Γενικά Φωτισμός εκτροφείου πτηνών

Ο φωτισμός του εκτροφείου που βρίσκεται σε εσωτερικό χώρο, είναι απαραίτητο να διασφαλίζει στα πτηνά μας τις συνθήκες για την ορθή, προσεγμένη και όσο το δυνατό κατάλληλη διαβίωσή τους.

fotismos-ektrofeiou.webp

Ο ήλιος με τις ευεργετικές για ανθρώπους και ζώα ακτίνες του βοηθά στο μεταβολισμό βιταμινών, κυρίως της βιταμίνης D, η οποία ονομάζεται "βιταμίνη του ήλιου". Είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που βοηθά την εντερική απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου (εξαιρετικά απαραίτητα στα πτηνά), ενώ ρυθμίζει και το μεταβολισμό του ασβεστίου μέσω μιας ορμόνης.

Έτσι διατηρεί φυσιολογικά τα επίπεδα του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα, που είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρούνται τα οστά υγιή και ισχυρά. Θεωρείται ότι παίζει ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος στην καταπολέμηση επιφανειακών μικροβίων και βακτηρίων στα πτηνά.

Περισσότερα για τη βιταμίνη D στα πτηνά.

Ακόμη το φως του ήλιου επηρεάζει τόσο με την ένταση όσο και με τη διάρκεια την προ-διάθεση των πτηνών και τα οδηγεί αναλόγως στις διάφορες φάσεις της ζωής τους όπως στην αναπαραγωγή στην πτερόρροια κλπ.

Ο φωτισμός εκτροφείου εσωτερικού χώρου​

lighting.webp

Οι εκτροφές πτηνών που βρίσκονται σε εξωτερικό χώρο καλύπτονται από το πλούσιο φως του ήλιου που απλόχερα χαρίζεται στην πατρίδα μας, με κάποια προβλήματα σε σχέση με το φωτισμό τους μήνες του χειμώνα.

Για τις εσωτερικού χώρου (εσωτερικές) εκτροφές τα πράγματα είναι περισσότερο πολύπλοκα, σύνθετα, με αρκετά προβλήματα στα θέματα σωστού φωτισμού. Φυσικά ακόμη και σ’ αυτές τις περιπτώσει ο ήλιος ευτυχώς, δεν απουσιάζει τελείως οπότε μπορούμε να μιλάμε για κάποιο τύπο μεικτού φωτισμού.

Για τις εντελώς «σκοτεινές» εκτροφές που δεν μπορεί ο ήλιος να έχει «παρουσία» τα πράγματα είναι αρκούντως σοβαρά και χρειάζονται σοβαρές μελέτες όχι μόνο για όλες τις εγκαταστάσεις όπως ο φωτισμός, ο εξαερισμός κλπ., αλλά ακόμη και για τον τρόπο λειτουργίας τους. Όλα τα παραπάνω θα επιφέρουν και μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση.

Οπτικό σύστημα των πτηνών​

Όλα τα όντα αντιλαμβάνονται το φως με τα μάτια τους. Στον αμφιβληστροειδή χιτώνα υπάρχουν πάρα πολλοί κατάλληλοι υποδοχείς που ονομάζονται φωτοϋποδοχείς - Photoreceptors (στο 11.2.2).

optiko-systima.webpΥπάρχουν δύο είδη υποδοχέων στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, τα ραβδία (rods) για τη νυχτερινή όραση και τα κωνία (cones)που αντιδρούν τόσο ως προς τη φωτεινότητα αλλά και προς το μήκος κύματος, βοηθώντας στην αντίληψη του χρώματος και του σχήματος αντίστοιχα.

Σε αντίθεση με τους ανθρώπους, στα μάτια των ζώων αλλά και των πτηνών, εκτός από τα κωνία και τα ραβδία υπάρχει και άλλος ειδικός υποδοχέας για την αντίληψη της ημέρας ή της νύχτας. Αυτή η πληροφορία είναι θεμελιώδης για όλους τους οργανισμούς, γιατί επηρεάζει τους βιολογικούς κύκλους τους, αλλά και τον ημερήσιο κύκλο.

