Ο χρυσοβασιλίσκος είναι από τα πιο μικροσκοπικά πουλάκια που αποτελούν ένα πραγματικό στολίδι για την Ευρωπαϊκή ορνιθοπανίδα. Στην Ευρώπη είναι γνωστός με το όνομα goldcrest.
Ο Χρυσοβασιλίσκος είναι το πιο μικρόσωμο πουλί της Ευρώπης. Έχει συμπαγή εμφάνιση, κοντό λαιμό με αναλογικά μεγάλο κεφάλι, μακρύ, λεπτό και μυτερό ράμφος, μεγάλα μαύρα σαν χάντρες μάτια που στολίζουν το ανοιχτόχρωμο πρόσωπό του. Έχει μια φαρδιά κίτρινη λωρίδα στο κεφάλι με μαύρες λωρίδες στο πλάι.
Έχει κοντή ουρά, στενή σχεδόν τετραγωνισμένη και ελαφρά διχαλωτή, ενώ στις φτερούγες διακρίνεται μια λευκή ρίγα που σχηματίζει γωνία. Τα μάγουλα είναι γκριζοπράσινα και τα πόδια του έχουν γκριζοσάρκινη απόχρωση. Γενικά έχει μια πολύ χαριτωμένη όψη.
Το μέγεθός του Χρυσοβασιλίσκου κυμαίνεται από 8,5-9,5 εκατοστά.
Το γεγονός ότι είναι μικροσκοπικά και αεικίνητα, μιας και φτεροκοπούν συνεχώς από κλαδί σε κλαδί αναζητώντας την τροφή τους, τα κάνει να μην γίνονται εύκολα αντιληπτά από το ανθρώπινο μάτι. Γενικά είναι ενεργητικά και δραστήρια πουλάκια και πολύ κοινωνικά με άλλα είδη πουλιών.
Εκτός από την περίοδο αναπαραγωγής, θα τα δούμε τον χειμώνα σε χαλαρά σμήνη μαζί με παπαδίτσες ή με άλλα είδη μικρόσωμων πουλιών.
Η διατροφή του περιλαμβάνει κυρίως ποικιλίες εντόμων και αράχνες.
Το ζευγάρι χτίζει μαζί μια μικροσκοπική σφαιρική φωλιά, πλεγμένη με βρύα, λειχήνες καθώς και ιστούς αράχνης. Εσωτερικά την επενδύει με φτερά και εκεί η θηλυκιά εναποθέτει από 9-11 μικροσκοπικά υπόλευκα αυγά με καφετιά στίγματα.
Μετά από επώαση 16 ημερών ξεπετάγονται οι πρώτοι νεοσσοί οι οποίοι φροντίζονται εξίσου και από τους δύο γονείς και αφήνουν τη φωλιά σε 20 μέρες περίπου.
Το κελάηδημά του αποτελείται άλλοτε από ηχηρά σύντομα καλέσματα με υψηλότονες και τσιριχτές νότες και άλλοτε από χαμηλότονες σύντομες τρίλιες.
Ο Χρυσοβασιλίσκος έχει πολλές ομοιότητές με τον Πυρροβασιλίσκο ως προς τις διατροφικές συνήθειες, τη συμπεριφορά, τη αναπαραγωγή και τον βιότοπό τους, ενώ διαφέρουν ανεπαίσθητα ως προς τον χρωματισμό του φτερώματός τους και ελαφρά ως προς το κελάηδημά τους.
Ελληνική ονομασία: Βασιλίσκος ο γνήσιος
Αγγλική ονομασία: Goldcrest
Τάξη: Στρουθιόμορφα (Passeriformes)
Οικογένεια: Βασιλισκίδες (Regulidae)
Γένος: Βασιλίσκος (Regulus)
Είδος: R. regulus
Regulus regulus buturlini
Regulus regulus coatsi
Regulus regulus ellenthalerae
Regulus regulus himalayensis
Regulus regulus hyrcanus
Regulus regulus inermis
Regulus regulus japonensis
Regulus regulus regulus
Regulus regulus sanctaemariae
Regulus regulus sikkimensis
Regulus regulus teneriffae
Regulus regulus tristis
Regulus regulus yunnanensis
Χρυσοβασιλίσκος, το πιο μικρόσωμο πουλί της Ευρώπης
Ο Χρυσοβασιλίσκος είναι το πιο μικρόσωμο πουλί της Ευρώπης. Έχει συμπαγή εμφάνιση, κοντό λαιμό με αναλογικά μεγάλο κεφάλι, μακρύ, λεπτό και μυτερό ράμφος, μεγάλα μαύρα σαν χάντρες μάτια που στολίζουν το ανοιχτόχρωμο πρόσωπό του. Έχει μια φαρδιά κίτρινη λωρίδα στο κεφάλι με μαύρες λωρίδες στο πλάι.
