Η τσουκνίδα, η αρχαία Κνίδη το άγγιγμά της δημιουργεί κνησμό στο δέρμα. Τα λεπτά αγκάθια της προστατεύουν πολύτιμα συστατικά. Ασφαλής για τα πουλιά.
Η θεραπευτική δύναμη της τσουκνίδας είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια αφού και ο Ιπποκράτης αναφέρει πάνω από 60 θεραπευτικές αγωγές βασισμένες στην τσουκνίδα αλλά και αργότερα ο Γαληνός επίσης χρησιμοποιούσε τσουκνίδα ως διουρητική, καθαρτική και αντισηπτική.
Και στην σύγχρονη εποχή, στις εναλλακτικές προληπτικές θεραπείες, αναφέρονται πάμπολλες χρήσεις της τσουκνίδας, για τον βήχα, την ακμή, την απώλεια βάρους, την προστατίτιδα, την υψηλή αρτηριακή πίεση, χολιδόχο κύστη, την ρύθμιση του σακχάρου και πολλά ακόμα που δεν είναι του παρόντος θέματος.
Πρέπει να εντοπίσουμε καθαρά σημεία, γιατί είναι ανέφικτο το πλύσιμό της αφού η επαφή με το νερό την μαραίνει.
Υπάρχει πάντα η δυνατότητα να προμηθευτούμε σπόρους τσουκνίδας από την αγορά και να δημιουργήσουμε δικό μας σπορείο ώστε να υπάρχει φρέσκια στην εποχή της ή αν καταφέρουμε να έχουμε μεγάλη παραγωγή, να αποξηραίνουμε ένα μέρος της για τον χειμώνα.
Σε κάθε περίπτωση, στα καταστήματα που πουλάνε βότανα, μπορούμε να βρούμε αποξηραμένη κάθε εποχή τους έτους, για χρήση σε ξεχωριστή από την τροφή θήκη, σκέτη ή σε συνδυασμό με άλλα ξηρά βότανα, ή να την προσθέτουμε στην αυγοτροφή μας, την δικής μας παρασκευής ή την έτοιμη, ανάλογα τι χρησιμοποιούμε για τα πουλάκια μας.
Ακόμα από καιρού εις καιρόν ωφέλιμο είναι να προσφέρουμε ένα αφέψημα τσουκνίδας στα πουλάκια μας αντί του νερού τους, προσέχοντας τον σωστό τρόπος παρασκευής του (ισχύει και για την δική μας χρήση).
Το site birds-on-line, αναφερόμενο γενικότερα στα οφέλη της τσουκνίδας για τα budgies, την συνιστά και ειδικότερα σε περιπτώσεις προβλήματος στο συκώτι αλλά και την χορήγησή της όταν υποψιαζόμαστε πιθανή δηλητηρίαση.
Η τσουκνίδα είναι πλήρης βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων, με πρωτεύοντα τις βιταμίνες Α και Κ καθώς και ασβέστιο και σίδηρο. Πιο συγκεκριμένα [2]:
Να επισημάνουμε όπως πάντα, πως απαιτείται λελογισμένη χρήση των βοτάνων και πως αποτελούν μέσον πρόληψης και τόνωσης της υγείας του οργανισμού και ποτέ δεν υποκαθιστούν τις μέχρι στιγμής έγκυρες επιστημονικές ιατρικές θεραπείες.
