Δύο από τα πιο μικροσκοπικά πουλάκια που αποτελούν ένα πραγματικό στολίδι για την Ευρωπαϊκή ορνιθοπανίδα είναι ο Xρυσοβασιλίσκος Regulus regulus και ο Πυρροβασιλίσκος Regulus ignicapillus.
Και τα δύο αυτά ελκυστικότατα πουλάκια ανήκουν στην οικογένεια των Συλβιίδων και στο γένος των Βασιλίσκων. Το μέγεθός τους κυμαίνεται για τον μεν Χρυσοβασιλίσκο από 8,5-9,5 εκατοστά ενώ για το Πυρροβασιλίσκο από 9-10 εκατοστά.
Οι ομοιότητές τους ως προς τις διατροφικές συνήθειες, την συμπεριφορά, την αναπαραγωγή και τον βιότοπό τους είναι σημαντικές, ενώ διαφέρουν ανεπαίσθητα ως προς τον χρωματισμό του φτερώματός τους και ελαφρά ως προς το κελάηδημά τους.
Συναντώνται πολύ συχνά σε δάση κωνοφόρων και ελάτης, σε δάση με κέδρους και κυπαρίσσια, ακόμα και σε ελαιώνες, πάρκα, αλσύλλια κτλ. Εντοπίζονται στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Μεσόγειο μέχρι και την Μαδέρα, την Βόρειο Αφρική, ενώ τοπικά συναντώνται μέχρι και την Βόρεια Ευρώπη, την Σκανδιναβία, τα παράλια της Τουρκίας και την Ασία.
Το γεγονός ότι είναι μικροσκοπικά και αεικίνητα, μιας και φτεροκοπούν συνεχώς από κλαδί σε κλαδί αναζητώντας την τροφή τους, τα κάνει να μην γίνονται εύκολα αντιληπτά από το ανθρώπινο μάτι. Γενικά είναι ενεργητικά και δραστήρια πουλάκια και πολύ κοινωνικά με άλλα είδη πουλιών. Εκτός από την περίοδο αναπαραγωγής, θα τα δούμε τον χειμώνα σε χαλαρά σμήνη μαζί με παπαδίτσες ή με άλλα είδη μικρόσωμων πουλιών.
Ο Χρυσοβασιλίσκος είναι το πιο μικρόσωμο πουλί της Ευρώπης με συμπαγή εμφάνιση, έχει κοντό λαιμό με αναλογικά μεγάλο κεφάλι με μακρύ, λεπτό και μυτερό ράμφος, μεγάλα μαύρα σαν χάντρες μάτια που στολίζουν το ανοιχτόχρωμο πρόσωπό του. Έχει μια φαρδιά κίτρινη λωρίδα στο κεφάλι με μαύρες λωρίδες στο πλάι. Στα αρσενικά του είδους η κορώνα είναι ελαφρώς πορτοκαλί. Το φτέρωμα στον λαιμό είναι ανοιχτό γκρίζο, στην πλάτη, τον μανδύα και το ουροπύγιο είναι ανοιχτοπράσινο, ενώ το στήθος και την κοιλιά έχουν υπόλευκο χρωματισμό. Έχει κοντή ουρά, στενή σχεδόν τετραγωνισμένη και ελαφρά διχαλωτή, ενώ στις φτερούγες διακρίνεται μια λευκή ρίγα που σχηματίζει γωνία. Τα μάγουλα είναι γκριζοπράσινα και τα πόδια του έχουν γκριζοσάρκινη απόχρωση. Γενικά έχει μια πολύ χαριτωμένη όψη.
Ο Πυρροβασιλίσκος είναι επίσης από τα πλέον μικροσκοπικά πουλιά με συμπαγή και στρογγυλή εμφάνιση. Πορτοκαλοκίτρινη κορώνα στολίζει το μεγάλο κεφάλι του, ενώ οι μαύρες πλαϊνές λωρίδες, ενώνονται μέχρι το μέτωπό του. Ξεχωρίζει από το εμφανές λευκό φρύδι και την μαύρη οφθαλμική γραμμή. Έχει γκρίζα μάγουλα και πρασινοκίτρινα πλαϊνά λαιμού. Το υπόλοιπο φτέρωμα είναι στους ίδιους χρωματικούς συνδυασμούς όπως του Χρυσοβασιλίσκου. Στο νεαρό του είδους δεν διακρίνεται η κορώνα, ενώ και στα δύο είδη οι διαφορές ανάμεσα στα φύλλα είναι δυσδιάκριτες.