Έχει κοντή ουρά, στενή σχεδόν τετραγωνισμένη και ελαφρά διχαλωτή, ενώ στις φτερούγες διακρίνεται μια λευκή ρίγα που σχηματίζει γωνία. Τα μάγουλα είναι γκριζοπράσινα και τα πόδια του έχουν γκριζοσάρκινη απόχρωση. Γενικά έχει μια πολύ χαριτωμένη όψη.
Διάκριση φύλου
Στα αρσενικά του είδους, η κορώνα είναι ελαφρώς πορτοκαλί. Το φτέρωμα στον λαιμό είναι ανοιχτό γκρίζο, στην πλάτη, τον μανδύα και το ουροπύγιο είναι ανοιχτοπράσινο, ενώ το στήθος και την κοιλιά έχουν υπόλευκο χρωματισμό.Το μέγεθός του Χρυσοβασιλίσκου κυμαίνεται από 8,5-9,5 εκατοστά.
Γεωγραφική κατανομή και βιότοποι
Συναντάται πολύ συχνά σε δάση κωνοφόρων και ελάτης, σε δάση με κέδρους και κυπαρίσσια, ακόμα και σε ελαιώνες, πάρκα, αλσύλλια κτλ. Εντοπίζεται στην Ελλάδα, την Κύπρο, τη Μεσόγειο μέχρι και την Μαδέρα, τη Βόρειο Αφρική, ενώ τοπικά συναντάται μέχρι και την Βόρεια Ευρώπη, την Σκανδιναβία, τα παράλια της Τουρκίας και την Ασία.Το γεγονός ότι είναι μικροσκοπικά και αεικίνητα, μιας και φτεροκοπούν συνεχώς από κλαδί σε κλαδί αναζητώντας την τροφή τους, τα κάνει να μην γίνονται εύκολα αντιληπτά από το ανθρώπινο μάτι. Γενικά είναι ενεργητικά και δραστήρια πουλάκια και πολύ κοινωνικά με άλλα είδη πουλιών.
Εκτός από την περίοδο αναπαραγωγής, θα τα δούμε τον χειμώνα σε χαλαρά σμήνη μαζί με παπαδίτσες ή με άλλα είδη μικρόσωμων πουλιών.
Η διατροφή του περιλαμβάνει κυρίως ποικιλίες εντόμων και αράχνες.
Αναπαραγωγή
Η αναπαραγωγική περίοδος για τους Χρυσοβασιλίσκους ξεκινά τον Μάιο. Προτιμά να φωλιάζει σε πυκνούς θάμνους ή σε εξωτερικά κλαδιά κωνοφόρων δέντρων.Το ζευγάρι χτίζει μαζί μια μικροσκοπική σφαιρική φωλιά, πλεγμένη με βρύα, λειχήνες καθώς και ιστούς αράχνης. Εσωτερικά την επενδύει με φτερά και εκεί η θηλυκιά εναποθέτει από 9-11 μικροσκοπικά υπόλευκα αυγά με καφετιά στίγματα.
Μετά από επώαση 16 ημερών ξεπετάγονται οι πρώτοι νεοσσοί οι οποίοι φροντίζονται εξίσου και από τους δύο γονείς και αφήνουν τη φωλιά σε 20 μέρες περίπου.
Το κελάηδημά του αποτελείται άλλοτε από ηχηρά σύντομα καλέσματα με υψηλότονες και τσιριχτές νότες και άλλοτε από χαμηλότονες σύντομες τρίλιες.
Ο Χρυσοβασιλίσκος έχει πολλές ομοιότητές με τον Πυρροβασιλίσκο ως προς τις διατροφικές συνήθειες, τη συμπεριφορά, τη αναπαραγωγή και τον βιότοπό τους, ενώ διαφέρουν ανεπαίσθητα ως προς τον χρωματισμό του φτερώματός τους και ελαφρά ως προς το κελάηδημά τους.
Ονοματολογία και συστηματική ταξινόμηση
Διωνυμική ονομασία: Regulus regulusΕλληνική ονομασία: Βασιλίσκος ο γνήσιος
Αγγλική ονομασία: Goldcrest
Τάξη: Στρουθιόμορφα (Passeriformes)
Οικογένεια: Βασιλισκίδες (Regulidae)
Γένος: Βασιλίσκος (Regulus)
Είδος: R. regulus
Υποείδη
Regulus regulus azoricusRegulus regulus buturlini
Regulus regulus coatsi
Regulus regulus ellenthalerae
Regulus regulus himalayensis
Regulus regulus hyrcanus
Regulus regulus inermis
Regulus regulus japonensis
Regulus regulus regulus
Regulus regulus sanctaemariae
Regulus regulus sikkimensis
Regulus regulus teneriffae
Regulus regulus tristis
Regulus regulus yunnanensis