Ελληνική: Κνίδη - Τσουκνίδα
Αγγλική: Stinging nettle
Τάξη: Κνιδώδη (Urticales)
Οικογένεια: Κνιδοειδή (Urticaceae)
Γένος: Κνίδη (Urtica)
Είδη: Υπάρχου παγκοσμίως γύρω στα 40 είδη τσουκνίδας, από τα οποία στην ελληνική φύση απαντώνται 4: [1]
Τα μεγάλα οφέλη που προκύπτουν από την χορήγηση τσουκνίδας σε κάθε της μορφή για τα πτηνά μας ήταν γνωστά στο PetBirds από τις πρώτες μέρες της λειτουργίας του, καθώς φαίνεται και από το πλήθος συζητήσεων και αναφορών στα άρθρα του από την αρχή, κάποια των οποίων σας παραθέτουμε κατωτέρω:
Το φαρμακευτικό σκεύασμα αποτελείται από τα στεγνωμένα φύλλα, τα άνθη και τις ρίζες της Τσουκνίδας, η οποία είναι ένα πολυετές φυτό, ευρέως διαδεδομένο κοντά στις κατοικίες των ανθρώπων και στα νιτρώδη εδάφη. Όπως γράφει ο άγγλος βοτανολόγος του 17-αιώνα, Κουλπεπέρ στο πιο δημοφιλές βοτανολογικό βιβλίο όλων των εποχών, “οι τρίχες τις που κεντρίζουν και φέρνουν φαγούρα δεν χρειάζονται περιγραφή,- αυτές μπορεί να τις βρούμε και στο πιο βαθύ σκοτάδι, μέσων της αφής”. Η Τσουκνίδα έχει ίσιο κορμό που φτάνει μέχρι 1 μ. ύψος, φύλλα ωοειδή με πριονωτά χείλη που βγαίνουν αντίθετα το ένα από το άλλο στον κορμό. Τα φύλλα και ο κορμός της είναι σκεπασμένα με καυτερές τρίχες,- τα άνθη της είναι μικροσκοπικά πράσινα χωρισμένα σ΄ αρσενικά και θηλυκά σε ξεχωριστά φυτά, και βγαίνουν το καλοκαίρι σε τσαμπιά που κρέμονται μεγαλύτερα από την ουρά των φύλλων. Είναι γνωστή και με τα ονόματα: ακαληφή, ούρτικη, ατσικνίδα κ.ά.
Ο Ιπποκράτης (460 – 375 π.Χ.) αριθμεί την Τσουκνίδα ανάμεσα στα φυτά “πανάκεια” (που κάνουν για όλες τις ασθένειες) και σήμερα ύστερα από 2 500 χρόνια κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλει γι αυτό, η Τσουκνίδα είναι από τα πιο θαυματουργά και χρήσιμα φαρμακευτικά φυτά, που δεν χρειάζεται να ψάξουμε στην άκρη του κόσμου για να τα βρούμε και η χρήση της πέρα από την ευεργετική δράση δεν παρουσιάζει καμιά παρενέργεια, ανεξάρτητα από την δόση χρήσεως της.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Τα φύλλα τις Τσουκνίδας περιέχουν αμμωνία, οξικό οξύ, φορμικό οξύ, γλουκονικές και αντιβιοτικές ουσίες, χλωροφύλλη, καροτίνες, βιταμίνες Β-2, προβιταμίνη Α (πιο πολύ από το Καρότο), βιταμίνη C (πιο πολύ από το Φραγκοστάφυλλο) και βιταμίνη Κ, πατοτενικό οξύ, ποτασικά άλατα, σίδηρο, πυρίτιο κ.ά. Περιέχει επίσης ασετιλκολίνη, ισταμίνη και σεροτονίνη (η επιρροή της ασετιλκολίνης και ισταμίνης στη δράση του σκευάσματος είναι μικρή). Έχει στυπτικές, διουρητικές και τονωτικές ιδιότητες, ελέγχει τις αιμορραγίες, καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες, αυξάνει την αιμογλομπίνη, τα ερυθρά αιμοσφαίρια και τις πηκτικές ουσίες του αίματος και ολίγον κατεβάζει την πίεση και το σάκχαρο του αίματος.
Χάρη σ΄αυτές τις ιδιότητες χρησιμοποιείται εσωτερικά για τις αναιμίες, τις αιμορραγίες (ειδικά της ουρήθρας), την διάρροια (ακόμα και αυτής της χολέρας), τα υπερβολικά έμμηνα, αιμορροΐδες, ρευματισμό, ποδάγρα και ασθένειες του δέρματος (ειδικά στο έκζεμα), επίσης αυξάνει το γάλα στις θηλάζουσες μητέρες. Συνιστάται σαν ελαφρύ διουρητικό στα οιδήματα (πρηξίματα), στους ερεθισμούς των ουροφόρων οδών (νεφρών και ουρήθρας), και στο ρευματισμό. Είναι χρήσιμη επίσης και στις ασθένειες του συκωτιού και της χολής, φυματίωση, αρτηριοσκλήρυνση και δυσλειτουργίες του μεταβολισμού. Το αφέψημα σπόρων της Τσουκνίδας είναι ένα καλό καθαρτικό μέσο ενάντια στην δυσκιλιότητα ωφειλώμενη σε δυσλειτουργία του συκωτιού και της χολής, συνδιάζεται καλά για αυτό το σκοπό με μουστάκια Καλαμποκιού.