Η αναπαραγωγική περίοδος και στα δύο είδη ξεκινά τον Μάιο. O μεν Χρυσοβασιλίσκος προτιμά να φωλιάσει σε πυκνούς θάμνους ή σε εξωτερικά κλαδιά κωνοφόρων δέντρων. Το ζευγάρι χτίζει μαζί μια μικροσκοπική σφαιρική φωλιά, πλεγμένη με βρύα, λειχήνες καθώς και ιστούς αράχνης. Εσωτερικά την επενδύει με φτερά και εκεί η θηλυκιά εναποθέτει από 9-11 μικροσκοπικά υπόλευκα αυγά με καφετιά στίγματα. Μετά από επώαση 16 ημερών ξεπετάγονται οι πρώτοι νεοσσοί οι οποίοι φροντίζονται εξίσου και από τους δύο γονείς και αφήνουν τη φωλιά σε 20 μέρες περίπου. Ο Πυρροβασιλίσκος κατασκευάζει σφαιρική φωλιά σε σχήμα αιώρας σε κλαδιά κωνοφόρων, ή σε πυκνούς θάμνους με περικοκλάδες. Στην διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου καταφέρνει να ολοκληρώσει 2 γέννες. Το θηλυκό γεννάει από 7-9 αυγά η επώαση των οποίων κρατάει για 14-15 ημέρες. Ο απογαλακτισμός των νεοσσών ολοκληρώνεται σε 20 περίπου μέρες.
Είναι ευκίνητα πουλιά που μετακινούνται συνεχώς στα φυλλώματα των δέντρων και των θάμνων αναζητώντας την τροφή τους. Η διατροφή τους περιλαμβάνει κυρίως ποικιλίες εντόμων και αράχνες.
Το κελάηδημα τους αποτελείται άλλοτε από ηχηρά σύντομα καλέσματα με υψηλότονες και τσιριχτές νότες και άλλοτε από χαμηλότονες σύντομες τρίλιες.
Και τα δύο αυτά ελκυστικότατα πουλάκια ανήκουν στην οικογένεια των Συλβιίδων και στο γένος των Βασιλίσκων. Το μέγεθός τους κυμαίνεται για τον μεν Χρυσοβασιλίσκο από 8,5-9,5 εκατοστά ενώ για το Πυρροβασιλίσκο από 9-10 εκατοστά.
Οι ομοιότητές τους ως προς τις διατροφικές συνήθειες, την συμπεριφορά, την αναπαραγωγή και τον βιότοπό τους είναι σημαντικές, ενώ διαφέρουν ανεπαίσθητα ως προς τον χρωματισμό του φτερώματός τους και ελαφρά ως προς το κελάηδημά τους.
Συναντώνται πολύ συχνά σε δάση κωνοφόρων και ελάτης, σε δάση με κέδρους και κυπαρίσσια, ακόμα και σε ελαιώνες, πάρκα, αλσύλλια κτλ. Εντοπίζονται στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Μεσόγειο μέχρι και την Μαδέρα, την Βόρειο Αφρική, ενώ τοπικά συναντώνται μέχρι και την Βόρεια Ευρώπη, την Σκανδιναβία, τα παράλια της Τουρκίας και την Ασία.
Το γεγονός ότι είναι μικροσκοπικά και αεικίνητα, μιας και φτεροκοπούν συνεχώς από κλαδί σε κλαδί αναζητώντας την τροφή τους, τα κάνει να μην γίνονται εύκολα αντιληπτά από το ανθρώπινο μάτι. Γενικά είναι ενεργητικά και δραστήρια πουλάκια και πολύ κοινωνικά με άλλα είδη πουλιών. Εκτός από την περίοδο αναπαραγωγής, θα τα δούμε τον χειμώνα σε χαλαρά σμήνη μαζί με παπαδίτσες ή με άλλα είδη μικρόσωμων πουλιών.