Απλά, το φως που λαμβάνει ένα πουλί, διεγείρει τον κωνοειδή και βλεννογόνο αδένα μέσα στον εγκέφαλό του, και μ’ αυτό τον τρόπο αντιλαμβάνεται εκτός από το κόκκινο πράσινο και μπλε, δηλαδή τα χρώματαπου βλέπει ο άνθρωπος, ένα τέταρτο χρώμα που προέρχεται από την υπεριώδη ακτινοβολία UV και σε κάποιες περιπτώσει που δεν θα αναπτύξουμε εδώ και ένα πέμπτο

Απαραίτητες τεχνικές γνώσεις​

Το λευκό – ψυχρό φως (CoolDayLight) είναι μια υπέρθεση φωτός όλων των μηκών κύματος του ορατού φάσματος, δηλαδή όλων των χρωμάτων από κόκκινο σε πορτοκαλί κίτρινο και πράσινο μέχρι το μπλε και το ιώδες. Όσο μεγαλύτερη είναι η θερμοκρασία χρώματος του φωτός, τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του μπλε φωτός.

Αν θερμάνουμε ένα κομμάτι σίδερο, φτάνει κάποια στιγμή που αρχίζει να γίνεται κόκκινο. Αν συνεχίσουμε να θερμαίνουμε όλο και περισσότερο το ήδη πυρακτωμένο μέταλλο, παρατηρούμε ότι το χρώμα που εκπέμπει, μεταβάλλεται από κόκκινο σε πορτοκαλί, κίτρινο, λευκό και μπλε. Για να καθορίσουμε το χρώμα του φωτός μίας φωτεινής πηγής, χρησιμοποιούμε τις μονάδες θερμοκρασίας Kelvin. Όταν η θερμοκρασία χρώματος είναι 5.500° Kelvin τότε το φως είναι λευκό.

Όσο αυξάνεται η θερμοκρασία χρώματος τόσο δυναμώνει η ενέργεια της μπλε ακτινοβολίας. Όσο μειώνεται η θερμοκρασία χρώματος τόσο μικραίνει η ενέργεια της μπλε και δυναμώνει η ενέργεια της κόκκινης ακτινοβολίας. Έτσι έχουμε αντίστοιχα το ψυχρό και το θερμό φως στους λαμπτήρες, κρατώντας μια σχετική τυποποίηση.

Τυποποίηση λαμπτήρων​

lamptires.webpΟι λαμπτήρες χαρακτηρίζονται από ένα τριψήφιο αριθμό, π.χ. 965. Τα δύο τελευταία ψηφία συμβολίζουν τη θερμοκρασία χρώματος. Σε αυτό το παράδειγμα το 65 συμβολίζει σύντομα θερμοκρασία χρώματος τους 6.500° Kelvin. Το πρώτο ψηφίο χαρακτηρίζει την ποιότητα χρωματικής απόδοσης Ra ή C.R.I. Οι ιδιότητες χρωματικής απόδοσης μιας φωτεινής πηγής ορίζονται ανάλογα με την ιδιότητα της χρωματικής απόδοσης του ήλιου που είναι 100, στο δικό μας παράδειγμα με τιμή μεταξύ 90 και 99. Κατεβάστε τεχνικές λεπτομέρειες.

Σύμφωνα με μελέτες το ηλιακό φως στην φωτεινότερη εκδοχή του έχει θερμοκρασία χρώματος 6.500° Kelvin. Σε διδακτορική έρευνα του ΕΜΠ (Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου), οι τιμές φωτεινότητας του ήλιου κυμαίνονται από 4.874° Κ, έως 6.774° Κ (σελίδα 31).

Φωτισμός κλειστού εκτροφείου πτηνών​

Εύλογα λοιπόν κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί… «υπάρχει τεχνητός φωτισμός που να αναπαράγει το φως του ήλιου;».

Η απάντηση φυσικά είναι ΟΧΙ.