Το έγχυμα ή αφέψημα του φυτού παίρνεται στην γαστρίτιδα με υπερέκκριση πεπτικών υγρών. Είναι γνωστή σαν φυτό με πολλές βιταμίνες, γ΄ αυτό συνιστάται υπό μορφή τσαγιού όταν ο οργανισμός έχει ανάγκη για βιταμίνες. Οι τρυφερές Τσουκνίδες μπορεί να χρησιμοποιηθούν σαν ζαρζαβατικά στις σαλάτες για την αύξηση και ρύθμιση της λειτουργίας των εντέρων, και στις αναιμίες. Στα αδύνατα παιδιά με καθυστέρηση ανάπτυξης συνιστάται να πίνουν χυμό Τσουκνίδας ανεμιγμένο με χυμό Καρότου σε ποσοστό 1 : 3. Το έγχυμα και ο χυμός του φυτού βελτιώνουν την λειτουργία των νεφρών και δρα σαν διουρητικό και αντιφλεγμονώδες μέσο στις παθήσεις των νεφρών και τις ουρήθρας και σε περιπτώσεις κατακράτησης ούρων. Για τις πέτρες στα νεφρά συνιστάται να πίνεται έγχυμα σπόρων, ενώ σε περιπτώσεις κατακράτησης ούρων συνιστάται να πίνεται αφέψημα ριζών Τσουκνίδας. Σε περιπτώσεις αιματουρίας συνιστάται έγχυμα φύλλων από ½ ποτηριού πρωί και βράδυ και φρέσκος χυμός από 1 κουταλάκι του καφέ, 3 φορές την ημέρα.
Το τσάι των φύλλων και τα φρέσκα φύλλα με μέλι παρουσιάζουν καλή αποχρεμπτική δράση στο βήχα, βρογχίτιδα, δύσπνοια, πνευμονία, φυματίωση και σε περιπτώσεις αιμοπτησίας. Κρασί φύλλων Τσουκνίδας (1:3) παίρνεται από 1 κουτάλι φαγ. Για τον βήχα, βρογχίτιδα και πλευρίτιδα.
Έγχυμα και χυμός του φυτού δρα σαν ηρεμιστικό μέσο στις νευρικές διαταραχές, επιληψία, υστερία και σπασμούς. Στις αιμορραγίες από την μύτη τοποθετείται στην μύτη μια γάζα μουσκεμένη με τον φρέσκο χυμό του φυτού.
Σε περιπτώσεις κατακράτησης ούρων σαν ισχυρό διουρητικό μέσο συνιστάται να πίνεται αφέψημα φύλλων με μέλι. Σε περιπτώσεις κακοηθών εξογκωμάτων συνιστάται να γίνονται πλύσεις με το αφέψημα των φύλλων, ρίζας, φρέσκου χυμού και να παίρνεται εσωτερικά. Συνδυάζεται πιο καλά γι αυτό το σκοπό αφέψημα ριζών Τσουκνίδας με έγχυμα Χελιδονιού, 3 φορές την ημέρα μετά από το φαγητό. Στην Τσουκνίδα έχουν ανακαλυφθεί δραστικές βιολογικές ουσίες παρόμοιες με τις θηλυκές ορμόνες των γυναικών, γι αυτό η Τσουκνίδα αποδεικνύεται ένα από τα καλύτερα φυσικά μέσα για τις γυναικολογικές ασθένειες, όπως: διαταραχές των έμμηνων, αιμορραγίες μετά τον τοκετό, λευκόρροια κ.ά. Σε περιπτώσεις αδενωμάτων της μήτρας δεν συνιστάται να παίρνονται σκευάσματα Τσουκνίδας.
Ο φρέσκος χυμός της Τσουκνίδας κατεβάζει το σάκχαρο του αίματος, χάρη στο περιεχόμενο της σε “σεκρετίνη”, η οποία διεγείρει την λειτουργία του πάνκρεας.
Η χρήση της Τσουκνίδας αντενδείκνειται σε περιπτώσεις αυξημένης πηκτικότητας του αίματος, αρτηριοσκλήρυνση και υπέρταση, στους υπερήλικες πρέπει να περιορίζεται για αποφυγή δημιουργίας θρομβώσεων στα αιμοφόρα αγγεία.
