martin
Progne subis, Purple martin
Progne tapera, Brown-chested martin

Psalidoprocne (υποοικογένεια Hirundininae)
Psalidoprocne albiceps, White-headed saw-wing
Psalidoprocne fuliginosa, Mountain saw-wing
Psalidoprocne nitens, Square-tailed saw-wing
Psalidoprocne obscura, Fanti saw-wing
Psalidoprocne pristoptera, Black saw-wing

Pseudhirundo​

Pseudhirundo griseopyga, Grey-rumped swallow

Ptyonoprogne​

Ptyonoprogne concolor, Dusky crag martin
Ptyonoprogne fuligula, Rock martin
Ptyonoprogne obsoleta, Pale crag martin
Ptyonoprogne rupestris, Eurasian crag martin

Riparia​

Riparia chinensis, Grey-throated martin
Riparia cincta, Banded martin
Riparia congica, Congo martin
Riparia diluta, Pale martin
Riparia paludicola, Brown-throated martin
Riparia riparia, Οχθοχελίδονο

Stelgidopteryx​

Stelgidopteryx ruficollis, Southern rough-winged swallow
Stelgidopteryx serripennis, Northern rough-winged swallow

Tachycineta​

Tachycineta albilinea, Mangrove swallow
Tachycineta albiventer, White-winged swallow
Tachycineta bicolor, Tree swallow
Tachycineta cyaneoviridis, Bahama swallow
Tachycineta euchrysea, Golden swallow
Tachycineta leucorrhoa, White-rumped swallow
Tachycineta meyeni, Chilean swallow
Tachycineta stolzmanni, Tumbes swallow
Tachycineta thalassina, Violet-green swallow

Υποοικογένεια Ψευδοχελιδονίνες (Pseudochelidoninae)

Pseudochelidon​

Pseudochelidon eurystomina, African river martin
Pseudochelidon sirintarae, White-eyed river martin

Σχετικό περιεχόμενο​

Σταχτάρα η κοινή (Apus apus)

 

[pasx79]

Πολύ χρήσιμες πληροφορίες! Στην περιοχή μου έχει Σπιτοχελίδονα και Μιλτοχελίδονα.

 

[srp]

Το μιλτοχελίδονο λέγεται και δενδροχελίδονο;

 

[Georgina]

Ναι! Το δεντροχελίδονο λέγεται και μιλτοχελίδονο. Οι διαφορές τους είναι ως προς τον χρωματισμό τους φτερώματός τους και ως προς τον τρόπο και τον τόπο που χτίζουν την φωλιά τους!

 

[PBCP]

Ενημέρωση άρθρου

Από Stavros:

• Επιμέλεια κειμένου.
• Ανανέωση σχεδόν του συνόλου των πληροφοριών του άρθρου.
• Προσθήκη φωτογραφιών.
• Ονοματολογία και συστηματική ταξινόμηση.