Η αναγνώριση του τέταρτου βασικού χρώματος από το μάτι των πτηνών μας αναγκάζει στα κλειστού τύπου εκτροφεία να χρησιμοποιήσουμε φωτισμό πλήρους φάσματος. Και τέτοιου είδους φωτισμό μπορούμε να τον έχουμε μόνο από λάμπες φθορίου TL-D, με τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν πιο πάνω.

Σύμφωνα μάλιστα με μελέτη (pdf download) οι λάμπες φθορίου TL-D για τις οποίες μιλάμε, έχουν τη δυνατότητα να παράγουν UV-A και UV-B σε πολύ μικρά ποσοστά σε σχέση με τον ήλιο.

Το ποσοστό υπεριώδους ακτινοβολίας UV-B που εκπέμπουν σύμφωνα με τον vitamindhealth.org, είναι τόσο μικρό, ώστε απαιτούνται τουλάχιστον 30 ώρες συνεχούς έκθεσης για ενεργοποιηθεί μια προσωρινή αύξηση στη σύνθεση βιταμίνης D, σε αντίθεση με τον ήλιο που χρειάζεται μόλις 22 λεπτά της ώρας μεσημεριανός ήλιος.

Με γεγονός όλα τα παραπάνω, καταλληλότεροι λαμπτήρες σύμφωνα με τον dr Peter Coutteel είναι οι φθορίου Τ5 ή Τ8 απόχρωσης 865 ή 965 ψυχρού φωτός (CoolDayLight), οι οποίοι παρέχουν την πιο φυσική ορατότητα στα πτηνά.

Υποστηρίζει διακαώς την αλλαγή των μαγνητικών με ηλεκτρονικά ballast (είναι ο μηχανισμός εκκίνησης των φωτιστικών φθορισμού) με σχεδόν καμία οικονομική διαφορά, που διασφαλίζουν όσο το δυνατό καλύτερο και σταθερό σε στροβοσκοπικά φαινόμενα φωτισμό. Αν δούμε και το video, τότε σίγουρα θα του δώσουμε δίκιο.

Πρακτικά οι λαμπτήρες έχουν μικρή δυνατότητα εκπομπής UV-A και UV-B που μειώνεται όσο αυξάνεται η απόσταση. Σύμφωνα μάλιστα με τον Patrick R. Thrush, οι ακτίνες UV δεν μπορούν να έχουν δράση σε απόσταση μεγαλύτερη από 35-45 cm από τα πτηνά. Η τοποθέτηση των φωτιστικών πρέπει να γίνεται έτσι ώστε να προσομοιάζει το φως του ήλιου και να «μπερδεύει» το πουλί που πρέπει να πιστεύει πως προέρχεται από φυσική πηγή, πράγμα που επίσης είναι δύσκολο.

Ακόμη η τοποθέτηση των φωτιστικών πρέπει να γίνεται έτσι ώστε να προσομοιάζει το φως του ήλιου και να «μπερδεύει» το βιολογικό ρολόι του πτηνού. Πρέπει να «γελαστεί» πως προέρχεται από φυσική πηγή δηλαδή τον ήλιο πράγμα που επίσης είναι δύσκολο.

Αυτή τη δυνατότητα εκπομπής UV-A και UV-Bτη διατηρούν για τους 18-24 πρώτους μήνες λειτουργίας. Η διάρκεια "ζωής" τους εξαρτάται από τις ώρες λειτουργίας αλλά κυρίως από τα φορτία της εκκίνησης. Με την ομαλή εκκίνηση που τους δίνει το ηλεκτρονικό Ballast η διάρκεια αυτή μεγαλώνει

Οι παραπάνω λυχνίες TL-D, δεν έχουν δυνατότητα "ντιμαρίσματος» (να σβήνουν σιγά-σιγά), αλλά και οι περισσότεροι προσομοιωτές που χρησιμοποιούνται για την δημιουργία Ανατολής - Δύσης στα εκτροφεία χρειάζονται έτσι ή αλλιώς ξεχωριστό κύκλωμα με λαμπτήρες πυρακτώσεως.