Εξωτερικά χρησιμοποιείται ο χυμός, αφέψημα και έγχυμα για τους αρθριτικούς πόνους, ποδάγρα, ισχιαλγία, παράλυση, φλεγμονές του μυελού των οστών, νευραλγίες, αιμορροΐδες, για το δυνάμωμα των μαλλιών και ενάντια στην πιτυρίδα, τα καψίματα, πληγές (βοηθάει την επούλωση), τσιμπήματα των εντόμων, ρινορραγίες, μόλωπες κ.ά. Για τις ασθένειες του δέρματος φαγούρα, έκζεμα και σπυριά με αφέψημα των ριζών γίνονται κομπρέσες και μπάνια. Με το αφέψημα και τον χυμό του φυτού γίνονται πλυσίματα και τοποθετούνται κομπρέσες στο δαγκώματα των σκύλων. Συνδυάζεται καλά με την Κολλιτσίδα (Arctium lapa) για την αντιμετώπιση του εκζέματος.
Σημείωση
Οι καυστικές ιδιότητες της Τσουκνίδας οφείλονται σ΄ένα συνθετικό της χωρίς άζωτο (φορμικό οξύ), το οποίο είναι μη εξατμιστέο και ρετσινώδες, το οποίο προκαλεί κάψιμο και φαγούρα και όταν βρίσκεται σε πολύ μικρές ποσότητες. Το στεγνό σκεύασμα, όπως και τα υγρά παρασκευάσματα που φτιάχνονται από το χλωρό φυτό αλλά με ζέσταμα δεν έχουν καυστικές ιδιότητες. Αυτές τις ιδιότητες τις διατηρούν τα αλκοολούχα παρασκευάσματα που φτιάχνονται από το φρέσκο φυτό (όταν αυτό μουσκεύει για αρκετό χρόνο σε οινόπνευμα). Η Τσουκνίδα εκμεταλλεύεται οικονομικά για την παραγωγή της χλωροφύλλης, από την οποία παρασκευάζεται η φητόλη, η οποία είναι η πρώτη ύλη για την σύνθεση των βιταμινών Ε και Κ.
Προετοιμασια και Χρηση
Αφέψημα: 2 κουταλιές της σούπας αποξηραμένη τσουκνίδα σε 200 γρ. Νερό. Βράζετε για 1 λεπτό, στραγγίζετε το υγρό και πίνετε 2 - 3 φορές την ημέρα, γλυκαίνοντας κατά προτίμηση με μέλι ή ζάχαρη.
Για εξωτερική χρήση: Προετοιμάζετε με τον παραπάνω τρόπο πιο συμπυκνωμένο αφέψημα (2-4 κουτάλια φαγ. σε 200 γρ. Νερό). Κατά των ρευματισμών και νευραλγιών, για εντριβές και κατάπλασμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλκολάτ (οινοπνευματώδες διάλυμα χλωρών φύλλων της Τσουκνίδας σε οινόπνευμα), μία χούφτα χλωρά φύλλα σε 500 γρ. Οινόπνευμα (40 % συμπυκνωμένο), ή σε τσίπουρο, ούζο ή βότκα, - να μουλιάσουν για 24 ώρες.
Για το σταμάτημα των εσωτερικών αιμορραγιών συστήνεται ο φρέσκος χυμός, ο οποίος πίνεται αμέσως.
Η θεραπευτική δύναμη της τσουκνίδας
Η θεραπευτική δύναμη της τσουκνίδας είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια αφού και ο Ιπποκράτης αναφέρει πάνω από 60 θεραπευτικές αγωγές βασισμένες στην τσουκνίδα αλλά και αργότερα ο Γαληνός επίσης χρησιμοποιούσε τσουκνίδα ως διουρητική, καθαρτική και αντισηπτική.
Και στην σύγχρονη εποχή, στις εναλλακτικές προληπτικές θεραπείες, αναφέρονται πάμπολλες χρήσεις της τσουκνίδας, για τον βήχα, την ακμή, την απώλεια βάρους, την προστατίτιδα, την υψηλή αρτηριακή πίεση, χολιδόχο κύστη, την ρύθμιση του σακχάρου και πολλά ακόμα που δεν είναι του παρόντος θέματος.