Ο Χρυσοβασιλίσκος είναι το πιο μικρόσωμο πουλί της Ευρώπης με συμπαγή εμφάνιση, έχει κοντό λαιμό με αναλογικά μεγάλο κεφάλι με μακρύ, λεπτό και μυτερό ράμφος, μεγάλα μαύρα σαν χάντρες μάτια που στολίζουν το ανοιχτόχρωμο πρόσωπό του. Έχει μια φαρδιά κίτρινη λωρίδα στο κεφάλι με μαύρες λωρίδες στο πλάι. Στα αρσενικά του είδους η κορώνα είναι ελαφρώς πορτοκαλί. Το φτέρωμα στον λαιμό είναι ανοιχτό γκρίζο, στην πλάτη, τον μανδύα και το ουροπύγιο είναι ανοιχτοπράσινο, ενώ το στήθος και την κοιλιά έχουν υπόλευκο χρωματισμό. Έχει κοντή ουρά, στενή σχεδόν τετραγωνισμένη και ελαφρά διχαλωτή, ενώ στις φτερούγες διακρίνεται μια λευκή ρίγα που σχηματίζει γωνία. Τα μάγουλα είναι γκριζοπράσινα και τα πόδια του έχουν γκριζοσάρκινη απόχρωση. Γενικά έχει μια πολύ χαριτωμένη όψη.
Ο Πυρροβασιλίσκος είναι επίσης από τα πλέον μικροσκοπικά πουλιά με συμπαγή και στρογγυλή εμφάνιση. Πορτοκαλοκίτρινη κορώνα στολίζει το μεγάλο κεφάλι του, ενώ οι μαύρες πλαϊνές λωρίδες, ενώνονται μέχρι το μέτωπό του. Ξεχωρίζει από το εμφανές λευκό φρύδι και την μαύρη οφθαλμική γραμμή. Έχει γκρίζα μάγουλα και πρασινοκίτρινα πλαϊνά λαιμού. Το υπόλοιπο φτέρωμα είναι στους ίδιους χρωματικούς συνδυασμούς όπως του Χρυσοβασιλίσκου. Στο νεαρό του είδους δεν διακρίνεται η κορώνα, ενώ και στα δύο είδη οι διαφορές ανάμεσα στα φύλλα είναι δυσδιάκριτες.
Η αναπαραγωγική περίοδος και στα δύο είδη ξεκινά τον Μάιο. O μεν Χρυσοβασιλίσκος προτιμά να φωλιάσει σε πυκνούς θάμνους ή σε εξωτερικά κλαδιά κωνοφόρων δέντρων. Το ζευγάρι χτίζει μαζί μια μικροσκοπική σφαιρική φωλιά, πλεγμένη με βρύα, λειχήνες καθώς και ιστούς αράχνης. Εσωτερικά την επενδύει με φτερά και εκεί η θηλυκιά εναποθέτει από 9-11 μικροσκοπικά υπόλευκα αυγά με καφετιά στίγματα. Μετά από επώαση 16 ημερών ξεπετάγονται οι πρώτοι νεοσσοί οι οποίοι φροντίζονται εξίσου και από τους δύο γονείς και αφήνουν τη φωλιά σε 20 μέρες περίπου. Ο Πυρροβασιλίσκος κατασκευάζει σφαιρική φωλιά σε σχήμα αιώρας σε κλαδιά κωνοφόρων, ή σε πυκνούς θάμνους με περικοκλάδες. Στην διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου καταφέρνει να ολοκληρώσει 2 γέννες. Το θηλυκό γεννάει από 7-9 αυγά η επώαση των οποίων κρατάει για 14-15 ημέρες. Ο απογαλακτισμός των νεοσσών ολοκληρώνεται σε 20 περίπου μέρες.
Είναι ευκίνητα πουλιά που μετακινούνται συνεχώς στα φυλλώματα των δέντρων και των θάμνων αναζητώντας την τροφή τους. Η διατροφή τους περιλαμβάνει κυρίως ποικιλίες εντόμων και αράχνες.
Το κελάηδημα τους αποτελείται άλλοτε από ηχηρά σύντομα καλέσματα με υψηλότονες και τσιριχτές νότες και άλλοτε από χαμηλότονες σύντομες τρίλιες.