Η ένταση του φωτισμού σύμφωνα με τον PhdMatthew Vriends συγγραφέα του βιβλίου πτηνών «Simon and Schuster's Guide to Pet Birds,», είναι περίπου 40wattανά τετραγωνικό επιφάνειας κλωβών πράγμα που πρακτικά σημαίνει μια λάμπα TL-D 36Wγια 4 περίπου κλωβούς αναπαραγωγής.

Φωτοπερίοδος​

Εξίσου σημαντικό αλλά και δύσκολο είναι να ρυθμιστεί η φωτο-περίοδος η οποία «ξυπνάει» το βιολογικό ρολόι των καναρινιών. Ένας σωστός προγραμματισμός στην ώρα έναρξης (ανατολή) και στην ώρα κλεισίματος (δύση) ώστε να υπάρχει δυνατότητα ρύθμισης του χρόνου πλήρους φωτεινότητας.

Η Ανατολή και Δύση (άναμμα και σβήσιμο φώτων) πρέπει να γίνεται όπως είπαμε με προσομοίωση των πραγματικών συνθηκών σε ξεχωριστό κύκλωμα., ενώ του κυρίως φωτισμού με χρονοδιακόπτη.

Η διάρκεια του φωτισμού ξεκινά κατά τη διάρκεια προετοιμασίας των ζευγαριών να ανεβαίνει και να φτάσει τις 14 ώρες, που θα μας επιτρέψουν να ξεκινήσουμε την αναπαραγωγή μας. Λιγότερος σε διάρκεια φωτισμός δεν θα «ξυπνήσει» τα αναπαραγωγικά ένστικτα των φίλων μας, ενώ περισσότερος φωτισμός πιθανόν να τους μπερδέψει και θα τους οδηγήσει πολύ γρήγορα σε φάση πτερόρροιας.

Σχετικό περιεχόμενο
Φωτισμός εκτροφείου
Έχουν τα καναρίνια αχρωματοψία;
 

Συνημμένα

Μπράβο Γιάννη, ευχαριστούμε πολύ, πάντα πίστευα ότι χρειαζόταν ένα τέτοιο άρθρο!
 
Επικουρικά του αρχικού άρθρου, καλό είναι να διαβαστεί και αυτό εδώ το άρθρο canaryscience.com/Canary-New-Discovery.html που περιγράφει πειράματα αρκετών χρόνων, που αποδεικνύουν την επίδραση του φωτός στο φύλο των καναρινιών. Νομίζω πως πέρα από όλα τα άλλα αξίζει μιας δεύτερης ματιάς και μια προσεκτικής ανάγνωσης των στατιστικών στοιχείων που έχουν καταγραφεί στις εκτροφές μας.
 
misalouris είπε:
αυτό εδώ το άρθρο canaryscience.com/Canary-New-Discovery.html
Χωρίς να θέλω να καταρρίψω την έρευνα του αρθρογράφου, διαφωνώ με την θεωρία αυτή, εκτός κι αντιλαμβάνομαι κάτι λάθος. Η γονιμοποίηση γίνεται μέσα στο σώμα του θηλυκού πολύ πριν τα αυγά φτάσουν στη φωλιά και τα "δει ο ήλιος" όπως περιγράφει ο συγγραφέας. Έτσι δεν είναι; Όταν είχα παλιότερα τα καναρίνια τα οποία κρατούσα στο μπαλκόνι από την άνοιξη ως το φθινόπωρο σε σκιερό μέρος, έβγαλα ολόκληρες γέννες με αρσενικά πουλιά. Δεν καταλαβαίνω λοιπόν που βασίζει τι στατιστική του.

Επίσης γιατί να ισχύει κάτι διαφορετικό για τα καναρίνια τα οποία μάλιστα δεν είναι "φυσικό" είδος. Άλλα πουλιά που φωλιάζουν σε κουφάλες δέντρων από τι φύση τους, τα αυγά τους είναι στο σκοτάδι από τι γέννηση ως την εκκόλαψη τους.
 