Η τσουκνίδα στα πτηνά
Όσοι ζουν κοντά στη φύση, γνωρίζουν πολύ καλά πως τα αγριοπούλια τσιμπολογούν την τσουκνίδα, τιμώντας ιδιαίτερα το άνθος της αλλά και το φύλλωμα. Στα κατοικίδια πουλιά μας ο καλύτερος τρόπος να την προσφέρουμε είναι κατά τις περιόδους που την βρίσκουμε στην φύση, δηλαδή την άνοιξη, χλωρή με τα άνθη της.Πρέπει να εντοπίσουμε καθαρά σημεία, γιατί είναι ανέφικτο το πλύσιμό της αφού η επαφή με το νερό την μαραίνει.
Υπάρχει πάντα η δυνατότητα να προμηθευτούμε σπόρους τσουκνίδας από την αγορά και να δημιουργήσουμε δικό μας σπορείο ώστε να υπάρχει φρέσκια στην εποχή της ή αν καταφέρουμε να έχουμε μεγάλη παραγωγή, να αποξηραίνουμε ένα μέρος της για τον χειμώνα.
Σε κάθε περίπτωση, στα καταστήματα που πουλάνε βότανα, μπορούμε να βρούμε αποξηραμένη κάθε εποχή τους έτους, για χρήση σε ξεχωριστή από την τροφή θήκη, σκέτη ή σε συνδυασμό με άλλα ξηρά βότανα, ή να την προσθέτουμε στην αυγοτροφή μας, την δικής μας παρασκευής ή την έτοιμη, ανάλογα τι χρησιμοποιούμε για τα πουλάκια μας.
Ακόμα από καιρού εις καιρόν ωφέλιμο είναι να προσφέρουμε ένα αφέψημα τσουκνίδας στα πουλάκια μας αντί του νερού τους, προσέχοντας τον σωστό τρόπος παρασκευής του (ισχύει και για την δική μας χρήση).
Το site birds-on-line, αναφερόμενο γενικότερα στα οφέλη της τσουκνίδας για τα budgies, την συνιστά και ειδικότερα σε περιπτώσεις προβλήματος στο συκώτι αλλά και την χορήγησή της όταν υποψιαζόμαστε πιθανή δηλητηρίαση.
Συστατικά της τσουκνίδας
Ποια είναι όμως εκείνα τα συστατικά που καθιστούν την τσουκνίδα πολύτιμο σύμμαχο στην υγεία μας και των φτερωτών φίλων μας;Η τσουκνίδα είναι πλήρης βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων, με πρωτεύοντα τις βιταμίνες Α και Κ καθώς και ασβέστιο και σίδηρο. Πιο συγκεκριμένα [2]:
Διατροφική ανάλυση ανά 100g
- Νερό - g 87,67
- Ενέργεια - kcal 42
- Πρωτεΐνη - g 2,71
- Σύνολο των λιπιδίων (λίπος) - g 0,11
- Υδατάνθρακες, εκ διαφοράς - g 7,49
- Φυτικές ίνες, ολικές διαιτητικές - g 6,9
- Σάκχαρα, συνολικά - g 0,25
Ορυκτά
- Ασβέστιο, Ca - mg 481
- Σίδηρο, Fe - mg 1.64
- Μαγνήσιο, Mg - mg 57
- Φώσφορος, P - mg 71
- Κάλιο, K - mg 334
- Νάτριο, Na - mg 4
- Ψευδάργυρος, Zn - mg 0.34
Βιταμίνες
- Θειαμίνη - mg 0,008
- Ριβοφλαβίνη - mg 0,160
- Νιασίνη mg - 0,388
- Βιταμίνη Β-6 - mg 0,103
- Φυλλικό οξύ, DFE - μg 14
- βιταμίνη Α, η ΡΑΕ - μg 101
- βιταμίνη Α, IU IU - 2011
- βιταμίνη Κ (φυλλοκινόνη) - μg498,6
Να επισημάνουμε όπως πάντα, πως απαιτείται λελογισμένη χρήση των βοτάνων και πως αποτελούν μέσον πρόληψης και τόνωσης της υγείας του οργανισμού και ποτέ δεν υποκαθιστούν τις μέχρι στιγμής έγκυρες επιστημονικές ιατρικές θεραπείες.
Ονοματολογία και συστηματική ταξινόμηση
Διωνυμική ονομασία: UrticaΕλληνική: Κνίδη - Τσουκνίδα
Αγγλική: Stinging nettle
Τάξη: Κνιδώδη (Urticales)
Οικογένεια: Κνιδοειδή (Urticaceae)
Γένος: Κνίδη (Urtica)
Είδη: Υπάρχου παγκοσμίως γύρω στα 40 είδη τσουκνίδας, από τα οποία στην ελληνική φύση απαντώνται 4: [1]
Τα μεγάλα οφέλη που προκύπτουν από την χορήγηση τσουκνίδας σε κάθε της μορφή για τα πτηνά μας ήταν γνωστά στο PetBirds από τις πρώτες μέρες της λειτουργίας του, καθώς φαίνεται και από το πλήθος συζητήσεων και αναφορών στα άρθρα του από την αρχή, κάποια των οποίων σας παραθέτουμε κατωτέρω:
- Η διατροφή της καρδερίνας σε συνθήκες εκτροφής
- Τσουκνίδα στα καναρίνια
- Τι να δίνω στις καρδερίνες μου να τρώνε;
Media gallery τσουκνίδων
Το φαρμακευτικό σκεύασμα αποτελείται από τα στεγνωμένα φύλλα, τα άνθη και τις ρίζες της Τσουκνίδας, η οποία είναι ένα πολυετές φυτό, ευρέως διαδεδομένο κοντά στις κατοικίες των ανθρώπων και στα νιτρώδη εδάφη. Όπως γράφει ο άγγλος βοτανολόγος του 17-αιώνα, Κουλπεπέρ στο πιο δημοφιλές βοτανολογικό βιβλίο όλων των εποχών, “οι τρίχες τις που κεντρίζουν και φέρνουν φαγούρα δεν χρειάζονται περιγραφή,- αυτές μπορεί να τις βρούμε και στο πιο βαθύ σκοτάδι, μέσων της αφής”. Η Τσουκνίδα έχει ίσιο κορμό που φτάνει μέχρι 1 μ. ύψος, φύλλα ωοειδή με πριονωτά χείλη που βγαίνουν αντίθετα το ένα από το άλλο στον κορμό. Τα φύλλα και ο κορμός της είναι σκεπασμένα με καυτερές τρίχες,- τα άνθη της είναι μικροσκοπικά πράσινα χωρισμένα σ΄ αρσενικά και θηλυκά σε ξεχωριστά φυτά, και βγαίνουν το καλοκαίρι σε τσαμπιά που κρέμονται μεγαλύτερα από την ουρά των φύλλων. Είναι γνωστή και με τα ονόματα: ακαληφή, ούρτικη, ατσικνίδα κ.ά.
Ο Ιπποκράτης (460 – 375 π.Χ.) αριθμεί την Τσουκνίδα ανάμεσα στα φυτά “πανάκεια” (που κάνουν για όλες τις ασθένειες) και σήμερα ύστερα από 2 500 χρόνια κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλει γι αυτό, η Τσουκνίδα είναι από τα πιο θαυματουργά και χρήσιμα φαρμακευτικά φυτά, που δεν χρειάζεται να ψάξουμε στην άκρη του κόσμου για να τα βρούμε και η χρήση της πέρα από την ευεργετική δράση δεν παρουσιάζει καμιά παρενέργεια, ανεξάρτητα από την δόση χρήσεως της.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Τα φύλλα τις Τσουκνίδας περιέχουν αμμωνία, οξικό οξύ, φορμικό οξύ, γλουκονικές και αντιβιοτικές ουσίες, χλωροφύλλη, καροτίνες, βιταμίνες Β-2, προβιταμίνη Α (πιο πολύ από το Καρότο), βιταμίνη C (πιο πολύ από το Φραγκοστάφυλλο) και βιταμίνη Κ, πατοτενικό οξύ, ποτασικά άλατα, σίδηρο, πυρίτιο κ.ά. Περιέχει επίσης ασετιλκολίνη, ισταμίνη και σεροτονίνη (η επιρροή της ασετιλκολίνης και ισταμίνης στη δράση του σκευάσματος είναι μικρή). Έχει στυπτικές, διουρητικές και τονωτικές ιδιότητες, ελέγχει τις αιμορραγίες, καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες, αυξάνει την αιμογλομπίνη, τα ερυθρά αιμοσφαίρια και τις πηκτικές ουσίες του αίματος και ολίγον κατεβάζει την πίεση και το σάκχαρο του αίματος.