Ανέστη είχα κι εγώ τις δικές σου αμφιβολίες. Σε αντίστοιχο άρθρο έχω αναγράψει πως υπήρχαν σχετικές μελέτες και περίμενα τεκμηριωμένο αντίλογο ώστε να καταλάβω τι πραγματικά συμβαίνει. Σε email στο group που έχει κάνει την ανάρτηση (εξαιρετική ομάδα για όσους δεν το ξέρουν finchforum.canaryscience.com) πήρα την απάντηση πως το ίδιο συμβαίνει και στα ερπετά (χελώνες, κροκόδειλοι κλπ) με μοναδικό μέσο επιλογής του φύλου τη θερμοκρασία εκκόλαψης... και εκεί είναι απόλυτα τεκμηριωμένο. Η γονιμοποίηση και σ' αυτές τις περιπτώσεις έχει προηγηθεί.

Επιπρόσθετα χρειάζομαι μερικές μέρες ώστε να κοιτάξω στα δικά μου αρχεία να δω περίπου το ποσοστό ανά φύλο και θα επανέλθω. Άλλωστε όλα είναι υπό αμφισβήτηση και έρευνα ώστε να υπάρξει η αντίστοιχη "βελτίωση" και η επιστημονική επιβεβαίωση.
 
misalouris είπε:
... Πήρα την απάντηση πως το ίδιο συμβαίνει και στα ερπετά (χελώνες, κροκόδειλοι κλπ)...
Πήρες ως απάντηση μια σύγκριση εντελώς ανόμοιων ειδών, ενώ παραβλέφθηκε το προφανές:
Φοίβος είπε:
Άλλα πουλιά που φωλιάζουν σε κουφάλες δέντρων από τι φύση τους, τα αυγά τους είναι στο σκοτάδι από τι γέννηση ως την εκκόλαψη τους.

Επίσης μου φαίνεται κάπως άτοπο -θα το χαρακτήριζα- το γεγονός ότι ψάχνουμε να ταιριάξουμε έναν τόσο λεπτό κανόνα της φύσης, σε είδος που δεν έφτιαξε η ίδια η φύση μόνη της.
 
Ανέστη δεν μπορώ να σου καταλογίσω άδικο... Ούτε οι αμφιβολίες σου απέχουν από τις δικές μου και ασφαλώς δεν είμαι οπαδός καμιάς θεωρίας. Απλά είμαι από πριν περισσότερο έτοιμος να δω αυτή την εξέλιξη, μια και σε μια τεκμηριωμένη έρευνα δεν μπορώ να κλείσω τα αυτιά μου επειδή απλά δεν μου κάθεται στη λογική μου. Τη διαβάζω και προσπαθώ με το χρόνο να επιβεβαιώσω ή να απορρίψω δεδομένα.

Θα ήθελα περισσότερα από τους "συγγραφείς" της συγκεκριμένης "έρευνας-μελέτης", αλλά δεν τα έχω. Αν κάποιος επικοινωνήσει μαζί τους και καταφέρει να εκμαιεύσει κάποιες πληροφορίες θα ήταν αφάνταστα χρήσιμο να τις μεταφέρει και στην ομάδα.

Η συγκεκριμένη "κατάσταση" ως πληροφορία, ακούγεται από κάποιους εκτροφείς μεταξύ σοβαρού κι αστείου εδώ και χρόνια. Μάλιστα πριν κάποιους μήνες είχα διαβάσει και κάτι σχετικό το οποίο δυστυχώς τότε το απέρριψα μια και δεν "πατούσε" στη λογική μου. Ίσως αν το είχα κρατήσει να είχαμε περισσότερα στοιχεία.

Δεν θεωρώ πλέον τίποτε ως δεδομένο και προσπαθώ να μάθω όσο το δυνατό περισσότερα. Σ' αυτή την προσπάθεια και τη συνεχή αναζήτηση βρήκα κάτι που θεώρησα καλό να το φέρω στην παρέα μας.

Αν είναι σωστό ή λάθος θα φανεί κάποια στιγμή στο μέλλον, μέχρι τότε διαβάζω και περιμένω... και φυσικά ότι βρίσκω θεωρώ κάτι περισσότερο από υποχρέωσή μου να το φέρω προς συζήτηση στην παρέα.

Ξαναλέω μέχρι τελικού αποτελέσματος δεν υιοθετώ τίποτε.
 
Back
Top