Χάρη σ΄αυτές τις ιδιότητες χρησιμοποιείται εσωτερικά για τις αναιμίες, τις αιμορραγίες (ειδικά της ουρήθρας), την διάρροια (ακόμα και αυτής της χολέρας), τα υπερβολικά έμμηνα, αιμορροΐδες, ρευματισμό, ποδάγρα και ασθένειες του δέρματος (ειδικά στο έκζεμα), επίσης αυξάνει το γάλα στις θηλάζουσες μητέρες. Συνιστάται σαν ελαφρύ διουρητικό στα οιδήματα (πρηξίματα), στους ερεθισμούς των ουροφόρων οδών (νεφρών και ουρήθρας), και στο ρευματισμό. Είναι χρήσιμη επίσης και στις ασθένειες του συκωτιού και της χολής, φυματίωση, αρτηριοσκλήρυνση και δυσλειτουργίες του μεταβολισμού. Το αφέψημα σπόρων της Τσουκνίδας είναι ένα καλό καθαρτικό μέσο ενάντια στην δυσκιλιότητα ωφειλώμενη σε δυσλειτουργία του συκωτιού και της χολής, συνδιάζεται καλά για αυτό το σκοπό με μουστάκια Καλαμποκιού.
Το έγχυμα ή αφέψημα του φυτού παίρνεται στην γαστρίτιδα με υπερέκκριση πεπτικών υγρών. Είναι γνωστή σαν φυτό με πολλές βιταμίνες, γ΄ αυτό συνιστάται υπό μορφή τσαγιού όταν ο οργανισμός έχει ανάγκη για βιταμίνες. Οι τρυφερές Τσουκνίδες μπορεί να χρησιμοποιηθούν σαν ζαρζαβατικά στις σαλάτες για την αύξηση και ρύθμιση της λειτουργίας των εντέρων, και στις αναιμίες. Στα αδύνατα παιδιά με καθυστέρηση ανάπτυξης συνιστάται να πίνουν χυμό Τσουκνίδας ανεμιγμένο με χυμό Καρότου σε ποσοστό 1 : 3. Το έγχυμα και ο χυμός του φυτού βελτιώνουν την λειτουργία των νεφρών και δρα σαν διουρητικό και αντιφλεγμονώδες μέσο στις παθήσεις των νεφρών και τις ουρήθρας και σε περιπτώσεις κατακράτησης ούρων. Για τις πέτρες στα νεφρά συνιστάται να πίνεται έγχυμα σπόρων, ενώ σε περιπτώσεις κατακράτησης ούρων συνιστάται να πίνεται αφέψημα ριζών Τσουκνίδας. Σε περιπτώσεις αιματουρίας συνιστάται έγχυμα φύλλων από ½ ποτηριού πρωί και βράδυ και φρέσκος χυμός από 1 κουταλάκι του καφέ, 3 φορές την ημέρα.
Το τσάι των φύλλων και τα φρέσκα φύλλα με μέλι παρουσιάζουν καλή αποχρεμπτική δράση στο βήχα, βρογχίτιδα, δύσπνοια, πνευμονία, φυματίωση και σε περιπτώσεις αιμοπτησίας. Κρασί φύλλων Τσουκνίδας (1:3) παίρνεται από 1 κουτάλι φαγ. Για τον βήχα, βρογχίτιδα και πλευρίτιδα.
Έγχυμα και χυμός του φυτού δρα σαν ηρεμιστικό μέσο στις νευρικές διαταραχές, επιληψία, υστερία και σπασμούς. Στις αιμορραγίες από την μύτη τοποθετείται στην μύτη μια γάζα μουσκεμένη με τον φρέσκο χυμό του φυτού.
Σε περιπτώσεις κατακράτησης ούρων σαν ισχυρό διουρητικό μέσο συνιστάται να πίνεται αφέψημα φύλλων με μέλι. Σε περιπτώσεις κακοηθών εξογκωμάτων συνιστάται να γίνονται πλύσεις με το αφέψημα των φύλλων, ρίζας, φρέσκου χυμού και να παίρνεται εσωτερικά. Συνδυάζεται πιο καλά γι αυτό το σκοπό αφέψημα ριζών Τσουκνίδας με έγχυμα Χελιδονιού, 3 φορές την ημέρα μετά από το φαγητό. Στην Τσουκνίδα έχουν ανακαλυφθεί δραστικές βιολογικές ουσίες παρόμοιες με τις θηλυκές ορμόνες των γυναικών, γι αυτό η Τσουκνίδα αποδεικνύεται ένα από τα καλύτερα φυσικά μέσα για τις γυναικολογικές ασθένειες, όπως: διαταραχές των έμμηνων, αιμορραγίες μετά τον τοκετό, λευκόρροια κ.ά. Σε περιπτώσεις αδενωμάτων της μήτρας δεν συνιστάται να παίρνονται σκευάσματα Τσουκνίδας.
Ο φρέσκος χυμός της Τσουκνίδας κατεβάζει το σάκχαρο του αίματος, χάρη στο περιεχόμενο της σε “σεκρετίνη”, η οποία διεγείρει την λειτουργία του πάνκρεας.
Η χρήση της Τσουκνίδας αντενδείκνειται σε περιπτώσεις αυξημένης πηκτικότητας του αίματος, αρτηριοσκλήρυνση και υπέρταση, στους υπερήλικες πρέπει να περιορίζεται για αποφυγή δημιουργίας θρομβώσεων στα αιμοφόρα αγγεία.
Εξωτερικά χρησιμοποιείται ο χυμός, αφέψημα και έγχυμα για τους αρθριτικούς πόνους, ποδάγρα, ισχιαλγία, παράλυση, φλεγμονές του μυελού των οστών, νευραλγίες, αιμορροΐδες, για το δυνάμωμα των μαλλιών και ενάντια στην πιτυρίδα, τα καψίματα, πληγές (βοηθάει την επούλωση), τσιμπήματα των εντόμων, ρινορραγίες, μόλωπες κ.ά. Για τις ασθένειες του δέρματος φαγούρα, έκζεμα και σπυριά με αφέψημα των ριζών γίνονται κομπρέσες και μπάνια. Με το αφέψημα και τον χυμό του φυτού γίνονται πλυσίματα και τοποθετούνται κομπρέσες στο δαγκώματα των σκύλων. Συνδυάζεται καλά με την Κολλιτσίδα (Arctium lapa) για την αντιμετώπιση του εκζέματος.
Σημείωση
Οι καυστικές ιδιότητες της Τσουκνίδας οφείλονται σ΄ένα συνθετικό της χωρίς άζωτο (φορμικό οξύ), το οποίο είναι μη εξατμιστέο και ρετσινώδες, το οποίο προκαλεί κάψιμο και φαγούρα και όταν βρίσκεται σε πολύ μικρές ποσότητες. Το στεγνό σκεύασμα, όπως και τα υγρά παρασκευάσματα που φτιάχνονται από το χλωρό φυτό αλλά με ζέσταμα δεν έχουν καυστικές ιδιότητες. Αυτές τις ιδιότητες τις διατηρούν τα αλκοολούχα παρασκευάσματα που φτιάχνονται από το φρέσκο φυτό (όταν αυτό μουσκεύει για αρκετό χρόνο σε οινόπνευμα). Η Τσουκνίδα εκμεταλλεύεται οικονομικά για την παραγωγή της χλωροφύλλης, από την οποία παρασκευάζεται η φητόλη, η οποία είναι η πρώτη ύλη για την σύνθεση των βιταμινών Ε και Κ.
Προετοιμασια και Χρηση
Αφέψημα: 2 κουταλιές της σούπας αποξηραμένη τσουκνίδα σε 200 γρ. Νερό. Βράζετε για 1 λεπτό, στραγγίζετε το υγρό και πίνετε 2 - 3 φορές την ημέρα, γλυκαίνοντας κατά προτίμηση με μέλι ή ζάχαρη.
Για εξωτερική χρήση: Προετοιμάζετε με τον παραπάνω τρόπο πιο συμπυκνωμένο αφέψημα (2-4 κουτάλια φαγ. σε 200 γρ. Νερό). Κατά των ρευματισμών και νευραλγιών, για εντριβές και κατάπλασμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλκολάτ (οινοπνευματώδες διάλυμα χλωρών φύλλων της Τσουκνίδας σε οινόπνευμα), μία χούφτα χλωρά φύλλα σε 500 γρ. Οινόπνευμα (40 % συμπυκνωμένο), ή σε τσίπουρο, ούζο ή βότκα, - να μουλιάσουν για 24 ώρες.
Για το σταμάτημα των εσωτερικών αιμορραγιών συστήνεται ο φρέσκος χυμός, ο οποίος πίνεται αμέσως.
